które mówią wciągając jednocześnie powietrze, nal< ćwiczyć zarówno wdech (szybki i głęboki), jak i wyde (powolny i długi). Wiąże się to z zasadniczą różni jaka występuje między oddychaniem w czasie spoczyn (przez nos), a oddychaniem przy mówieniu (pr: usta).
Aby ćwiczenia spełniły swój cel, winny być prj prowadzane w miarę możności na otwartej przestrze w odpowiednich warunkach atmosferycznych, i tomiast jeśli odbywają się w sali — koniecznie pi otwartych oknach. W zimie lub przed ćwiczenia z małymi dziećmi (3-latki) można wywietrzyć pok zaś zajęcia prowadzić w ciepłym pomieszczeń gdyż czas ich trwania nie jest długi.
Wszystkie ćwiczenia należy przeprowadzać w forn zabawy. Rozpoczynamy od ćwiczeń naj łatwiejszy< w czasie wykonywania których wykorzystujemy jed nie aparat oddechowy, przechodząc stopniowo do ni co trudniejszych, połączonych z poruszaniem rąk, n< i całego tułowia, wypowiadaniem głosek, śpiewaniei
Najprostszym ćwiczeniem jest wykonywanie wdec i wydechu o jednakowym czasie trwania obu czynnoś Temu typowi ćwiczeń odpowiada zabawa Wąchai kzmatózo. Dzieci siedzą lub stoją obok kwiatów (mo one być wykonane z kolorowej bibułki i wówcj wąchanie odbywa się na niby — tak można bawić s ze starszymi dziećmi), powoli wciągają powieti nosami i równie powoli, aby jak najdłużej zapamię ich zapach, robią wydech. Ćwiczenie należy powtórz kilkakrotnie.
Ponieważ celem tych ćwiczeń ma być poprawna w 23
mowa, szczególną uwagę należy zwrócić na fazę wy-• I . liową. W tym celu można stosować ćwiczenia, czasie których wdech jest krótki, szybki, zaś wydech
■ lingi, połączony z dmuchaniem.
Do tej również grupy należy zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni. Po-
■ ą,tkowo każde dziecko wykonuje tę czynność indywidualnie, potem można przeprowadzić ćwiczenie \ formie konkursu — kto od razu potrafi zdmuchnąć papierek.
lieco trudniejsze jest wydmuchiwanie skraw-I. ó w papieru z chropowatej powierzchni. Każde dziecko otrzymuje plastikową rurkę lub słomkę i przy jej pomocy ma zdmuchnąć np. 10 papierków. Zwycięzcą jest to dziecko, które w czasie jednego wydechu, poruszając odpowiednio rurką, zdmuchnie jak najwięcej papierków. Ilość skrawków papieru mienia się wr zależności od wieku dzieci i stopnia zaawansowania ćwiczeń.
Również w formie konkursu można przeprowadzić abawę Wesołe wiatraczki. Dzieci ustawione w kole trzymają w rękach wiatraczki. Na określony sygnał, np. klaśnięcie, dzieci przybliżają do ust wiatraczki i mocno dmuchają, po czym wyciągają przed siebie ręce z kręcącymi się wiatraczkami. Wygrywa to dziecko, czyj wiatraczek kręci się najdłużej.
Zabawę tę można też wykorzystać przy ćwiczeniach logorytmicznych (por. rozdz. IV) i wówczas na sygnał klaśnięcia dmuchają dziewczynki, na sygnał bębenka - chłopcy.
Do tej grupy ćwiczeń należy również zdmuchiwanie świecy, dmuchanie na watkę lub piórko według zasady, czyja watka, piórko wzniesie się
wyżej.
Przedstawione wyżej ćwiczenia miały na celu przede wszystkim wzmocnienie wydechu. Inną grupę ćwiczeń
27