IMGu40 (2)

Początek epoki zelaza w południowej części tych obszarów wyznaczony został około VIII wiek BC przez napływ importów halsztackich, pochodzących główna _s wschodnioalpetskich ośrodków metalurgicznych. Pojawienie się wyrobów żelazny nie oznaczało jeszcze upowszechnienia się i przyswojenia technologii uzyskiwani, i obróbki żelaza. To zjawisko było raczej późniejsze i wiązało się już z okresem sty[j. stycznym HaD (od VI wieku BC). Najbardziej intensywnymi wpływami kulturyhai^ radaej objęte zostały tereny południowo-zachodniej Polski, głównie Śląsk i Wieli®, polska Podstawowe znaczenie w cym zakresie miały kontakty handlowe międ^ południem Europy (w tym również ośrodkami wschodniohalsztackimi) a strefą wschodniobałtycką. dostarczającą poszukiwanego surowca - bursztynu. Strukturami szczególnie intensywnych kontaktów wymiennych powiązane były społeczności zi.I naesdoąące w strefie tzw. szlaku bursztynowego, który prowadził w swojej północnej części od obszarów wschodniobałtyckich i Pomorza Gdańskiego, wzdłuż Odiy pąg Bcamę Morawską i Morawy ku obszarom wschodnioalpejskim. Kontakty handlowe na tym szlaku miały głównie charakter międzygrupowej wymiany etapowej, czegom. astm były funkcjonujące w jego strefie ośrodki pełniące rolę faktorii handlowych, m grodzisko w Komorowie w Wielkopolsce, gdzie odkryto znaczne ilości bursztynu. Nie wątpliwie istniała też wymiana dalekosiężna, a jej intensywność ilustrują liczne znale-zisŁa bursztyn u bałtyckiego na południu Europy i w kręgu halsztackim, np. nacmen I carzysku w Hallstatt

- Bcjamaae się w grupie śląskiej kultury łużyckiej ceramiki malowanej w typie wschodmohaJszcackim dowodzi, że w halsztatyzacji tego ugrupowania główną rolą odegrały społeczności I szeroko rozumianej strefy wschodnioalpejskiej. W grupie ślą-1 ■łęeitodki, w których produkowano tę ceramikę znajdowały się głównie na Śląsku Środkowym Specyficzna technologia (specjalne rodzaje gliny garncarskiej, sposóbopra-cowanu powierzchni, przygotowania i nakładania farb) dowodzi, że - przynajmniej HBBitnagłoiyin - jej wytwórcami byli przybysze z ośrodków wschodniohalsz-cackich specjaliści znający dobrze nową technologię.

Innym przejawem łiaJsztaryzacji, znanym głównie z grupy śląskiej, są groby komo remi na cmentarzysku w Kietrzu na Górnym Śląsku, tworzące oddzielne skupienii IŚtMfH&Mfany charakter podkreśla bogaty inwentarz libacyjnych i kultowych metysi ceramicznych, dochtxlzący niekiedy do ponad 30 sztuk. Jeśli nawet przyjąta rdwrMO takich form obrządku pogrzebowego była wynikiem przejęcia przez mej łccnrą arystokrację halt/tackieh norm podkreślania prestiżu, to trzeba teżzalozyc«(• rmmt hłnkirti kontaktów między arystokratycznymi rodami(?) ‘zy poszczególnpni przedeeawiciirłami tej warstwy z 'iłiydwiN h środowisk Kontakty takie były twzip** nr pdln/rm rn/pr/ntr/miaiui się impotców łiaJs/tai kich, zarówno żelazny ^^^^HMfipfantengłównir elrm<my uzbrojenia    ^{IJ1 /j}y^{1 Zl}'

Ryc. 424

Ozdoby z wczesne) epoki żelaza: a) szpile brązowe charakterystyczne dla kultur z dorzecza Odry i Wisły (Świdnik koło Limanowe), Stary Sącz, Lubostroń koło Szubina. Nadziejewo koło Śremu), b) naszyjniki brązowe ze skarbów z Motkowic koło Jędrzejowa i Słupi Nowe) koło Kielc, c) paciorki szklane ze skarbu ze Świdnika

URBb 11 linii ^ary^st°k^racy^c2nej środowiska halsztackiego. W nie, mm regionach o kluczowym znaczeniu dla kontaktów międzygrupowych obser-Iwać można znaczne nagromadzenie takich przedmiotów (np. cmentarzysko w Gor-Hwicach w Wielkopolsce). Zjawisko kształtowania się warstwy arystokratycznej I środowisku grupy śląskiej objętym halsztatyzacją, poświadcza też struktura osiedli odkrywanych na Śląsku Środkowym. Wykazują one obecność wyodrębnionych partii budowy, ^zdecydowanie prestiżowym charakterze.

I Halsztatyzacja ugrupowań osadmczo-kulturowych z obszarów położonych na północ od Karpat i Sudetów była jednak zjawiskiem jakościowo i terytorialnie ograni-