IMGh97 (4)

86

Rozdział 2___

systemach, np. programach tłumaczących teksty, bazach danych i bazach wiedzy. Problematyka rozumienia tekstów jest domeną nauk o poznaniu (ang. cognitive Sciences). Aktualnie analizowana jest wszechstronnie problematyka rozumienia języka naturalnego przez komputery, automaty i roboty, przy czym proces rozumienia języka naturalnego przez komputer należy do najtrudniejszych.

Czytelnika zainteresowanego szczegółową analizą procesu interakcji użytkownika z komputerem odsyłam do książki Komunikacja człowieka z mediami¹.

2.4. Kognitywistyczne aspekty procesu uczenia się

Globalizacja zjawisk i procesów zachodzących w różnych miejscach na święcie stała się wynikiem procesów transformacji społecznej, ekonomicznej i politycznej. W literaturze socjologicznej, ekonomicznej i pedagogicznej skutki globalizacji postrzegane są w różny sposób.

Globalizacja stała się możliwa dzięki wdrażaniu postępu technologicznego oraz rozwijaniu się technologii informacyjno-komunikacyjnych, integrujących teoretyczne podstawy informatyki, cybernetyki, matematyki, fizyki i (tele)komunikacji oraz socjologii, psychologii i pedagogiki. Dzięki tej integracji technologie infor-macyjno-komunikacyjne stały się jednym ze źródeł interdyscyplinarności w badaniach naukowych. Jednak integracja treści tak oddalonych od siebie dyscyplin naukowych budzi od dawna rezerwę uczonych, szczególnie z nauk humanistycznych. Większość z nich jest zwolennikami tzw. czystego podziału dyscyplinowego charakteru badań naukowych. Wysiłki zwolenników integracji transdyscyplinamego charakteru badań naukowych wywołują często teoretyczny, formalny i kompetencyjny dysonans. W dyskusjach można zauważyć postawę rezerwy w stosunku do pojawiających się zderzeń problemów wielodyscyplinowych, zwłaszcza w ocenie wartości lub kompetencji w zakresie rozwiązania problemu. Podejścia uniwersalne, często systemowe, reprezentujące złożony profil naukowy uznawane są czasami za zbyt powierzchowne. Takie postawy przejawiają badacze, którzy reprezentują wąską, specjalistyczną wiedzę, w wielu przypadkach teoretyczną, bez egzemplifikacji eksperymentalnej, co skutkuje w redukcj oni stycznym uproszczeniu analizowanych zjawisk i procesów. Dziś jeszcze wiele środowisk naukowych nie sprzyja wysiłkom integracji wiedzy i pokonywaniu złożoności problemów wynikających z interdyscyplinarnego podejścia.

2.4.1. Mechanizmy percepcji informacji przez odbiorcę - refleksje psychologiczne i pedagogiczne

Na przełomie wieków gwałtownie zmienia się nasza wizja, wyobrażenie oraz oceny postrzeganej natury rzeczywistości. Zmienia się także nasz język komunikacji oraz wiedza o naturze. Ważnym dla rozwoju stymulatorem procesów interakcji człowieka z rzeczywistością jest edukacja i kształtowany w jej procesie zasób wiedzy. Między pojęciami komunikacji, informacją a wiedzą występują ścisłe współzależności, jakkolwiek dzielą je również istotne różnice. Komunikacja jest biofizyczną formą wartości energii, która odznacza się bardzo zróżnicowaną skalą wartości, zwłaszcza względem materii i ludzkiego myślenia⁷³. Informacja jest bio-intelektualną formą energii i procesów psychologiczno-intelektualnych w środowiskach żywej natury⁷⁶. Wiedza natomiast jest swoistym potencjałem energii, służącej inteligencji i aktywności rozumowania oraz utrwalaniu świadomości i mądrości człowieka. Podstawową rolą systemu komunikacji jest wymiana informacji i wiadomości oraz dóbr biofizycznych. Przedmiotem komunikacyjnej wymiany są przepływy materialnych i biologicznych produktów oraz dorobek naukowy i wiedza o wartościach natury i czasoprzestrzennych uwarunkowaniach ludzkiej egzystencji i rozwoju. Znaczący wkład do badań nad informacją, określeniem natury informacji i wiedzy oraz propozycji metod pomiarów i kategoryzacji⁷⁷ wartości informacji genetycznej, biochemicznej i neurologicznej w ewoluującej naturze prowadził James R. Simms⁷⁸ w USA. Syntezę wyników jego badań można przedstawić następująco:

- Informacja jest pojęciem abstrakcyjnym. Genetyczne, biochemiczne i neurologiczne informacje nie posiadają wagi, nie zajmują przestrzeni i nie mogą być bezpośrednio obserwowane. Informacje możemy postrzegać jedynie poprzez zachowanie ludzkich osobowości i przez pracę. ^{2 3 4}

1

S. Juszczyk, Komunikacja człowieka z mediami, Katowice, 1998, s. 64-75.

2

⁷⁵ W klasycznym ujęciu komunikacja to wszelka intencjonalna modyfikacja przestrzeni w polu percepcyjnym odbiorcy. — Por.: Zb. Nęcki, Komunikowanie interpersonalne, Wrocław 1992.

⁷⁴ Etymologii znaczenia pojęcia „informacja” należy szukać w języku łacińskim, a mianowicie w czasowniku „informio — kształtować, przedstawiać, opisywać oraz rzeczownika „informatio” — zarys, wizerunek, pojęcie. Ta etymologia prowadzi do poszukiwania poznawczej definicji informacji, jako uformowanych treści ludzkiego poznania. W potocznym znaczeniu informacja to wiadomość przekazywana w procesie komunikacji interpersonalnej, ale przecież w mózgu przekazywana jest informacja neurochemiczna i neuroelektryczna. Z tego powodu do dziś naukowcom trudno jest zdefiniować ściśle pojęcie „informacja”.

3

   Kategoryzacja oznacza tutaj określenie lub definiowanie klasy systemu oraz klasyfikacji otoczenia obserwatora: obiektów, procesów lub relacji; wymiennie będzie także oznaczała podstawowe pojęcia danej nauki: np. semiotyczna lub syntaktyczna.

4

   J. R. Simms, Living Systems Theory, Information and Know/edge, Atlanta 1998