IMG02 (4)

102

ma u większości omawianych tu gatunków pędraków kształt poprzecznej, czasem lekko łukowatej szczeliny, a jedynie u guniaka ezerwczyka otwór odbytowy ma kształt zbliżony do trójkąta. Pędraki obu gatunków chrabąszczy charakteryzują się tym, że dwa równolegle rzędy krótkich, mocnych kolców, ustawione prostopadle u stosunku do szczeliny otworu odbytowego, sięgają wyraźnie poza pole oszczecone. pokrywające analną część stemitu. Cechą umożliwiającą odróżnienie pędraków chrabąszczy (wśród żywych okazów) jest to, że w przeciwieństwie do innych gatunków nie potrafią one chodzić. Odróżnienie gatunków pędraków chrabąszczy jest trudne lub wręcz niemożliwe. U żywych osobników można zauważyć, że chrabąszcz kasztanowiec charakteryzuje się ciemniejszą, czcrwonobrunatną barwą puszki głowowej i tergitów tułowia, natomiast pędraki chrabąszcza majowego sit jaśniejsze. Ciało dorosłych pędraków chrabąszczy osiąga długość do 65 mm. a szerokość puszki głowowej - do 6.5 mm (tab. 8.1).

Podobne do pędraków chrabąszcza są pędraki ogrodnicy, ale są one z reguły mniejsze (poniżej 30 mm długości), a podwójny prostopadły rząd kolców mieści się prawie całkowicie w analnym polu oszczeconym.

Pędraki jedwabka charakteryzują się jasnożółtawym ubarwieniem oraz łukowatym, poprzecznym do osi segmentu ustawieniem brunatnych kolców. Osiągają one długość do 24 mm.

			Pędraki listnika zmiennobarwnego
Tabela 8.1			i walkarza lipczyka mają dwa krótkie, rów-
Wymiary pędraków chrabąszczy -		Melolontha	nolcglc rzędy kolców całkowicie mieszczą-
Stadium	Długość ciała	Szerokość	ce się u' oszczeconym polu. Rzędy te usta-
larwalne		głowy	wionę są prostopadle do szczeliny otworu
	(mm)	(mm)	odbytowego. Rozpoznanie tych gatunków
I	10-28	2.5	nie nastręcza najmniejszych trudności. Pę-
II	29-38	4,0	draki walkarza lipczyka osiągają długość
III	39-65	6.5	do 75 mm (tab. 8.2). a kolce w rzędach są
			niewyraźne i bardzo krótkie. Pędraki listni-
Tabela 8.2			ka zmiennobarwnego osiągają długość do
Wymiary pędraków watkarza lipczyka			38 mm. a omawiane kolce są wyjątkowo
			długie i cienkie, tak że kolce z przcciwnvch
Stadium	Długość ciała	Szerokość	rzędów zachodzą na siebie.
	(mm)	(mm)	Długość pędraków guniaka czcrwczy-
1	25	2.7	ka dochodzi do 50 mm (tab. 8.3). Wokół
II	26-49	5.2	trójkątnej szczeliny otworu odbytowego król-
III	50-75	8,5	kie, mocne kolce ustawione w rzędy
			o kształcie niepełnej kotwicy.
Tabela 8.3			Chrabąszcz m a j o w y - Melolont-
Wymiary pędraków guniaka ezerwczyka			ha melolontha L. W Polsce występuje
Stadium	Długość ciała	Szerokość	głównie w południowo-zachodniej i za-
larwalne		głowy	chodnicj części kraju oraz lokalnie także
	(mm)	(mm)	w centrum i na wschodzie. Najchętniej /a-
1	13	2.0	siedla gleby gliniasto-piaszczyste i piaski
"	14-37	3.0	drobnoziarniste o wilgotności 6-7% i tent-
III	38-50	4.6	peraturze 17-20'C w sezonie wegetacyj-

nym. Występuje na siedliskach borów świeżych, mieszanych i liściastych. Unika olsów i borów suchych.

Na wiosnę, po rozwoju liści na drzewach (gdy temperatura gleby na głębokości 10 cm wynosi 9-14'C), owady dorosłe opuszczają kolebki poczwarkowc, w których zimowały. Przypada lo zwykle na pierwszą połowę maja. na godziny zmierzchu. Jako pierwsze pojawiają się samce, w kilka dni później samice. Lol wieczorny składa się z dwóch wyraźnych faz: w pierwszej chrząszcze kierują się w stronę najwyższego punktu zarysowującego się na jasnym nieboskłonie - są to pagórki, wzgórza lub kępy wysokich drzew, tam zataczają kola i lot wkracza w drugą fazę: wyszukiwania miejsc do żerowania, a następnie do składania jaj. Żer uzupełniający prowadzą chrabąszcze na liściach drzew liściastych, głównie na dębach, brzozach, owocowych, rzadziej ogryzają kwiatostany na modrzewiu i sośnie. Szczególną wartość pokarmową decydującą o aktywności płciowej i płodności stanowią zawarte w liściach drzew taniny i białka. Lot godowy o opisanym przebiegu jest powtarzany codziennie przy dobrej pogodzie, a szczególnie wówczas, gdy wieczory są cieple.

Żer uzupełniający i regeneracyjny jest intensywny i rozrzutny. Często można obserwować. zwłaszcza gdy rójka jest silna, a drzew liściastych mało, że są one szybko pozbawiane liści, których resztki w dużych ilościach leżą na ściółce leśnej lub glebie. W ciągu dnia chrząszcze są odrętwiałe i masowo pokrywają drzewa żywiciclskic. trzymając się liści i pędów skurczonymi odnóżami. Rójka i składanie jaj trwa około 30-40 dni. po czym chrząszcze giną.

Chrabąszcz majowy składa jaja głównie na terenach otwartych, a więc tak/e w -/kółkach i uprawach, przy czym wybór miejsc otwartych jest tu potęgowany ciepłą pogodą. Gdy maj jest chłodny, to znaczna część jaj może być składana także pod okapem drzewostanów. Jaja składane są w kilku złożach, po 10-30 sztuk w każdym, w glebie na głębokości około 10-30 cm. w odstępach kilkudniowych. Samica składa łącznic do 70 jaj. Jaja są białe, owalne w zarysie i początkowo mają średnicę około 1.5 mm. następnie u wyniku silnej higroskopijnośei powiększają się one trzykrotnie i przybierają kulisty k-/tałt.

Wylęg pędraków następuje po 4-6 tygodniach. Przebywają one wówczas wspólnie w wierzchniej warstwie gleby i odżywiają się martwymi, drobnymi szczątkami ro-lin oraz najcieńszymi korzonkami różnych roślin zielnych. W pierwszym roku nic wyrządzają szkód w szkółkach i uprawach. Zimują w głębszych warstwach globy. Zasięg pionowej migracji zależy od temperatur zimowych, zwykle sięga 60-80 cm. Na wiosnę. po odnurzmę ciu gleby, gdy jej temperatura osiągnie +7’C. pędraki wędrują ku powierzchniowej warstwie gleby i kontynują żer. pobierając podobny pokarm jak poprzednio, ze wzrastającym udziałem żywych drobnych korzeni. Na przełomie czerwca i lipca następuje pierw -/e linie nic. Pędrak w drugim stadium larwalnym odżywia się korzonkami drzewek, ugryzaiąc iu nich delikatną korę. Szkody powiększają się po drugim zimowaniu, a dokładnie |s> drugim linieniu, które następuje późną wiosną w trzecim roku życia larws W tym cza.-ic ohgts i nc są grubsze korzenie, a zjadane w całości małe korzonki siewek i sadzonek os- s v Wreszcie następuje trzecie zimowanie, potem bardzo intensywny żer pędraków i o-uum-linienie, które ma miejsce na przełomie czerwca i lipca. Bezpośrednio po mm pęJi.iki pi .

mieszczają się na głębokość 20-50 cm i przcpoczwarczają w kolebce poczwarkowei.....i

mowanej w glebie. Po 6 tygodniach w kolebkach pojawiają się postacie dorosłe - hi óm czy. które pozostają aż do wiosny w glebie Przypadki wylotu chrabąszczy na u -u «ą