IMG#07 (3)

4. DOBÓR TRANSFORMATORÓW I APARATURY

Tablica 4.3. Przcciątalność transformatorów produkcji krajowej A. Dopuszczalny czas trwania przeciążenia szczytowego

Obciążenie szczytowe względne, w %	Uprzednie średnie względne obciążenie w okresie pozaszczytowym w procentach prądu znamionowego
	80	70	60	50 |	40
	Dopuszczalny czas trwania przeciążenia szczytowego, w				godzinach
105	3	5	12	12	12
110	—	—	3.5	. 7	9
115		—	—	.	3,5

B. Dopuszczalny czas trwania przeciążenia dorywczego

Uprzednie obciążenie względne, w %	Najwyższa ustalona temperatura oleju (w °C) transformatorów o różnym sposobie chłodzenia			Najdłuższy czas trwania przeciążenia w minutach w zależności od wielkości przeciążenia, w %
	AN-ON	AF-ON AF-OF AN-OF	WN-ON WF-OF	110	120	130	140	150
mniej niż 50	55	49	41	180	90	60	30	15
50-1-75	68	60	50	120	60	30	15	8
| 75-r90	78	68	58	60	30	15	8	4

C. Dopuszczalny czas trwania przeciążenia zakłóceniowego

Wykonanie i rodzaj chłodzenia transformatora	Największy dopuszczalny czas trwania przeciążenia, w minutach
	120	60	30	10
	Dopuszczalne przeciążenie, w %
Napowietrzne, AN-ON	135	135	170	200
Wnętrzowe, AN-ON	110	130	150	180
AF-ON, AF-OF	130	150	160	180
WN-ON, WF-OF	| 125	140	150	170

trwania przeciążenia szczytowego nie powinien przekraczać wartości podanych w tabl. 4.3.

Przeciążenie dorywcze jest dopuszczalne w transformatorach, które w okresie co najmniej 10 h pracowały przy obciążeniu niższym od znamionowego. Mogą one być przeciążone w stopniu podanym w tabl. 4.3.

Przeciążenie zakłóceniowe. W czasie zakłóceń pracy sieci zachodzi niekiedy konieczność utrzymania transformatorów w ruchu pomimo znacznego ich przeciążenia. Wynika to z konieczności utrzymania zasilania szczególnie ważnych odbiorców. Dopuszczalne wartości przeciążeń zakłóceniowych podano w tabl. 4.3.

4.2. DOBÓR SZYN ZBIORCZYCH, POŁĄCZEŃ I IZOLATORÓW 4.2.1. Wiadomości ogólne

Rozróżnia się szyny giętkie, wykonane z linek i szyny sztywne, wykonane z płaskowników, rur, ceowników lub kształtowników o profilach specjalnych.

Szyny sztyWpe wykonuje się najczęściej z aluminium. Szyny miedziane są stosowane tylko w tych przypadkach, gdy użycie aluminium nie jest wskazane z uwagi na szkodliwą dla aluminium atmosferę chemicznie aktywną, atakże gdy wymagana jest szczególnie wysoka wytrzymałość mechaniczna szyn oraz, gdy w szynie występuje bardzo duża gęstość prądu. Dopuszcza się także stosowanie szyn z innych materiałów, co musi być odpowiednio uzasadnione własnościami materiału. Materiałem znajdującym zastosowanie przy produkcji szyn jest np. stop Al—Mg—Si, o bardzo dużej wytrzymałości mechanicznej i o przewodności zbliżonej do aluminium.

Najczęściej stosowane są szyny z pojedynczych płaskowników, zwłaszcza w stacjach wnętrzowych średnich napięć. Przy większych prądach stosuje się szyny z dwóch lub trzech płaskowników. Przy prądzie przemiennym szyn złożonych z czterech i większej liczby płaskowników nie stosuje się ze względu na występowanie w takich przypadkach efektu zbliżenia i naskórkowości.

Połączenia wykonane z szyn pojedynczych nazywane są w normie krajowej [44] przewodami szynowymi jednopasmowymi, a z dwóch lub trzech szyn — odpowiednio przewodami szynowymi dwupasmowymi i trójpasmowymi.

Szyny z ceowników charakteryzują się dużą obciążalnością długotrwałą, przy jednoczesnym dobrym wykorzystaniu materiału przewodowego.

Szyny rurowe charakteryzują się dużą wytrzymałością mechaniczną, a brak ostrych krawędzi zmniejsza możliwość występowania ulotu. Z tych względów znajdują one zastosowanie w stacjach wysokich i najwyższych napięć.

Szyny giętkie, instalowane w stacjach napowietrznych, wykonywane są najczęściej z linek stalowoaluminiowych. Odmianą szyn giętkich są przewody wielo-linkowe. Odznaczają się one dużą obciążalnością długotrwałą. Ze względu na dobre warunki chłodzenia i mały efekt naskórkowości, dopuszczalne obciążenie długotrwałe przewodów wielolinkowych jest większe niż dla szyny sztywnej o tym samym przekroju. Zasadniczą zaletą przewodów wielolinkowych jest zmniejszenie ulotu.

Oprócz szyn nieizolowanych spotykane są w stacjach szyny sztywne izolowane i osłonięte. W elektrowniach z blokami wielkich mocy (200 MV • A—1200 MV • A) połączenia pomiędzy generatorami a transformatorami blokowymi i odcze-powymi wykonuje się szynami osłoniętymi, ekranowanymi. Przekrój poprzeczny takiej szyny przedstawiono na rys. 4.1.

Tor prądowy zbudowany jest przeważnie z dwóch ceowników lub rur z aluminium lub miedzi. Osłony, nazywane w tym przypadku ekranami, wykonywane są z rur aluminiowych. Osłaniają one oddzielnie każdy biegun połączenia. W nowych rozwiązaniach osłony są przeważnie zwarte. Zastosowanie ekranów eliminuje groźne dla dużych generatorów zwarcia międzyfazowe w pobliżu zacisków twornika,

103