IMG26 (3)

T 0.27.......

10.28.    -b----

10.29.    - -d--

10.30.    a -f

Preparaty jeżówki, przede wszystkim z gatunków E. purpurea (purpurowa) i £. angustifolia (wąskolistna), zaliczane są obecnie w medycynie niekonwencjonalnej, a także ostatnio w lecznictwie oficjalnym, do najczęściej stosowanych roślinnych środków o działaniu immunostymulują-cym. Preparaty jeżówki mogą być stosowane zarówno w postaci doustnej (wyciągi alkoholowe, tabletki), jak i pozajelitowo - w postaci iniekcji oraz zewnętrznie (maści. żele). Surowcem do produkcji preparatów jeżówki może być korzeń (kłącze), ziele lub cała roślina. W badaniach in vitro i in vivo stwierdzono, że preparaty jeżówki wzmagają między innymi aktywność fagocytową granulocytów oraz stymulują wytwarzanie interferonów. Roślina ta pochodzi z Ameryki Północnej i z powodzeniem można ją uprawiać w Polsce. Poszczególne gatunki jeżówki różnią się pod względem składników aktywnych. Najsilniej działające immunostymulujące składniki jeżówki to pochodne kwasu kawowego: kwas cychorynowy i echinakozyd oraz polisacharydy.

1 0.3 1 . - - c - e -

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe rodziny eo-3 (n-3) (ryc. 10.3). których jest szczególnie dużo w oleju rybim (między innymi kwas timnodonowy i klupanodonowy), mogą modulować funkcje układu odpornościowego. U zwierząt doświadczainych wzbogacanie paszy o olej rybi zmniejszało między innymi odpowiedź limfocytów na mitogeny. osłabiało aktywność komórek NK oraz zmniejszało wytwarzanie IL-2 przez limfocyty. Podobne efekty obserwowano u ludzi, u których przez kilka tygodni uzupełniano dietę o olej rybi: stwierdzono zmniejszoną zdolność limfocytów do proliferacji oraz osłabienie zdolności do produkcji prozapal-nych cytokin przez monocyty: }L-1. IL-6 i TNF-a. Wykazano również zmniejszenie zdolności do chemotaksji neutrofilów i monocytów. wynikające prawdopodobnie ze spadku produkcji leukotrienu LTB₄. Te łagodne właściwości immunomodulujące (przeciwzapalne) nienasyconych kwasów tłuszczowych oj-3 mogą być użyteczne w leczeniu wspomagającym niektórych przewlekłych schorzeń zapalnych, szczególnie o podłożu

Stearynowy 18:0 nasycony

H,

Oleinowy 18:1 jednonienasycony

COOH

Linolowy 18:2 wielonienasycony (ai-6) h₂c

y-Linolenowy 18:3

wielonienasycony (cu-6)

Timnodonowy 20:5 wielonienasycony (co-3]

Ryc. 10.3. Struktura reprezentatywnych kwasów tłuszczowych o fizjologicznym znaczeniu (wg [4]). ‘Liczba atomów węgla:Liczba podwójnych wiązań

autoimmunizacyjnym. U pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów stosowanie diety wzbogaconej o olej rybi powodowało zmniejszenie objawów chorobowych, takich jak sztywność poranna i bolesność stawów.

Hamujący wpływ nienasyconych kwasów tłuszczowych to-3 na aktywność komórek żernych i zmniejszanie przez te kwasy wytwarzania TNF-a oraz innych cytokin może mieć również znaczenie w łagodzeniu kacheksji u pacjentów z nowotworami. Stwierdzono, że podawanie wielonienasy-conego kwasu tłuszczowego - timnodonowego (5,8.11.14,17-ikozapen-taenowego) pacjentom z rakiem trzustki hamowało postępujący spadek masy ciała, związany z rozwojem nowotworu.

1 0.32. - b - d - -

1.    Bloom J. W. New insights into the molecular basis of glucocorticoid anion. Immunol. Allergy Clin. N. Amer. 19. 653-669. 1999.

2.    Casadevall A. Passive antibody therapies: progress and continuing challenges. Ctin. Immunol. 93. 5-15. 1999.

169