IMG50 (7)

HOSTII SZ 148

HOSTII SZ 148

•HOSTII'SZ (Hoslius)- / wany też łłostusem Hos-tiliuszcm, był Latyncm. Pochodził z kolonii Mcdułcia. założonej m kraju Sabinów przez mieszkańców Alby. Za panowania Romulusa przeniósł się do Rzymu. Po porwaniu Sabinek poślubił — Hersiłię. z którego to zwigzku narodził się syn. będący w przyszłości ojcem króla Tulłusa Hostiliusza.

W czasie wojny z Sabinami na równinie Forum Hostiliusz wałczył mężnie w pierwszym szeregu. Padł jako pierwszy i jego śmierć wywołała chwilową panikę w zastępach Rzymian. Sytuację opanowała dopiero interwencja Jowisza Sta lora.

Hostiusz wy różnił się też męstwem w czasie oblężenia Fidenae; został wtedy odznaczony wieńcem laurowym - pierwszym, jaki przyznano w Rzymie, jy

O H III I; Li*. I 12.2 a; 22. I: Aur. Vici. II 7; Ptu. Bom. 14(15:Ptin XVI S. Ił; Micr 16. 16.

HVAOV fYóScę)- grupa gwiazd sąsiadujących z Plejadami. Wzejście ich zapowiadało okres deszczów■ wiosennych (skąd pochodzi ich imię. nawiązujące doi czasownika Ceiv. oznaczającego padanie deszczu). Kiedyś miały być nimfami, córkami Atlasa i jednej z Okeanid. może Ajtry. a może Płejony. Niekiedy przyjmowano jednak, że ojcem ich był król Krety. Melisseus łub — Hyas ( — Erechteus albo Kadmos).

Podaje się różną liczbę, od dwu do siedmiu. Także co do imion tradycja nie jest całkowicie zgodna. Najczęściej powtarzają się następujące: Ambrozja. Eudora. Ajsyle (lub Fąjsyle). Koronis, Dione. Polykso i Fajo. Przed przemianą w gwiazdy pełniły funkcję piastunek Dionizosa. Nazywano je wówczas „Nimfami z góry Nysy". W obawie przed Herą przekazały swego wychowanka Ino. a same schroniły się u swej babki Tethys. Wtedy Zeus przemienił je w gwiazdozbiór. Przedtem jeszcze Medea przywróciła im miłość.

Opowiadano też. że Hyady przemieniono w gwiazdy, gdy zrozpaczone po śmierci swego brata. Hyasa. odebrały sobie życie, js

II. XVIII4S6 i schol.: Heswh sAtagn. s.\.: Apd. BtN III 4,3;

H>g. Fab 182; 192: As*. 1121: Erat. 14; V«g. Aen. 1743 i Scrv ad loc.: III 5lł.O»ft»t V 166n_i/et. VII297;Tzei.inLyc. 149:Schol.in A. R. III 226: Ath. XI12. p. 490.

HYAKINTOS fYdmvt>oę)-Najczęściej uważa się go za syna Amyklasa i Diomedy. a więc-poprzez ojca - za wnuka Lakedajmona i Sparty (tab. 6). Zgodnie z tą genealogią jest on wujem — Ojbalosa lub. wedle innych autorów, — Perieresa. Poeci uważają go jednak za syna Ojbalosa. Odosobniona tradycja, przekazana przez Atenodora. czyni Hyakinta synem muzy Klio i Pierosa. syna Magnesa. Z miłości do Hyakinta Tamyris, syn Filammona i nimfy Argiopy, miał wynaleźć pede-rasdę.

Hyakintos był niezwykle piękny. Pokochał go sam Apollon. Pewnego dnia obaj rzucali dyskiem, wiatr jednak zmienił jego tor, a może dysk uderzył o skałę i odbił się od niej tak nieszczęśliwie, że trafił Hiacynta w głowę, zabijając go na miejscu. Apollon bolał nad tym ciężko. By unieśmiertelnić imię swego przyjaciela, przemienił krew. która toczyła się z jego rany, w nie znany do tej pory kwiat, hiacynt (być może lilię). Płatki hiacynta miały znamiona przypominające już to okrzyk bólu boga (Al), już to początek imienia młodzieńca (Y).

Zgodnie z wersją podawaną przez niektórych autorów odpowiedzialność za to nieszczęście ponosił Zefir, bez powodzenia rywalizujący z Apollonem o względy Hyakinta. Zmienił on tor lotu dysku, by wywrzeć zemstę zarówno na jednym, jak i na drugim. Czyn ten przypisują leż niekiedy Borcaszowi, ponieważ on także kochał pięknego Hyakinta.

Hyakintos z Lakedąjmonu, ojciec Hyakintyd. o którym wspomina Apollodoros. nie jest identyczny z umiłowanym przez Apollona Hyakintem. Nie jest wzmiankowany poza tyni jedynym miejscem, js

Apd. Bib/. 13.3: III 10.3 n.; Paus. III 1,3:19.4 n.; Tzci. In Lyc. SII; Chi/. 1239 n.; Ov A/ti. X 162-219; Hyg. Fab 271; Serv in Ver*. Ecl III 13; Aen XI IS: Palaeph.47; Nonn III l55n.;Nie. 7/irr.90l n. i schol. ad 902; Luc PDt-c' 14. Por. M. J. Mdlinck, Hyakinihm, Utrecht 1943.

HYAKINTYDY (A’mcm)f5eę)- Nazywano tak w Atenach dziewczęta, które składano w ofierze dla zapewnienia pomyślności ojczyzny. Istnieją tu różne wersje:

Zgodnie z pierwszą z nich ojcem był zamieszkały w __.Atenach Laccdemończyk, — Hyakintos. Było ich cztery: Anteis. Ajgleis. Lytaja i Ortaja. W czasie wojny -» Min osa z Attyką kraj pustoszyła zaraza i głód (-* And-rogeos). Idąc za głosem dawnej przepowiedni Ateń-czycy złożyli wtedy w ofierze młode dziewczyny, nie dało to jednak spodziewanego rezultatu i Ateńczycy musieli się zgodzić na warunki podyktowane przez Minosa (-» Tezeusz).

Inni mitografowie identyfikowali Hyakintydy z cór* kami -* Erechteusa, Protogeneją i Pandorą. Złożono je (za ich zgodą) w ofierze przebłagalnej, gdy do Aten zbliżała się armia Eleuzyńczyków pod wodzą — Eu-molposa. Nazwano je Hyakintydami, ponieważ miejscem ofiary było wzgórze zwane Hyakintos. sj

Apd. Bibł. III 13.8: D. S. XVII13.2: Hyg. Fab. 238: Harpocr. s. v.; D.

LX 27. p. 1397: Su id. s. v. riapi)ćvoi.

HYAMOS (*Yapoę) - był synem — Lykorosa lub Lykoreusa. Poślubił on Melanteję, jedną z córek Deu-kaliona. Mieli córkę Melajnis (lub Kelajno), która urodziła — Delfosa, eponima Delf. Hyamosowi przypisuje się założenie miasta Hya. js

Schol. in E. Or. 1097: Paus. X 6. 2.

HYAS fYaę) - jest synem Atlasa i Plejony, bratem Plejad i Hyad. Zginął on w czasie polowania w Libii, zabity przez Iwa lub dzika, albo też od ukąszenia węża. Niektóre z jego sióstr (w liczbie pięciu lub siedmiu - zależnie od tradycji), zmarły z żalu po nim (albo odebrały sobie życie) i przemienione zostały w gwiazdy ( Hyady)

(— Plejady), js

Schol. in II XVIII 486: Hyg. Fab. 192: 248: Aur. II21: Ov Fast. V 181.

HYBRIS fYPpię)-to personifikacja pychy i zuchwałości. Uchodzi za matkę Korosa (Sytości), o ile nie uważa się go za jej ojca - zgodnie z wzajemnym stosunkiem tych dwu pojęć, js

Pi. O. XIII 10: Hdt. VIII 77: Cic. Leg II 11.

HYDNE (”Y5vt|)-jest córką Skyllisa; pochodzi z okolic Pallene. Zarówno ojciec, jak i córka byli znakomitymi nurkami. Kiedy nie opodal Pallene zarzuciła kotwice flota Kserksesa, zmierzająca ku Grecji, przecięli oni liny kotwic, wskutek czego morze strzaskało o brzeg wiele okrętów. Z wdzięczności za to członkowie

149

Amfiktionii wznieśli w Delfach posągi Sikyllisa i Hyd-

ⁿ Powiadano też, że Hydna była kochanką bożka morskiego, Glaukosa. js

Paus. X 19. I n.; Ath. VII 48. 269 c.

HYDRA LERNEJSKA - zrodzona przez Tyfona i Echidnę, należy do potworów zgładzonych przez Heraklesa (tab. 32). Co do jej opisu, legendy, różnych tradycji i interpretacji mitografów starożytnych -» Herakles. s. 130. Krew hydry posłużyła Heraklesowi jako jad do zatrucia strzał. Stanowiła też składnik napoju miłosnego, którego tajemnicę powierzył Dejanirze Nessos (— Herakles). Zmieszana z wodą rzeki Anigros w Elidzie nadała jej cuchnący zapach. Złowione w tej rzece ryby nie nadawały się do spożycia. Stało się tak dlatego, że w rzece tej wykąpał się Chejron lub inny centaur zraniony strzałą Heraklesa; podczas kąpieli strzała wypadła z rany i zatruła rzekę na zawsze, js

Por. przyp. — Herakles na s. 139: uzupełnić Paus. V 5:7 n.

HYETTOS CYilxroę)-jako pierwszy wywarł krwawą zemstę za cudzołóstwo, zabijając kochanka przyłapanego u swej żony. Pochodził z Argos, a jego ofiarą był Moluros, syn Arisbasa. Po popełnieniu tego zabójstwa Hyettos udał się na wygnanie; schronienie znalazł u Orchomenosa, syna Minyasa, w Orchomenos. Założył tam osadę, która nosiła jego imię. js.

Paus. IX 36,6.

HYGIEJA ('Yyieia) - jest uosobieniem Zdrowia. Często uważa się ją za jedną z córek Asklepiosa. Nie występuje w żadnym z mitów, wymienia się ją tylko w orszaku Asklepiosa, js

Schol. in Plu. 639; 707; Paus. I 23. 4;V 20.3.

HYLAJOS (’YXaioę) - był jednym z centaurów arkadyjskich. Usiłował porwać -» Atalantę. Zranił ciężko Milaniona, jednego z jej zalotników. Zginął przeszyty strzałą Atalanty. Wedle innej wersji miał uczestniczyć w walce Lapitów z centaurami; padł z ręki nie Atalanty, lecz Tezeusza, lub nawet -* Heraklesa, podczas walki z Folosem. js

Apd.Bibl. III9,2;Cali.h. Dian. 22l;Prop. I I, 13:Ov. Arsam. II 191; Verg. Georg. II 457; Serv. in Verg. Aen. VIII 294; AeL VH XIII 1,31 n.

HYLAS CY\aę) - Kiedy -* Herakles walczył z Dryopami, zabił Tejodamasa, ich króla, i wziął do niewoli jego syna Hylasa, młodzieńca o wielkiej urodzie, którego pokochał. Hylas towarzyszył mu w-wyprawie Argonautów. W czasie postoju w Mysji, kiedy Herakles udał się do lasu, by ściąć drzewo na wiosło (jego stare wiosło złamało się), Hylasa posłano po wodę do pobliskiego leśnego źródła, a może do rzeki lub jeziora Askanios. Nimfy, zachwycone jego urodą, wciągnęły go do wody, by ofiarować mu nieśmiertelność. Pierwszy spostrzegł nieobecność Hylasa Polifem, który zszedł na ziemię równocześnie z Heraklesem i Hylasem. Długo wołał Hylasa po imieniu, na próżno jednak. Do poszukiwań przyłączył się Herakles. Tymczasem Argonauci podnieśli kotwicę nie czekając na swych towarzyszy (być może za radą -» Boreadów). Polifem wzniósł w tej okolicy miasto Kios, które później przybrało nazwę Prusa. Herakles podejrzewał,

IYMENAJOS

żc to Mysyjczycy uprowadzili Hylasa, zażądał więc zakładników i polecił im szukać chłopca. Mysyjczycy czynili to co roku podczas uroczystego święta: kapłani udawali się w procesji do lasu i tam trzykrotnie wywoływali imię Hylasa. js.

A.R.11207 n.;Schol.ad1131; 1207; 1289; 1357;Orph. Arg 634 n.;

Theoc. 13 i schol. ad V 46;'Apd. BlbL 19,10. Ani. Lib. 26; Val. rl. III 321 n.; Prop. I 20; Sir. XII 4, 3 p. 364; Hyg, Fab 14

HYLLOS fYAAoę) - jest według najczęstszej tradycji synem Heraklesa i Dejaniry (lab. 15 i tab. 16), Herakles nazwał go tak od imienia dopływu Hcrmosu w Lydii, który z kolei zawdzięczał swe imię gigantowi, synowi Ziemi, zwanemu Hyllosem; kości jego odsłoniła kiedyś powódź. Herakles widział tę rzekę w czasie swej niewoli u Omfali. Trzeba jednak zaznaczyć, że tradycja ta nie przestrzega zazwyczaj przyjmowanej chronologii, ponieważ przeważnie uważa się, że Hyllos urodził się na długo przed wygnaniem -* Heraklesa w Lydii.

Niektórzy mitografowie przyjmują, że Hyllos był synem Heraklesa i Omfali. Jest to jednak wersja błędna, podobnie jak błędna (i późna) jest tradycja, wedle której Hyllos miał być owocem miłości Heraklesa i Melite, nimfy z kraju Feaków. Herakles miał mieć z nią romans w czasie pobytu na wygnaniu w tym kraju, po zamordowaniu swych synów (o wygnaniu tym w ogóle nie wspominają mitografowie idący za wersją tradycyjną). Tenże Hyllos miał wyruszyć na czele grupy Feaków, by założyć kolonię w Ilirii. Tam zginął w walce o stada byków z mieszkańcami tej krainy. Od imienia Hylłosa pochodzi nazwa Hyłlejczyków w Epirze.

Najczęściej przyjmuje się jednak, że Hyllos urodził się w Kalydonie jako syn Heraklesa i Dejaniry, w pierwszych latach ich małżeństwa. W czasie pobytu Heraklesa na wygnaniu u Keyksa Hyllos był już dorosły. Jemu to -* Herakles na łożu śmierci polecił poślubić Iole.

Kiedy -* Heraklidzi w obawie przed nienawiścią Eurysteusa szukali schronienia w Attyce, skupili się wokół Hyllosa, który - przynajmniej wedle niektórych autorów - własnoręcznie zgładził Eurysteusa. Później Hyllos osiedlił się w Tebach, wraz ze swą babką, -* Alkmeną.

Usiłował doprowadzić do „powrotu" Heraklidów na Peloponez, jednakże mylnie zinterpretował słowa wyroczni i zginął w pojedynku z -* Echemosem.

Po śmierci Heraklesa Hyllosa adoptował -* Ajgi-mios, król Dorów, i z tego powodu od jego imienia pochodzi nazwa jednej z trzech fyl (szczepów) dory-ckich. js.

Paus. 135.7n.;32,5;41.3. VIII5,1; Lad. in Stal. Theb. VIII507; A.R. IV 538 n.;Steph. Byz. s.v.‘ YX*ov. Apd Bib! II 7.7; 8.1 n.; Hdt. VIII 131; IX 27; Th. I 9. 2; D S. IV 57; E. Herod. 859; Ant. Lib. 33.

HYLONOME (’YAovópii) - W czasie walki Lapitów z centaurami, która rozgorzała podczas ślubu Pejritoosa, Hylonome, żona centaura Kyllarosa, zabiła się tą samą strzałą, która spowodowała śmierć jej męża, ponieważ nie chciała się z nim rozstać, js

Ov. Met. xn 393 n.

HYMENAJOS (Ypevcuoę) - jest bogiem, który prowadzi orszak weselny. Pierwotnie był, jak się zdaje, personifikacją pieśni weselnej (lakchos).

Tradycje nie są zgodne co do jego pochodzenia: