Rak podstawnokomórkowy rośnie powoli, nacieka dość równomiernie skórę właściwą i bardzo rzadko daje przerzuty. Ze względu na tę ostatnią cechę, a jednocześnie wykazywanie złośliwości miejscowej, zaliczany jest do nowotworów półzłośliwych (neoplasma semimalignum). Na powierzchni skóry często widoczne jest nowotworowe owrzodzenie, dawniej zwane wrzodem drążącym (ulcus rodens). Rak podstawnokomórkowy jest promienioczuły.
Typowym umiejscowieniem nowotworu jest skóra twarzy, np. powiek, nosa oraz głowy. Rak najczęściej występuje u kotów i psów.
Rak podstawnokomórkowy powstaje z komórek cylindrycznych warstwy właściwej naskórka, gruczołów łojowych i potowych óraz z mieszków .włosa. Mązśz nowotworu sta’rjowią stośuhRówo regularne gniazda lub pasma, zbudowane z komórek owalnych, kostkowych, wydłużonych, względme cylindrycznych, a więc analogicznych do warstw podstawnych nabłonka skóry. Komórki te mają duże, bogate w chromatynę jądro (hiperchromazja) oraz skąpą cytopla-zmę i na obwodzie gniazd układają się palisadowato. Taki układ komórek jest jedną z najbardziej charakterystycznych cech diagnostycznych tego nowotworu. Całe ogniska raka intensywnie barwią się hematoksyliną_
Centrum wysp nowotworowych ulega czasem zmianom wstecznym (ma r-twica, zwyrodnienie), co manifestuje się powstaniem jamek. Podścielisko łącz-notkankowe jest rozmaicie obfite i może zawierać nacieki komórkowe, złożone z podobnych komórek jak w raku płasko nabłonkowym rogowaciejącym (limfocyty, histiocyty, plazmocyty).
Wyróżnia się kilka podtypów raka podstawnokomórkowego, ale nie ma to większego znaczenia praktycznego. Należy go natomiast odróżnić od innych nowotworów wywodzących się z przydatków skóry, do których należą : rak potowy ( carcinomahidradenoideś), rak łojowy (carcinoma sebaceum), rak z komórek APUD (ca trabeculare), a także znacznie łagodniejszy rak włosowy (ca tri-choides s. tu mor pilaris).
134