Img00252

256

Do wosków naturalnych należą woski mineralne: parafina, makroparafina, cere-zyna, ozokeryt, wosk montana; woski roślinne: wosk kamauba i zwierzęce: wosk pszczeli. Najbardziej znanym woskiem syntetycznym jest woskol.

4.98. Parafina jest stałym węglowodorem (o wzorze chemicznym C_nH₂„+2’ P^rzy ^czy^m n = 30) otrzymywanym z ciężkich frakcji rop naftowych parafinowych. Jest ona ciałem bezbarwnym, tłustym w dotyku, wybitnie hydrofobowym (stąd wysoka rezystywność powierzchniowa rzędu I0¹⁶ Q-m/m), łatwo topliwym (temperatura topnienia ok. 55°C, por. rys. 4.36—2). W elektrotechnice parafiny używa się jako składnika zalew i mas nasycających.

Podobne do parafiny własności dielektryczne i zastosowania ma makroparafina -związek organiczny o tym samym co parafina wzorze chemicznym, ale znacznie dłuższych łańcuchach (n = 60). Dzięki temu ma znacznie wyższą odporność na działanie podwyższonej temperatury (temperatura topnienia bliska 100°C), a przy oziębieniu jest bardziej krucha od parafiny.

Ozokeryt, zwany również woskiem ziemnym, stosuje się niekiedy jako syciwo izolacji włóknistej przewodów. Jest on surowcem do produkcji cerezyny.

Cerezyna jest woskiem o budowie chemicznej, własnościach dielektrycznych i zastosowaniach zbliżonych do parafiny. Ma od parafiny wyższą temperaturę topnienia (ok. 80°C), lepsze własności mechaniczne (elastyczność cienkich warstw), większą odporność na utlenianie, mniejszy skurcz przy krzepnięciu, ale jest od parafiny droższa. Ostatnio zastępowana jest coraz częściej syciwem syntetycznym.

Wosk karnauba uzyskiwany jest z liści palmy brazylijskiej (Carnauba). W elektrotechnice stosowany jest jako dodatek do zalew i mas impregnacyjnych, podwyższający temperaturę topnienia, zwiększający twardość i polepszający bezpostaciowość struktury mikrokrystalicznej. Stanowi doskonały materiał na elektrety

Woskol — wosk syntetyczny jest produktem chlorowania naftalenu C_l0H_g. Ma on wiele zalet w porównaniu z woskami naturalnymi, jak: dużą przenikalność elektryczną, stabilność chemiczną, odporność na utlenianie, wysoką temperaturę topnienia (ok. 130°C), odporność na palenie (chlor wydzielający się z woskolu gasi płomień). Do wad woskolu należy przede wszystkim jego szkodliwe działanie na naskórek i błony śluzowe, co komplikuje technologię produkcji i ogranicza jego stosowanie. Woskol używany jest w elektrotechnice przede wszystkim jako syciwo papierów kondensatorowych.

4.7. MATERIAŁY WŁÓKNISTE

4.99. Materiały włókniste generalnie można podzielić na materiały włókniste naturalne i sztuczne. Z innego punktu widzenia podzielić je można na organiczne i nieorganiczne. Z punktu widzenia natomiast technologii produkcji i rodzaju wyrobu dzieli się je na materiały do wyrobu taśm, sznurów i tkanin oraz materiały do wyrobu papierów i kartonów.