IMG#15 (4)

4. DOBÓR TRANSFORMATORÓW I APARATURY

Tablica 4.12. Strefy zabrudzcnlowe według maksymalnych parametrów zapylenia

Strefa zabru daniowa	Natężenie opadu pyłów, w g/mm* i dobę		Konduktywność zapylenia, w pS/cm
I	do	0,7	do	1200
n	powyżej	0,7	powyżej	1200
	do	1,2	do	1500
m	powyżej	1.2	powyżej	1500
	do	6,0	do	1900
IV	powyżej	6,0	powyżej	1900

w przypadku izolacji zwykłej określa się, w ilości do 1,2 g/cm² na dobę lub o przewodności właściwej do 1500 pS/cm. Odpowiada to II strefie zabrudzeniowej wg norm krajowych (PN-68/E-06303).

W przypadku izolacji wznocnionej dopuszcza się zapylenie w ilości do 6 g/cm² na dobę lub o przewodności właściwej do 1900 pS/cm. Odpowiada to III strefie zabrudzeniowej.

Wykonanie specjalne powinny mieć urządzenia pracujące w warunkach tropikalnych (rozróżnia się przy tym tropiki suche i mokre), arktycznych, atmosferze chemicznie aktywnej zawierającej czynne gazy i pary lub zagrażające wybuchem.

Należy zwrócić uwagę, że w różnych krajowych normach aparatowych podane są inne niż dla rozdzielnic temperatury i dopuszczalne zapylenie (np. dla wyłączników, odłączników najwyższą średnią temperaturę otoczenia w ciągu 24 h przyjmuje się równą 30°C).

Warunki napięciowe i prądowe. Urządzenia elektryczne muszą być tak dobrane, aby była zapewniona ich prawidłowa praca w warunkach normalnych i warunkach zakłóceniowych. Spełnione muszą być wymagania napięciowe i wymagania prądowe.

Wymagania napięciowe są spełnione, gdy napięcie znamionowe izolacji urządzenia U„, jest większe lub równe napięciu znamionowemu sieci U_n.

Napięcie znamionowe izolacji {/„, jest to wartość skuteczna napięcia międzyprzewodowego, która określa wymiary i rodzaj izolacji urządzenia oraz stanowi podstawę do określenia znormalizowanych napięć probierczych izolacji.

W sieciach ze skutecznie uziemionym punktem zerowym (w kraju sieci o napięciu 110 kV, 220 kV i 400 kV) napięcie probiercze, udarowe urządzeń może być obniżone o 20%, ponieważ skuteczne uziemienie punktu zerowego sieci ogranicza przy-zwarciu jednofazowym z ziemią napięcia względem ziemi pozostałych faz do maksimum 80% napięcia międzyprzewodowego. Obecnie tendencje wskazują na odejście od napięć znamionowych izolacji 1 wprowadzenie napięcia znamionowego aparatu równego U_m.

Napięcie znamionowe sieci U„ i najwyższe dopuszczalne napięcie urządzeń elektroenergetycznych U_m są znormalizowane (wg PN-69/E-02001) i wynoszą:

Napięcie znamionowe sieci U„ w kV	6	10	15	20	30	40	60	110	220	400
Najwyższe dopuszczalne napięcie	7,2	12	17,5	24	36	48	72,5	123	245	420
urz.el.-en. Ł/m,wkV

Wymagania prądowe są spełnione, gdy długotrwałe obciążenie toru prądowego nie narusza wytrzymałości termicznej elementów tego urządzenia, określonej zazwyczaj przez temperaturę dopuszczalną długotrwale. Stąd, uwzględniając temperaturę otoczenia, ustala się dla danego urządzenia wartość prądu, jakim urządzenie można obciążyć długotrwale. Jest to prąd znamionowy cieplny /_W|V W zależności od rodzaju urządzenia określa się prąd znamionowy cieplny, ciągły I_M lub prąd znamionowy cieplny I_nlh, t godzinny (np. ośmiogodzinny).

Okresowe przeciążenie prądowe urządzeń należy analizować oddzielnie, w zależności od cech charakterystycznych urządzenia, wartości przeciążenia i czasu jego trwania oraz stanu poprzedzającego przeciążenie.

Obliczenia zwarciowe oraz dobór aparatury z uwagi na warunki zwarciowe powinny być wykonane według PN-74/E-05002.

4.3.2. Dobór wyłączników

Wyłącznik jest przeznaczony do przewodzenia, załączania i wyłączania prądów roboczych oraz do łączenia prądów zwarciowych i przewodzenia krótkotrwałych prądów zwarciowych.

Przy doborze wyłącznika należy określić następujące jego parametry:

—    typ i rodzaj wykonania,

—    napięcie znamionowe,

—    prąd znamionowy cieplny,

—    prąd znamionowy wyłączalny i prąd znamionowy zalączalny,

—    prąd znamionowy n-sekundowy (trzysekundowy), prąd znamionowy szczytowy_T

—    rodzaj napędu.

W sieciach, w których może wystąpić szczególnie wysokie napięcie powrotne, lub gdy napięcie powrotne charakteryzuje się dużą stromością narastania oraz gdy może wystąpić niebezpieczna częstotliwość drgań napięcia powrotnego, należy dobrać wyłącznik także ze względu na napięcie powrotne. Metody doboru aparatów ze względu na napięcia powrotne podane są w normie PN-74/E-05002.

Typ i rodzaj wykonania wyłącznika. Wybór rodzaju wykonania wyłącznika wynika jednoznacznie z przewidywanego miejsca jego zainstalowania: w stacji wnętrzowej lub stacji napowietrznej. W stacjach napowietrznych pracujących w warunkach odbiegających od normalnych (np. przy znacznym zapyleniu) może okazać się konieczne stosowanie wyłączników o izolacji wzmocnionej.

Ze względu na sposób gaszenia łuku rozróżnia się następujące rodzaje

119