IMGs56

•yck. powinno się ogniskować wokół rozwoju dyspozycji Ummmikac\ ⁿ> ze szczsgółnym uwzględnieniem artykulacji.

Przebywanie dziecka niesłyszącego przez większą część dnia w zwykłym ■■sowym przedszkolu, w którym nie może uzyskać specjalnej pomocy, mija saę z rainm tej tbrmy wy chow ania. Wychowanie dziecka w przedszkolu dokonuje się w procesie jego aktywności w interakcji z nauczycielką przedszkola i z innymi dziećmi. Rozwija się ono wtedy umysłowo, społecznie, emocjonalnie i fizycznie, kształtuje potrzeby estetyczne, przy czym rozwój języ ka jest zawsze podstawowym celem i środkiem tego wychowania. Rozważając zatem umieszczanie dziecka z uszkodzonym słuchem w masowym przedszkolu, należy brać pod uw agę cały zespół czynników, takich jak:

—    umiejętność nawiązywania kontaktów społecznych, szczególnie umiejętność porozumiewania się;

—    poziom rozwoju społecznego i emocjonalnego;

—    okres ży cia, w którym nastąpiło uszkodzenie słuchu;

—    stopień tego uszkodzenia, jego rodzaj i zakres; poziom inteligencji

dziecka;

—    pomoc w zaspokajaniu specjalnych potrzeb dziecka przez rodziców;

—    pomoc fachowego surdologa;    1

—    przygotowanie nauczycielki przedszkola do pracy z takim dzieckiem;

—    program tego przedszkola, do którego dziecko z uszkodzonym słuchem ma uczęszczać.

jeżeli przedszkole masowe nie ma stać się dla dziecka ze specjalnymi potrzebami w zakresie poznawczym i wychowania jedynie „przechowalnią] , wszystkie te wymienione przesłanki muszą być dokładnie rozważone pnez kompetentne grono specjalistów decydujących o tej formie edukacji dziecka z uszkodzonym słuchem.

• Ostatnią formą wychowania dzieci niesłyszących w okresie przed-szkolnym jest tzw. klasa wstępna (zerowa). Dotyczy ona przede wszystkim dzieci, które me uczęszczały do przedszkola specjalnego ani nie były objęła pyrką poradni dla dzieci z wadami słuchu PZG. Zadaniem klasy wstępne-jest przygotowanie dzieci do nauki szkolnej, a więc spełnianie przez nie w składających się na dojrzałość szkolną. Innym zadaniem kto •Kggieś jest wyrównanie poziomu rozwoju umysłowego i społecznego eto

zintegrowanego w różnych dziedzinach pedagogiki oman ■HHp&dft w Myknie pt: Problem kształceniu zintegrowanego w przedszkolu ■---H*4.nr 1

ci wywodzących się z różnych Środowisk kulturowych, w których były wff ' chowawczo zaniedbywane. Chodzić tu będzie przede wszystkim o rozwijanie myślenia, pojęć językowych, tj. klasyfikowania, porządkowania, porównywania przedmiotów, tworzenie hipotez, ich uzasadnianie i weryfikowanie; ra* wijanie wiedzy obejmującej m.in. takie pojęcia abstrakcyjne jak np. pojęcie przyczyny, zmiany, czasu, współpracy, wzajemnej zależności, różnicy, wpływu, usprawniania, zaniedbania; kształtowanie postaw i ich odpowiedników poję-ciowo-językowych; pojęć nadrzędnych¹³⁹. Nie chodzi oczywiście o przyswojenie przez dziecko z uszkodzonym słuchem maksymalnej liczby pojęć językowych, lecz przede wszystkim o ich operatywność, a więc myślenie językowe i skuteczne posługiwanie się językiem w codziennych sytuacjach ważnych dla samego dziecka. Należy jednak ponownie podkreślić, że niewykorzystanie okresu przedszkolnego, a więc okresu życia niezwykle ważnego dla każdego dziecka, z uwagi na jego późniejszą karierę szkolną i życiową, jest nie tylko dla dziecka z uszkodzonym słuchem bardzo trudne do wyrównania, a często wręcz niemożliwe.

6. WYCHOWANIE DZIECKA NIESŁYSZĄCEGO W INTERNACIE

Wychowanie w internacie jest formą wychowania instytucjonalnego o wielowiekowej tradycji i historii. Dotyczy ono także wychowania dziecka z uszkodzonym słuchem. Określenia: alumnat, bursa, internat, konwikt, kolegium, pensjonat, instytut, zakład - można traktować jako synonimy I nazwy różnych instytucji, które się zajmowały w różnych okresach historycznych i w dalszym ciągu zajmują wychowaniem i opieką nad dziećmi i młodzieżą. Instytucje te charakteryzują co najmniej dwie cechy wspólne:

-    są to mianowicie ośrodki w pewnych granicach zamknięte określonym regulaminem i rygorem, któremu są poddawane większe grupy dzieci i młodzieży zgromadzone w jednym miejscu, objęte całodobową opieką one uczestniczące w procesie wychowawczym;

-    kierują tym procesem nie rodzice, lecz wychowawcy, a więc osoby obce, ze specjalnym fachowym przygotowaniem.

Wychowanie w grupie internatowej przebiega odmiennie niż wychomlll w rodzinie, ponieważ brak tam subtelnych, lecz bardzo doniosłych

⁹ Szerzej na ten temat np.: A. L 0 w e, S. S c h m i d-G i o v a n n i n I Din Fórderung hórgeschddlgter Kinder, Meggen, Luzem, 1907.