IMG66 (9)

szybko przeschła. Gdy łyko jesi żóltoszarc lub czamobrunalnc. to winno być wra/ z kor.) i wyrośniętymi larwami, poczwarkami bądź postaciami dorosłymi spalone lub zakopane głęboko do gleby, co najmniej na 30 cm. Drzewa posuszowe zasiedlone przez wyrośnięte larwy, które nie były objęte walki) w ramach wycinania drzew o „czesanych" koronach, wydzielają się głównie na jesieni i w zimie. Są one rozpoznawane, ewidencjonowane, ścinane i korowane na bieżąco, głównie w październiku, a także w pozostałych terminach przewidzianych na wyszukiwanie drzew zasiedlonych przez przy płaszczka. W drzewostanach o silnym stopniu zagrożenia przez przypłaszczka wykłada się drzewa pułapkowe w li-czbie 2 szt. na I ha lub I szt. na 100 mb ściany lasu w starszych drzewostanach i w dwukrotnie większej liczbie w drzewostanach młodszych. Drzewa pułapkowe muszą cechować się jasnokremową barwą łyka. Wykłada się je z koroną, umieszczając odziomek na pozostałym po ścięciu drzewa pniaku, zaznacza literą „P" i numeruje. Pierwszą serię pułapek należy wyłożyć w początku maja i korować w końcu czerwca, li serię wykłada się w połowie czerwca, koruje w końcu sierpnia. Czasem uzasadnione jest wyłożenie III serii pułapek w lipcu i okorowanie jej po 6 tygodniach. Pułapki II serii są zasiedlane także przez ścigi, smoliki, żerdziankę sosnówkę i żerdziankę szewca, drugą generację komika szcśeiozębnc-go, co zobowiązuje do starannego korowania wierzchołka i grubych gałęzi oraz. usuwanie ich z lasu. Cienkie gałęzie zaleca się palić w okresie zimowym.

Pułapki przeciwko żerdziance sosnówce wykłada się jak I serię pułapek przypłaszcz-kowych - do połowy maja w liczbie 6 szl./ha w młodszych drzewostanach, w starszych -2 sztTha. Są to drzewa nie okrzesane, zdrowe, cechowane literą ,.Ż". Korowania i okrzesywania pułapek dokonuje się do 10 sierpnia. Drzewa pułapkowe I serii na przypłaszczka granatka są skuteczne w pełni także wobec żerdzianki sosnówki. Żerdzianki zwalcza się także przez usuwanie drzew zasiedlonych, wyszukiwanych w czasie walki z przypłaszcz-kiem graniakiem i cetyńcem większym. Pamiętać przy tym należy, że drzewa zasiedlone, ścinane od października do marca, gdy larwy żerdzianki znajdują się w drewnie, winny być wywiezione z. lasu do 31 marca lub potraktowane odpowiednimi insektycydami.

Smolik drągowinowiec jest zwalczany razem z cetyńcem większym, przypłaszczkicm granatkicm i żerdzianką. W przypadku masowego wystąpienia lego szkodnika zaleca się nadto wykładanie pułapek w postaci 4-5 wyrzynków długości 4 m. umieszczonych na podkładkach w miejscu o przejściowym nasłonecznieniu. Na I ha wykłada się I grupę pułapek. I serię pułapek wykłada się w połowie kwietnia i koruje na biało w połowic czerwca. II crię wykłada się do 15 czerwca i koruje w końcu lipca. Moment korowania powinien być tak dobrany, by larwy smolika nic zdążyły założyć kolebek poczwarkowych. Jeśli się tak jednak stanic, to po okorowaniu pułapek należy je oszczolkować szczotkami stalowymi lub twardymi miotłami brzozowymi.

Jak dotąd, spośród szkodników wtórnych sosny jedynie drwalnik paskowany jest w okresie rójek zwalczany za pomocą pułapek fcromonowych. W zależności od liczebności występowania tego szkodnika wykłada się w drzewostanach od I do 3 pułapek na I ha lasu. Odległości między pułapkami nie mogą przekraczać KM) m. a przy liczniejszym występowaniu szkodnika mogą być wykładane grupowo, jednak w odległości nie mniejszej niz 30 m jedna od drugiej (Król i in. 1987; Starzyk i in. 1989, 1991). Odłowione chrząszcze należy wybierać, a wyschnięty feromon uzupełniać.

8.6. Szkodliwe owady w uprawach, na plantacjach i w drzewostanach świerkowych

8.6.1. Ogólna charakterystyka szkód

Skład gatunkowy owadów żerujących na świerku i ich znaczenie gospodarc/.c są w Polsce bardziej zróżnicowane geograficznie i ekologicznie niż szkodników sosny. Drzewostany świerkowe występują bowiem w górach, aż po regiel górny, jak i na nizinach, gdzie wyraźnie wyróżniają się świcrczyny będące w naturalnym zasięgu świerka, jak i poza jego zasięgiem.

Kompleks warunków przyrodniczych powoduje, że najbogatszy gatunkowo zespól fi-tofagów świerkowych występuje w świcrczynach górskich, a najuboższy wykształcił się w nizinnych drzewostanach świerkowych i mieszanych z udziałem świerka poza jego naturalnym zasięgiem. Świcrczyny górskie odróżniają się od nizinnych obecnością szeregu gatunków owadów ograniczonych tylko do lej strefy fizjograficznej. Należą tu np. liczne, szkodliwe w uprawach świerkowych, gatunki z rodzaju kluk (kluk czarny, kluk żóhonogi i in.). żerujące na igłach świerka w drzewostanach różnego wieku, przedstawiciele roślinia-rck z rodzajów opaślica. zawodnica i osnujka. a od niedawna także wska/mca modrzewia-neczka z rodziny zwójkowatyeh.

Dynamika liczebności populacji poszczególnych gatunków fitofagów świerka nie musi jednak pozostawać w związku z bogactwem całego ich zespołu, ale może korelować odwrotnie. przede wszystkim ze stopniem spełnienia wymagań siedliskowych lego drzewa w różnych warunkach występowania. Największe wahania liczebności wykazują szkodniki wtórne świerka w monolitycznych świcrczynach na siedliskach lasu mieszanego w reglu dolnym, w północno-wschodniej części kraju oraz tam. gdzie świerk znajduje się poza granicą swojego naturalnego zasięgu. W takich bowiem warunkach charakteryzuje się on szybszym procesem fizjologicznego starzenia, łatwo podlega chorobom grzybowym i jest wrażliwy na wiatry i zmiany poziomu wód gruntowych.

Szkodniki pierwotne - rośliniarki i zwójki, są szczególnie groźne w górach, gdzie .rokują głównie lite świcrczyny powstałe z nasion niewiadomego pochodzenia, podczas gj\ głównym wrogiem świerka na niżu jest brudnica mniszka. Świerk źle znosi utratę ap.ir.. asymilacyjncgo i po żerach silnych i zupełnych ginie.

8.6.2. Szkodniki szkółek i upraw świerkowych

Wśród szkodników szkółek i upraw świerkowych można wyróżnić trzy grupy ekologiczne owadów:

-    gatunki polifagiczne, żerujące głównie na systemach korzeniowych ocwck -a dzonek. na ich strzałkach, na kiełkujących wschodach, głównie » PoN.c

i niższych partiach górskich.

-    gatunki polifagiczne. żerujące na siewkach i sadzonkach świerków\ch w w kach górskich.

-    gatunki monofagiezne lub preferujące świerk, występujące pr/ewa/mc w , .d. Polsce.

Do pierwszej grupy należą pędraki łukowatych, turkuć poJiadek rolnice, rodnio v ,