IMG#19 (3)

4. DOBÓR TRANSFORMATORÓW I APARATURY

pneumatycznych. Są one kosztowne, ze względu na potrzebę instalowania i eksploatacji urządzeń sprężarkowych.

Ostatnio opracowano szereg nowoczesnych konstrukcji napędów jak np.: gazowociśnieniowc lub hydrauliczno-gazowe. Znajdują one zastosowanie najczęściej w wyłącznikach wysokich i najwyższych napięć.

4.3.3. Dobór rozłączników

Ze względu na zdolności łączeniowe rozróżnia się dwa zasadnicze wykonania roz-r łączników:

—    przeznaczone do załączania i wyłączania prądów roboczych nie przekraczających prądu znamionowego cieplnego,

—    przeznaczone do wyłączania prądów przekraczających wartości prądu: znamionowego cieplnego. Są one dostosowane do wyłączania prądów przeciążeniowych, mogą też wyłączać niewielkie prądy zwarciowe (zdolności łączeniowe nie przekraczają zazwyczaj 10 /„).

Rozłączniki są najczęściej budowane na napięcia średnie, aczkolwiek znane są rozwiązania konstrukcyjne tych aparatów w całym przedziale wysokich i najwyższych napięć.

Powszechnie spotykana jest współpraca rozłączników z bezpiecznikami. Rozłączniki mają wtedy za zadanie wyłączanie prądów roboczych, a bezpieczniki — prądów zwarciowych. Często spotykane są rozwiązania konstrukcyjne rozłączników z nadbudowanymi bezpiecznikami. W takim wykonaniu rozłączniki powinny być wyposażone w urządzenia zapewniające bezzwłoczne otwarcie rozłącznika po zadziałaniu wkładki bezpiecznikowej w co najmniej jednym biegunie.

Rozłączniki o zdolności łączenia przekraczające prąd znamionowy cieplny wyposażone bywają także w wyzwalacze zabezpieczeniowe. Przy zastosowaniu odpowiednich układów automatyki elektroenergetycznej, rozłącznik może być również wykorzystany do odcinania uszkodzonego obwodu w przerwie bezprądowej przy grupowym SPZ.

Przy doborze rozłączników ustala się następujące jego parametry:

—    typ i budowa,

—    napięcie znamionowe izolacji,

—    prąd znamionowy ciągły,

—    prąd znamionowy wylączalny i napięcie znamionowe łączeniowe,

—    prąd znamionowy załączalny,

—    prąd znamionowy cieplny,

—    prąd znamionowy szczytowy,

—    rodzaj napędu.

Typ i budowa rozłącznika. Rozróżnia się trzy zasadnicze typy rozłączników:

—    rozłączniki ogólnego zastosowania; mające określoną zdolność łączenia: w obwodach przeważnie bezindukcyjnych (cos<p > 0,7),

w obwodach sieci zamkniętej w liniach kablowych nieobciążonych.

—    rozłączniki transformatorowe, mające określoną zdolność łączenia transformatorów w stanie jałowym,

—    rozłączniki kondesatorowe mające określoną zdolność łączenia pojedynczych baterii kondensatorów.

Ponadto produkowane są rozłączniki dla obwodów silnikowych, a takie rozłączniki w wykonaniu specjalnym, np. do pracy w sieci z grupowym SPZ.

Typ rozłącznika dobiera się w zależności od charakteru obwodu, w którym ma być on zainstalowany.

Ze względu na Uwałość łączenia, rozróżnia się dwa wykonania rozłączników ogólnego zastosowania: dostosowane do 15 łączeń w cyklu ZW (załączanie-wylącza-nie) oraz o większej trwałości łączenia, dostosowanej do 100 łączeń w cyklu ZW.

Ze względu na sposób gaszenia łuku najczęściej spotykane są rozłączniki pneumatyczne, małoolejowe i gazowy dmuch owe. Rozłączniki pneumatyczne są wykonywane z reguły jako samosprężne, tj. wyposażone w urządzenia sprężające powietrze przeznaczone do gaszenia łuku, przy czym energia potrzebna do sprężania jest magazynowana w sprężynie napinanej przy zamykaniu rozłącznika.

Rozłączniki konstruowane są przeważnie jako wnętrzowe i rzadko jako napowietrzne.

Napięcie znamionowe izolacji U_nl musi być większe lub równe napięciu znamionowemu sieci U_n.

Prąd znamionowy cieplny I_nth nie może być mniejszy od największej spodziewanej wartości prądu roboczego I_rmnx.

Prąd znamionowy wyłączalny symetryczny nie może być mniejszy od wartości prądu znamionowego cieplnego Rozłącznik jest zdolny wyłączać prądy przeciążeniowe nie większe od wartości prądu znamionowego wylączalnego symetrycznego I_nwt.

Prąd znamionowy zwarciowy zalączeniowy i_ni określa zdolność załączenia prądu ze względu na wartość chwilową w chwili zetknięcia się styków. Zaleca się, aby prąd i„_z był nie mniejszy od prądu znamionowego szczytowego Brak danych w katalogu czy na tabliczce znamionowej rozłącznika oznacza, że nie ma on zdolności zwarciowej załączania.

Prąd znamionowy cieplny /„„. W odniesieniu do rozłączników określa się prąd znamionowy trzysekundowy /«3 lub prąd znamionowy jednosekundowy Dla rozłączników bez bezpieczników musi być spełniona nierówność (4.32).

Rozłączników z bezpiecznikami nie sprawdza się na działanie cieplne prądu zwarciowego.

Prąd znamionowy szczytowy i_ntx rozłączników bez bezpieczników nie może być mniejszy od udarowego prądu zwarciowego /„. Dla rozłączników z bezpiecznikami prąd znamionowy szczytowy nie może być mniejszy od prądu /», który może wystąpić w obwodzie zabezpieczonym bezpiecznikami.

Rodzaj napędu. Rozłączniki średniego napięcia są najczęściej wyposażone w napędy ręczne. Ponadto spotykane są także napędy zasobnikowe z naciągiem sprężynowym, pneumatyczne i silnikowe.

125