IMG 64 (6)

291

rdmttśttirw & psyeedgskobu - mepotmdptnin i sukcsęy

:    j*J» *ft*ae$ę konfliktu intenfów. rozgrywającego mę miedzy partnerami

i ijmrrtmr dwu linii działania, a których kińit może być podstawą mte-. jaliE^s apotecznej.* (Bokai 2904, itr.481

g*.fioeth Podge (1903)obwrwoari 5-łatki, które starały się włączyć dp trwa-jar raba wy innych dneci. Dsioci „popularne” cackały, obserwowały, poczym mkededy w zabawę. dopasowując twe zachowanie do grupy. Dzieci izolowane |naipn<i) atały. czekały, obserwowały i nie włączały się, tał dzieci odrzucane rtączały «e, podejmując zachowania deotrukcyjne, próbując zwrócić na siebie mg ca waaelka cenę. Anna Brzezińska (1985) wśród pięciu cech zabawy swó* kdwi wymienia reguły tworzone przez dzieci, biorące w niej udział. Zwraca mą na zachowania typu „popsuj zabawę”, które czasem podejmują dorośli skradający w świat zabawy dziecięcej. Także dzieci, które nie potrafią oriento-*dią w tych „niepisanych” prawidłach zabawy, są z niej wykluczane.

lana grupa przyczyn niepowodzeń w powstawaniu relacji rówieśniczych do-kny sposobu porozumiewania się bawiących się dzieci. Na występowanie aktów komunikacyjnych w trakcie zabawy z rówieśnikiem zwracał uwagę już łcaaPiafet (1992), który dokonał analizy języka dziecka w warunkach interakcji Badacze mowy społecznej (Krausa, Głuckberg 1978) wskazują na jej referencjalność, powstającą* gdy zarówno nadawca i odbiorca przestrzega za-mśy wspólnej płaszczyzny przy przekazywaniu informacji, a więc naturę roz-■śwcy, kontekst rozmowy i odniesienie komunikatu do rzeczywistości poza-jęrykowej Wiek przedszkolny jest okresem, w którym nabywane są dopiero mefakcyjne umiejętności komunikacyjne, jednak zauważyć można, ze dzieci ooiowsae podejmują zachowania utrudniające nawiązanie bezpośrednich sto-•ukśw partnerskich. Często wypowiadają się niechętnie, monotonnym głowni nieświadomie wysyłają sygnały niewerbalne wywołujące niepokój, unikają kontaktu wzrokowego, nie uśmiechają się (Field, Walden 1982). Andrzej ówkowaki (1975) taki sposób porozumiewania się z innymi tłumaczy niechę-nąśo nawiązywania kontaktów społecznych, których dzieci izolowane boją % i których unikają. Z kolei dzieci nadające wyraziste, jednoznaczne komu-Mktty niewerbalne (szczególnie obejmujące ekspresję mimiczną) są chętnie Upraszane do wspólnej zabawy.

Sposób porozumiewania się jest jednym z czynników atrakcyjności dziecka żh partnera zabawy. Zaliczyć do nich można także przejawianie lub nie po* *•* lękowych, powodujących ruską ekspansywność i aktywność własną oraz "ycofywaiut? w sytuacjach problemowych (Grochulaka-Stec 1986). Z drugiej stro-kFśsiect pewne siebie, prezentujące postawy roszczeniowe wobec innych, także trudności z nawiązaniem stałych relacji interpersonalnych. Jednąz przy-1$$ takich zachowań jest nieadekwatna samoocena. Zdaniem Sabiny Guz (1987) ***ów*o p rzece marne, jak i niedocenianie swoich możliwości prowadzi do nie-IWwlień w sytuacjach społecznych, a tym samym uniemożliwia dziecku osią-