Image011101

1819 r. Udział Łukasińskiego w pracach loży zamojskiej wydawałby się niemożebny, gdyby nie jego własne oświadczenie w piśmie do Rautenstraucha z 1822 r.¹ Idzie o to, że Łukasiński był w 1811 r. członkiem loży lubelskiej Wolność Odzyskana i jako członek tejże loży figuruje w spisach 1815 i 1820 r. Według zaś zasadniczych praw masońskich nikt nie mógł być jednocześnie członkiem czynnym w dwóch lożach.

Udział Łukasińskiego w wolnomularstwie zwykłem należy ustalić w ten sposób, iż przyjęty był do loży lubelskiej Wolność Odzyskana 10 maja 1811 r. i pracował w niej do czasu opuszczenia Lublina, t. j. do końca tegoż roku, nie podnosząc się wyżej stopnia pierwszego. Do loży zamojskiej Jedność wstąpił po 24 marca 1812 r., t. j. po założeniu tej loży, a nie w końcu 1811 r., jak sam pisał, gdyż wtedy loży tej jeszcze nie było i pracował w niej do początku 1813 r., gdy opuścił Zamość. Następnie do 1819 r. zupełnie zapomniał o wolnomularstwie, choć figurował w spisach loży Wolność Odzyskana, jako członek czynny w stopniu pierwszym. W r. 1819 chciał otworzyć lożę, „przepisując do niej nowy obrząd, zbliżony więcej do narodowości”, lecz nie uzyskał na to zgody władz masońskich. Wówczas w maju 1819 r. zawiązał Wolnomularstwo Narodowe czyli Wojskowe, które trwało do sierpnia 1820 r. W roku tym Łukasiński figuruje nadal w spisie członków loży Wolność Odzyskana, jako brat stopnia pierwszego, leęz udziału żadnego w pracach tej loży nie bierze. Zdawałoby się zatem, iż Łukasiński nie podniósł się w stopniach regularnego wolnomularstwa powyżej pierwszego, choć we wspomnianem piśmie do Rautenstraucha nazywa siebie masonem trzeciego stopnia².

Z powodu okoliczności wojennych loża zamojska niedługo po otwarciu przestała pracować i była dłuższy czas nieczynna, bo jeszcze w lipcu 1816 r. pisał Smolikowski do Urmowskiego:

„Właśnie wśród teraz szerzącego się prześladowania naszego Zak.\ (onu) najstosowniejby było, aby i S.\ (prawiedliwa) i D.\ (oskonała) □ Jedności w okolicy Zamościa podniesioną została. Przestają już i kaznodzieje z ambon krzyczeć i wszystko się z czasem utrze” ³.

W r. 1820 mistrzem katedry loży zamojskiej był Mikołaj Wilczopolski, prezes Rady powiatowej, namiestnikiem mistrza katedry Leonard Jodko, szef inżynierów, zastępcą 1 dozorcy A. Linsenbarth, zastępcą 2 dozorcy

7/

1

   Askenazy S.: Łukasiński. Warszawa. 1929. T. I, str. 24. T. II, str. 411 — 12.

2

   O utworzonem przez Łukasińskiego Wolnomularstwie Narodowem czyli Wojsko-wem pisze prof. Askenazy we wspomnianem swem dziele. Dane o tym związku podaję w pracy Związki tajne w Kaliszu, będącej w druku w „Ziemi Kaliskiej”.

3

   Listy Andrzeja Smolikowskiego do Klemensa Urmowskiego. Rkps. Biblj. Ord. hr. Przezdzieckich.