IMG22 (7)

za bezpieczeństwo współ-

On UMn w jesl odpowiedzialny równiei prACOWOłkÓW?

Nągradjank' i karanie

Czy bezpieczna praca powinna być nagradzana? Czy ryzykowna praca powinna być karana?

Zabżenia, czyli dzielone przekonania co do natury rzeczywistości, które nie $ą deklarowane i nie są uświadamiane Natura rzeczywistości

Czy można skutecznie zapobiegać wypadkom?

Czy wypadki zawsze będą się zdarzały?

Czy bezpieczeństwo i produkcja to dwie różne rzeczy?

Ludzka natura. Jacy naprawdę są ludzie?

Czy mają naturalną skłonność do brania odpowiedzialności za swoje czyny? Czy ludzie naprawdę troszczą się o bezpieczeństwo?

Czy ludzie są bardzo zatwardziali w swoich zachowaniach, czy potrafią je zmieniać?

Jak wynika z badań, właśnie te ukryte, głębsze poziomy kultury w większym stopniu decydują o kondycji firmy w zakresie bezpieczeństwa. Stanowią one prawdziwą siłę motywującą do określonego postępowania, ponieważ to one faktycznie informują pracowników, jakie zachowanie jest w danej firmie właściwe. Najczęściej przekazy te są automatycznie i nie do końca świadomie przekazywane kolejnym pokoleniom pracowników. Dlatego, zanim zaczniemy realizować różne programy poprawy w zakresie bhp, warto badać kulturę bezpieczeństwa i poznawać płynące z niej siły. Kultura bezpieczeństwa to przewodnik dla pracowników, określający właściwy w danej firmie sposób myślenia, odczuwania i zachowania w zakresie bezpieczeństwa.

Badanie kultury pozwala zrozumieć procesy, którym podlega dane przedsiębiorstwo. Interesujący jest przedstawiony przez Krause (1997) przykład dwóch przedsiębiorstw, w których stosuje się podobne praktyki w zakresie bezpieczeństwa, a które mogą osiągać różną efektywność na tym polu (tabela 1). Wynika to właśnie z różnic kulturowych między tymi przedsiębiorstwami. Analizując dane przedstawione w tabeli 1, możemy przypuszczać, iż to za-

kład A osiąga lepsze wyniki na polu bezpieczeństwa pracy i że poziom pożądanej kultury bezpieczeństwa jest w tym zakładzie wyższy w porównaniu z kulturą bezpieczeństwa zakładu B. Czasem więc odpowiedź na pytanie ,/dlaczego u nas w zakresie bezpieczeństwa dzieje się źle?" nie jest możliwa bez odwołania się do przyczyn związanych z kulturą.

Tabela 1. Kultura bezpieczeństwa w dwóch firmach (Krause, 1997)

	Firma Ą j	Firma B 1
Artefakty	Comiesięczne zebrania 1	Comiesięczne zebrania I
	bhp g |	bhp |
Wartości	Zaangażowanie	1 Stosowanie się do 1
	pracowników	1 przepisów zewnętrznych l
Założenia	Idee i pomysły	1 Dbając o bhp wystarczy \
	pracowników są bardzo	1 spełniać wymagania \
	wartościowe dla firmy	1 zewnętrzne j

Jaka jest kultura bezpieczeństwa w moim zakładzie pracy?

Rezultaty badań przeprowadzonych w latach 70. XX wieku w polskich przedsiębiorstwach w zakresie postaw wobec bezpieczeństwa pracy nie były optymistyczne, świadczyły bowiem o niskiej kulturze bezpieczeństwa w badanych zakładach. Pomimo wymagań prawnych, kwestie bezpieczeństwa i higieny pracy traktowane tam były marginesowo, jako konieczny i najczęściej niewygodny obowiązek. Miało to swoje smutne odzwierciedlenie w statystykach wypadkowych. Z badań prowadzonych przez ClOP w latach 70. i 80. wynikało, iż w przedsiębiorstwach:

•    nie było jednoznacznego, formalnie obowiązującego i konsekwentnie wdrażanego systemu bhp, będącego wyrazem oczekiwań kierownictwa wobec zachowań pracowników,

•    sprawy bezpieczeństwa pracy miały niską rangę w systemie wartości wszystkich grup społeczności zakładowej,