IMG66

ne, co na diagramie uwidacznia się na ogół przez przecięcie linii: na przykład transakcja (3 - 7) (3 - 7) obrazuje dwie milczące osoby, piorunujące się wzrokiem. Jeżeli żadna z nich nie ustąpi, komunikacja się zakończy i będą musiały się rozstać. Rozwiązanie pozytywne następuje najczęściej, gdy jedna strona ulega i podejmuje (7-3) (co prowadzi do gry „Awantura”) lub, lepiej, (5 - 5) i wówczas obie wybuchają śmiechem albo podają sobie ręce.

Proste transakcje komplementarne zachodzą zazwyczaj w powierzchownych kontaktach zawodowych i towarzyskich i bywają często zakłócane przez proste transakcje skrzyżowane. W gruncie rzeczy kontakt powierzchowny można zdefiniować jako taki, który ogranicza się do prostych transakcji komplementarnych. Tego rodzaju interakcje zachodzą w akty wnościach, rytuałach i rozrywkach. Bardziej złożone są transakcje ukryte — angażujące więcej niż dwa stany ego równocześnie — i ta kategoria stanowi podstawę gier. Sprzedawcy są szczególnie biegli w transakcjach kątowych, które angażują trzy stany ego. Niewyszukany, ale wymowny przykład gry handlowej ilustruje następująca wymiana zdań:

Sprzedawca: „To jest lepsze, ale pani na to nie stać”.

Gospodyni: „Właśnie to biorę”.

Analizę tej transakcji ukazuje rys. 5 A. Sprzedawca, jako Dorosły, stwierdza dwa obiektywne fakty: „To jest lepsze” oraz „Pani na to nie stać”. Pozornie (na poziomie społecznym) są one skierowane do Dorosłego gospodyni, której Dorosła odpowiedź powinna brzmieć: „W jednym i drugim ma Pan rację”. Jednakże, ukryty czy też psychologiczny wektor skierowany jest przez dobrze wyćwiczonego i doświadczonego Dorosłego sprzedawcy do Dziecka gospodyni. Trafność jego oceny

potwierdza odpowiedź Dziecka, która w gruncie rzeczy mówi: „Nie bacząc na konsekwencje finansowe, pokażę temu aroganckiemu typowi, że nie jestem gorsza od innych klientów”. Na obu poziomach transakcja jest komplementarna, ponieważ odpowiedź gospodyni zostaje przyjęta zgodnie z jej wartością powierzchniową jako Dorosły kontrakt kupna.

Podwójna transakcja ukryta angażuje cztery stany ego; spotyka się ją często we flirtach.

Rys. 5. Transakcje ukryte

Kowboj: „Chodź, obejrzymy stodołę”.

Dziewczyna: „Od dzieciństwa uwielbiam stodoły”.

Jak widać na rys. 5 B, na poziomie społecznym jest to rozmowa Dorosłych o stodołach, a na poziomie psychologicznym — rozmowa Dzieci o grze seksualnej. Na pozór wydaje się, że Dorosły posiada inicjatywę, lecz, jak w większości gier, skutek jest zdeterminowany przez Dziecko, a uczestnicy mogą wydawać się tym rozwiązaniem zaskoczeni.

Transakcje można zatem poklasyfikować na komplementarne i skrzyżowane, oraz proste i ukryte, a te ostatnie dadzą się podzielić na kątowe i podwójne.