IMG36

«t_w i, MWtCKf

gf.mk IhctMMtarr odróżni* pierwotne mminietue ^irTWitfi < fc kwra i«iw ycane. której zamierzona wymowa jaet ipriWIMf i. ifcHdspąjfi i iiananfnm titrtTrh sHhnfł irft znaczenia pta# iMiMK iitb metaforycznego f*staą zpraw łub wydarzę*# n charakterze sprzecznym z normalnymi oczekiwaniami. od-^r wrrołfiy do sfxxł7.jpw«ne*ro raułtat wydarzeń jakby szydzący j * obietnic i atoacwaaśam

Nie prowadzi om to zbyt daleko, lecz stanowi przynajmniej jakiś początek, ponieważ definicja ta rozróżnia iwa rodzaj ironii, najbardziej rozpowszechnione w angielskim obszar^c jfzykoyrym: ironię werbaijaą i ironię sytuacyjnej Co więcej, choć definicje te tamę w sobie nie są zadowalające, wskazu-J ją jednak na zasadnicze różnice między owymi dwoma rodzajami ironii. Iroaia werbalna wymaga ircmiaty, kogoś świadek mie i intencjonalnie posługującego się tą technik#. O ironii# sytuacyjnej stanowi nie iromsta, lecz „etan spraw” bądź jre9 zuitat wydarzeń?, które ~ dodajmy - postrzegamy Fodczu- * wamy jako ironiczną} W obu konfrontuje się bądź zestawia elementy ze sobą sprzeczne, lecz gdy w wypadku ironii wer-balnej to ironista przedstawia, przywołuje na myśl bądź unaocznia nam taką konfrontację, w ironii sytuacyjnej coś, co postrzegamy jako ironiczne, wydarza się, czy też przyciąga naszą uwagę - możemy na przykład obserwować złodzieja kieszonkowego, którego okradają w czasie, gdy on sam okrada innych. Jeśli natknęlibyśmy się na coś podobnego w przedstawieniu teatralnym lub w powieści, a prawdopodobnie częścią} spotykamy się z fikcyjnymi niż rzeczywistymi sytuacjami ironicznymi, sprawa nieco by się skomplikowała. Mielibyśmy bowiem do czynienia z ironistą, który jest ironiczny przez to, iż pokazie nam jakieś ironiczne wydarzenie. Co dziwniejaze. fdy nie ma ironisty, a po prostu dziel je się coś, co nosi wszelkie cechy ironii, często mówimy i czu*

ini« irooisuł*

1Wti» samo rozróżtuente prżeprev-‘»dżaiB,y tnt^b^r ffotiią werbalną bądź intencjonalną a ironią iytuaćńną, mówiąc z jednaj strony:, „on ironizuje", £ drugiej «ufc jua ironię zakrawa, że,..". Samuel Butler ironizował w Fair Hauen, głosząc jedno, a mając na my Ili coś innego. Na ironię zakrawa fakt, że czytelnicy, u których utwór ten powinien wywołać największą niechęć, uznali, że autor jest całkowicie, do głębi i w sposób niemal budzący litość szczery*. Ważmy następującą anegdotę z „Puncha”:

Pierwszy młodzieniec: Cześć, stary durniu!

Drugi młodzieniec: Jak się masz, ty ośle dardanelski!

Panna: Nie miałam pojęcia, że się tak dobrze znacie.

Jeśli panna chciała, hy jej słowa zabrzmiały dwuznaczna*

- ironizowała^ Jeśli zaś ni* zdawała Sotni wprawy, że md$ą one podwójne znaczenie, które jest dla nas oczywiste, na bronię zakrawało, że nie przyszło jej to do głowy, 1 „Punoh* prMśw stawił również ją w ironicznej sytua^j?

Mówiąc o ironii werbalnej! mówimy o technikach, i posunięciach ironisty*Mówiąc o ironii l^fojuuBgig&jj mówimy om* dzajach sytuacji, które postrzegamy jako ironiczne, a przefcf także i o poczuciu ironii u obserwator ad jego postawach i reakcjach. Jak już powiedziałem, jeden sposób ironizowania polega na wymyślaniu i przedstawianiu sytuacji ironicznych, lecz ironista, który przedstawia sytuacje ironiczne, będzie odbierał ironię, postawy i reakcje podobnie jak ironiczny obserwator. Ponieważ sytuacje ironiczne napotkać można jak świat długi i szeroki, odnajdują je w tym świeeie dramaturdzy, pisarze i historycy odznaczający się poczuciem