image2

III. Przemiana azotowa

Wątroba pełni centralną i regulacyjną, rolę w gospodarce azotowej ustroju. Wchłonięta z przewodu pokarmowego glukoza i kwasy tłuszczowe,, są tylko w niewielkim stopniu wykorzystane przez wątrobę dla własnych potrzeb energetycznych. Są one dostarczane z wątroby jako materiał energetyczny innym tkankom. Podstawowym materiałem energetycznym dla wątroby są aminokwasy. Stwierdzono, że w okresie resorpcji krew wrotna cechuje się wysoką i zmienna zawartością aminokwasów. Krew opuszczająca'wątrobę cechuje się wysoką i zmienną zawartością aminokwasów. Krew opuszczająca wątrobę jest bardziej uboga w aminokwasy i cechuje się większą stałością składu. Tzw. dynamiczny stan białek tkankowych polega na stałej odnowie i wymianie aminokwasów wchodzących w skład danego białka. W wątrobie oprócz odnowy własnych białek ma miejsce biosynteza większości białek osocza. Przyswojone aminokwasy służą głównie do syntezy białek de novo. Nadmiar aminokwasów oraz aminokwasy wymienione z tkanek podlegają w wątrobie przemianom katabolicznym.

Przemiany te dotyczą głównie :

-    metabolizmu grup - NH₂

-    przemian łańcuchów węglowych.

Przemiana NH₃

Mówiąc o przemianie azotowej w wątrobie rozumie się głownie detoksykację i NH₃.

Amoniak powstaje głównie w przemianach:

1.    w jelitach - z pokarmów białkowych

2.    w wyniku dezaminacji glutaminy i kwasu glutaminowego.

Wątroba jest głównym jeśli nie jedynym narządem detoksykacyjnym ustrój z NH₃. a synteza mocznika ma miejsce praktycznie tylko w wątrobie. Organizm zdrowego dorosłego człowieka

cechuje 5 a stanem 'ćwrcwacl azotowe; = bilans szotowy zerowy. Przy crawicłcwym sc o życiu białka t.oK. 1 CC g/ bezę powstaje ck. 15 g.N₂;.

azotu aminokwasów jest mocznik, który

Pccstawcy.^m końcowym produktem przemiany stanowi ~ 90 % wydalanego z ustroju azotu.

1}Synteza mocznika

1-szy etap: synteza karbomylofosforanu z wolnego NH₃ + C0₂ +-2 ATP w obecności N acetyioglutaminianu 2-gi etap: synteza argininobursztynianu z kwasu asparaginowego

Synteza karbanylofosforanu i jego kondensacja z omityną do cytuliny mają miejsce w mitochondriach. Dalsze etapy — to przenikanie cytruliny do cytoplazmy, w której przebiega całość dalszych procesów.

2) Redukcyjna aminacja a ketcglutaranu

NH3 + a-ketcglutaran + NADH    ^> glutaminian + NAD

dehydrogenaza glutaminianowa

Ten proces przebiega też głównie w wątrobie. Jest to podstawowa reakcja wiązana. MH₃ prawie w każdym narządzie : wątroba > nerka > mózg > mięśni szkieł. > serca (= 0)

W narządach, w których reakcja zachodzi wydajnie meże dojść do przerwania cyklu Krebsa (brak a- ketcglutaranu). Dojdzie w konsekwencji do niedoboru energii. Serce nie może sebie na to pozwolić, a w wątrobie zachodzą inne przemiany dostarczające, w razie potrzeby energii.

3. Synteza glutaminy (proces typowy dla wszystkich tkanek) NH₃ + Glu    Glu — NH₂