IMGi21

-    mimika ich twarzy jest mato ekspresyjna;

-    nie potrafią współodczuwać radości i smutków innych osób;

-    wykazują brak wrażliwości na trudności innych osób.

Przyczyny zahamowania emocjonalnego

Dzieci od najwcześniejszych lat uczą się reguł okazywania uczuć panujących w ich środowisku rodzinnym. Chodzi tu o okoliczności, w jakich okazuje się emocje i sposoby działania, podejmowanego w celu poradzenia sobie z sytuacjami budzącymi emocje. Rodzaj relacji z innymi może więc określić sposób i zakres zachodzącej socjalizacji emocjonalnej⁹⁷. Sposoby reagowania rodziców na dziecięce oznaki uczuć ma decydujący wpływ na rozwój emocjonalny. Emocjonalność wynika zatem z rodzaju „relacji pomiędzy dzieckiem a rodzicem”⁵⁸. Jak wynika z analizy literatury, przyczyny zakłóceń prawidłowego rozwoju procesów emocjonalnych są spowodowane czynnikami wewnętrznymi i środowiskowymi.

Do podstawowych zalicza się czynniki środowiskowe, a mianowicie:

-    brak więzi emocjonalnej w rodzinie;

-    niezaspokajanie potrzeb psychicznych: miłości, uznania i akceptacji, samorealizacji i poczucia bezpieczeństwa;

-    odrzucenie i niechęć okazywane dziecku;

-    postawy autokratyczne i despotyczne rodziców;

-    stosowanie kar fizycznych i psychicznych wobec dziecka;

-    przemoc w rodzinie;

-    patologie w rodzinie;

-    brak wiedzy i doświadczenia w pełnieniu funkcji rodzicielskich;

-    nadmierne wymagania wobec dziecka, co wiąże się z brakiem wiedzy na temat zdolności, możliwości i potrzeb dziecka;

-    choroby w rodzinie;

-    trudne warunki materialne i ekonomiczne;

5? H.R. Schaffer, Psychologia dziecka, PWN Warszawa 2003, s. 167. ** Ibidem, s, 168.

80