Grzybicę płuc spotyka się głównie u ptaków, rzadziej u ssaków. Wywołana jest ona przede wszystkim przez pleśnie, tj. kropidlaka (Aspergillus fumigatus i A. niger) oraz rzadziej przez pleśniaka (Mucor). Proces szerzy się głównie drogą aerogenną.
U ptaków spotyka się pojedyncze lub liczne guzki i guzy, mętne, szare, ostro odgraniczone od miąższu i stale połączone z piszczałkami płucnymi. Dlatego też duże guzy, będące zespołem małych guzków, są na przekroju jakby sitowato podziurawione i wykazują tendencję do centralnego rozpadu. W świetle rozszerzonego oskrzela głównego obecny jest nalot zielonej pleśni oraz detritus komórkowy. Ściana oskrzeli jest zgrubiała. W rozszerzonych workach powietrznych obserwuje się nalot pleśni i nitki włóknika. Po obumarciu grzyba proces surowiczo-włóknikowy przechodzi w ziarninowanie z udziałem licznych komórek olbrzymich.
U ssaków w ostrej formie choroby zmiany grzybicze umiejscowione są w drobnych odgałęzieniach oskrzeli i w pęcherzykach płucnych i mają postać licznych, rozsianych guzków prosówkowych o budowie warstwowej. Centrum stanowi żółta masa, otoczona mętną szarożółtą otoczką i czerwonym pasem nacieku zapalnego.
W obrazie mikroskopowym w środku guza obecne są nitki grzyba otoczone pasem ropno-martwiczym i obrzękłą tkanką. Z tego wynika, że guzki są formą ropno-martwicowego zapalenia płuc lub zapaleniem oskrzelików i około-oskrzelowym zapaleniem płuc (pneumonia peribronchialis mycotica).
Zapalenie przewlekłe dotyczy z reguły dużych oskrzeli, co manifestuje się powstaniem ognisk wielkości orzecha laskowego, zawierających na przekroju jamę, wypełnioną zieloną masą, zaś torebka ściany utworzona jest z nieznacznie zmienionego oskrzela, tzw. jama rozstrzeniowa oskrzeli - bronchiectasis. Czasem powstają lite guzy, które na przekroju zawierają w świetle żółto-zielone masy otoczone słoninowatą otoczką, penetrującą w głąb.
102