img243

22

Ocena wartości użytkowej i hodowlanej jest przedsięwzięciem kosztownym toteż nie jest możliwe ocenienie wszystkich zwierząt z populacji i wybiera się tylko niektóre a szczególną uwagę przykłada się do oceny samców.

Źródłami tnformaqi o wartości hodowlanej danego zwierzęcia może być jego wydajność własna, wydajność osobników z nim spokrewnionych, pomiary cech skorelowanych z badaną cechą, wydajności różnych grup krewnych ewentualnie pomiary kilku cech jednocześnie Informacje o wartości genetycznej osobników winny być porównywalne a trzeba pamiętać, ze oceniane osobniki czy ich krewni produkują w zróżnicowanym środowisku, dlatego tez w prowadzonej ocenie stosuje się różnego rodzaju poprawki eliminujące wpływ czynników Dozagenetycznych Ponieważ wartość hodowlana i fenotypowa są zmiennymi losowymi można poważać je równaniem

_A    G = b_0P(P-P) ₊ P

G - wartość hodowlana danej cechy,

P - wartość fenotypowa cechy u osbmka,

P - przeciętna wartość cechy w populacji lub stadzie. b_GP - współczynnik regresji wartości hodowlanej na wartość fenotypową Dokładność oszacowania wartości hodowlanej danego osobnika zależy od rzetelnie przeprowadzonej kontroli użytkowości oraz od wielkości współczynnika korelacji wartości hodowlanej na fenotypową (r^) który mówiąc ogólnie mierzy, w jakim stopniu założenia hodowlane odzwierciedlone są w fenotypie Wielkość tego współczynnika zależy od źródła informacji czyli na podstawie czego będziemy tę wartość szacować, od liczebności krewnych, na podstawie których ją oceniamy i od współczynnika odzie-dziczalności danej cechy (h²).

Współczynnik odziedziczalności jest bardzo ważnym parametrem genetycznym, który mierzy udział zmienności genetycznej w ogólnej zmienności fenotypowej cechy, a jego znajomość wykorzystywana jest na różnych etapach pracy hodowlanej Przyjmuje wartości od 0 do 1 a jego szacowanie jest skomplikowane Im wyzszy jest ten współczynnik tym większy udział zmienności genetycznej (dziedzicznej) w ogólnej zmienności cechy i tym samym większa „podatność cechy na selekcję i postęp hodowlany Niska wartość tego współczynnika me oznacza, ze cecha się me dziedziczy, lecz wskazuje przede wszystkim na to. że selekcja me przyniesie spodziewanych efektów.

2.2. Ocena na podstawie użytkowości własnej

Jeżeli osobnik może wykazać się użytkowością własną oraz gdy współczynnik h^? cechy jest wysoki, wówczas można oszacować wartość hodowlaną osobnika na podstawie jego własnej użytkowości Celem zwiększenia dokładności oceny można wykorzystać dane z k.lku cykli produkcyjnych, a h⁷ zastąpić przeciętnym współczynnikiem odziedziczalności

G = h² (P - P) ♦ P

h⁷ - współczynnik odziedziczalności cechy ewentualnie przeciętny współczynnik z kilku cykli produkcyjnych,

P - wydajność własna bądź przeciętna wydajność z kilku cykli produkcyjnych P - przeciętna wydajność populacji

Przykład Jaka będzie wartość hodowlana tryka pod względem wydajności wełny, je3 jego średnia wydajność z 3 strzyży wynosi 8,9 kg. średnia stada, z którego tryk j ctttdzi to 5.6 kg, a przeciętny współczynnik odziedziczalności z 3 strzyzy wynosi h⁷ = C 6 » 0 4(8.9 - 5,6) + 5,6 = 6,02 kg

Dokładność tej oceny zależy od wielkości h². Im jest większy tym dokładniejsza o< na W tym przypadku dokładność jest mała (r<jp = Ń/h² = 0 6)

Ocena na podstawie użytkowości pojedynczego krewnego jest jeszcze mniej c kładna ale czasami należy sięgać i do tego źródła informacji, szczególnie wtedy g mo dysponujemy innymi źródłami bądź chcemy chociaż w pewnym stopniu prze> dzieć przyszłą wydajność nienarodzonego jeszcze osobnika (na podstawie uzytkov\ ści przodków)

2.3. Ocena na podstawie użytkowości krewnych bocznych

Krewni z lim bocznej to bracia i siostry bądź półbracia i półsiostry (zazwyczaj | wspólnym ojcu) W zasadzie me wykorzystuje się użytkowości kuzynów czy pólku2 nów ponieważ dokładność tego źródła informacji jest znikoma Grupa pełnego rodzeństwa (bracia,siostry) to zwierzęta spokrewnione z badany osobnikiem w 50% Maksymalna (graniczna) dokładność ( gdybyśmy dysponowali ni

•kończoną liczbą pełnego rodzeństwa) tej oceny wynosi około 0,7 (r_0P= >4    n*.. ]

Grupa półrodzeństwa (półbracia i półsiostry) to zwierzęta spokrewnione z badany

osobnikiem w 25 % Maksymalna dokładność tego źródła wynosi 0, 5 (r«,=4 V_nłⁿa )

G= ń4f(P,- P) + P

ri • liczebność pełnego rodzeństwa ewentualnie półrodzeństwa l\ wydajność grupy pełnego rodzeństwa ewentualnie półrodzeństwa P • przeciętna wydajność stada

n ■ dla pełnego rodzeństwa ~-p- . a - dla półrodzeństwa = —_r 1'nykład Obliczyć wartość hodowlaną koguta pod względem meśności. jeżeli jest c bratem kur 6 kur, których nieśności były odpow»ednio: 220, 220,210 240,2001210 jaj roczni Współczynnik odziedziczalności tej cechy h² = 0.6 a przeciętna wydajność stada P 200 jaj

Trzeba wyliczyć przeciętną wydajność grupy rodzeństwa danego koguta, jest ona śn dmą arytmetyczną z poszczególnych wydajność! P,=216,5. następnie obliczamy a zgodn

z w/orem dla pełnego rodzeństwa _ _.

2-0.0 _ __

³ = "W⁵⁼² 33

I wartość hodowlana (3) badanego koguta szacujemy wg wzoru G =    (216,5-200) + 200 = 211,88

2.4 Ocena na podstawie użytkowości potomstwa

Dokładność tej oceny, przy zapewnioniu odpowiedniej liczby potomstwa może dc < hodzię do 100% Metoda ta stosowann jost przodo wszystkim dla oceny samcóv I^M 'ii"»waz sami o pozostawiają po sobie nnjwięc «ij poloników, przez co ich wj>ływ n