IMG 66

266 • Odyseusz

przez O. i Telemacha podczas ograbiania wieśniaków, w celu zdobycia pożywienia. W wyniku sporu Telegonos zabił O., nie rozpoznawszy w nim ojca. Gdy dowiedział się, kim był jego przeciwnik, zabrał ciało O., a także Pe-nelopę i Telemacha na wyspę czarodziejki Kirke, gdzie wyprawił ojcu uroczysty pogrzeb. Po pogrzebie Telemach powrócił do Itaki, obejmując nad nią rządy. * O., a także sceny z Odysei, zachowały się na licznych malowidłach wazowych (często jest przedstawiana np. Ucieczka Ody-seusza przed Polifemem), malowidłach ściennych (np. Odyseusz z Penelopą, Odyseusz i Syreny, pochodzące z Pompejów, z i w. n.e.), na reliefach, rzeźbach, obrazach (np. P.R Rubensa Odyseusz u Feaków, 1638). W Muzeum-Pałacu w Wilanowie znajdują się siedemnastowieczne malowidła A.M. Palloniego Odyseusz oślepia Polifema, Odyseusz walczy z harpiami i inne. Zamek Królewski na Wawelu zdobi obraz Przygody Odyseusza A. di Giovan-niego i M. del Buona (1446-1463), dar K. Lanckorońskiej.

Hadesie

Oikles • 267

Katedrę wawelską ozdabia gobelin Odyseusz opuszcza Itakę (XVII w., Holandia). Z dzieł literackich wymieńmy np. Ulissesa J. Joyce’a (choć to tylko symboliczny tytuł) i Powrót Odysa (1907), dramat S. Wyspiańskiego. Operę Powrót Ulissesa (1641) skomponował C. Monteverdi. Długą, uciążliwą, bo pełną przeszkód, podróż nazywamy dziś „odyseją”. Patrz także Agamemnon, Ajas Wielki, Aloadzi, Antikleja, Antinoos, Arete, Arkas, Astyanaks, Autolikos, Chiron, Deifobos, Dejdameja, Diomedes, Dolon, Epejos, Eumajos, Eurykleja, Eurylochos, Femios, Filoktet, Heka-be, Ikarios, Iros, Lajstrygonowie, Latinus, Lykomedes, Medon, Mentes, Mentor, moly, Nauzykaa, Neoptolemos, Palamedes, Posejdon, Preneste, Rezos, Skylla, Teokly-menos, Tyndareos.

Ofeltes. Archemoros ('początek śmierci'),¹ syn króla Nemei —»Likurga i —> Eurydyki. Zmarł ukąszony przez węża, gdy jego piastunka -> Hypsipyle pokazywała źródło spragnionym siedmiu bohaterom, podążającym przeciw Tebom. Wodzowie pochowali O. i uczcili go igrzyskami, które od tej pory stanowiły podstawę do urządzania późniejszych igrzysk nemejskich, odbywających się co dwa lata ku czci —> Zeusa. Śmierć Ofeltesa przedstawiają m.in. malowidła wazowe oraz sarkofagi z l/ll w. n.e. ² Imię to nosił również pirat, który na Morzu Tyrreńskim usiłował porwać małego —»Dionizosa. Za karę został zamieniony w delfina.

Oikles, Oikleus, towarzysz —» Heraklesa podczas wyprawy na -> Troję i jej króla -» Laomedonta, syn króla -»Ar-