IMGw12

Audiologicznej przy Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. W opiece i doradztwie dla dorosłych niesłyszących biorą udział pracownicy Działu Pracy Środowiskowej ZG PZG w Warszawie wraz z terenowymi Zarządami Oddziałów PZG^u. Zajmują się oni wszystkimi problemami niesłyszących, potrzebujących porady i pomocy w sprawach osobistych i zawodowych.

Poradnictwo w postępowaniu surdologicznym, w tym i w surdo-wychowaniu, z uwagi na poważne konsekwencje wiążące się z uszkodzeniem słuchu dla rozwoju dziecka, ma charakter zasadniczo zinstytucjonalizowany i to zarówno w odniesieniu do potrzebujących porady rodziców niesłyszącego dziecka, jak i nauczycieli podlegających oddziaływaniom sformalizowanych instytucji oświatowych o cechach kontrol-no-doradczych i doradczych (kierownik, dyrektor szkoły, metodyk), a także w odniesieniu do dorosłych niesłyszących. Należy podkreślić, że w doradztwie wychowawczym, obok kompetencji zawodowych doradcy, realizowanych w konkretnych sytuacjach wychowawczych, ogromne znaczenie ma osobowość doradcy, wyzwalająca (bądź hamująca) pozytywną, z punktu widzenia celów wychowania-samowychowania, ukierunkowaną aktywność w zakresie poznania, rozwoju fizycznego, emocjonalnego, społecznego w ich aspektach usprawniania, kompensacji i korektury pedagogicznej.

Z uwagi na znaczenie, jakie dla rozwoju umiejętności komunikowania się ze dyszącą społecznością ma okres przedszkolny, w tym niemowlęcy dziecka, zaś dla rozwoju ogólnego i zawodowego okres szkolny i przygotowanie do wykonywania określonego zawodu, zaś dla sprawnego funkcjonowania w życiu rodzinnym i zawodowym dojrzałość społeczna i emocjonalna osoby z uszkodzonym słuchem, sądzimy, że pożądana będzie rekapitulacja Wszystkich podstawowych zagadnień surdo-pedagogiki, ogniskujących się w problemach poradnictwa i doradztwa pedagogicznego (ostatnie odnosić będziemy głównie do nauczycieli) dla następujących okresów życia osoby z uszkodzonym słuchem: przedszkolnego, szkolnego ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia wyboru zawodu; samodzielnego życia i pracy zawodowej. Okresom tym towarzyszą rodzice, później dołącza nauczyciel, majster i koledzy w pracy, rodzą się problemy żyda zawodowego, małżeńskiego, czasem zdrowia psychicznego.

Okres przedszkolny, w tym zwłaszcza niemowlęcy to zagadnienie wychowania słuchowego — znajduje się ono w centrum uwagi współczesnych nauk surdologicznych. Dla surdopeda-gogiki już na tym etapie rozwoju metrykalnego dziecka zasadnicze znaczenie ma odpowiedź na pytanie: co jest pierwotne, a co jest wtórne, innymi słowy, co jest bezpośrednią przyczyną niesprawności*

1 Na terenie całej Polaki znajduje się 26 Zarządów Oddziałów PZG, m. in~ H służy 22 biegłych znawców języka migowego.

upośledzenia, a co jest uwarunkowane innymi przyczynami i Uf tym następstwom ocenianym jako niekorzystne mpobim. Z co jest pierwotne — dotyczącym biologicznego faktu, jakim jtft dzenie zmysłu słuchu — łączą się pytania następne, miaaowkifc iffjjl kim stopniu możliwa jest kompensacja w obrębie    mĘĘ^t

tora słuchu, dalej czy postępowanie rewalidacyjne jest w biec wtórnym konsekwencjom wynikającym z uszkodzais a więc wpłynąć na rozwój umiejętności komunikowania mą I w*nM| stronny rozwój osobowości Zatem w pracy poradnianej ogromne, zasadnicze znaczenie będzie miało objęcie fachową opieką niemMl|jfl z uszkodzonym słuchem, szczególnie w okresie 3 ensy ty wąjrtpj i krytycznym w rozwoju zmysłu słuchu. Wykorzystanie lego okresu w pracy rewalidacyjnej może determinować dalsze kwy mianowicie to czy będzie się porozumiewać z otoczeniem słyszącym I pośrednictwem mowy, czy też będzie dominować język migowy.

Aby ten tak znaczący okres rozwoju dziecka z uszkodmaym chem wykorzystać dla jego dobra, niezbędna jest świadoma i celowe praca z nim jego rodziców, szczególnie matki. Wiedza dotyuąoeMflH gicznego faktu, jakim jest uszkodzenie słuchu i psychospołeczny^ hsn-sekwencji z tego wynikających oraz konkretne działania sprzyjające wielostronnemu rozwojowi dziecka mimo jego upośledzenia składają H na pojęcie akceptacji dziecka wraz z jego kalectwem. Fodkrefle normalny okres, jakiego potrzebują rodzice dła zaakceptowania MH nowo narodzonego, normalnego dziecka wynosi około 3 miesiąey*. W tym czasie nieprzemyślana informacja o upośledzeniu dzieckai na diagnoza, proces akceptacji własnego dziecka przez jego rodMjfejfet mogą dodatkowo zaburzyć. Poradnictwo surdowychowawcze w okraie niemowlęcym dziecka uwzględnia przede wszystkim jego rodziców. Zaszumienie swoistych potrzeb niesłyszącego dziecka przez jego rafaM^ i akceptacja swej decydującej roli w tym względzie, z reguły pnmĘĘU koleje edukacyjne dziecka. W praktyce społecznej, nie tylko zreartą naszego kraju, wychowanie słuchowe w okresie niemowlęcym mą ced|p postulatywne. Ten stan rzeczy uwarunkowany jest trudnościami w w|fl krywaniu uszkodzonego słuchu w okresie niemowlęcym <x> znaczy, że wczesne wykrycie ubytku słuchu nie jest możliwe, I ffl w przypadku naszego kraju trudnościami w uzyskaniu, natyęMmH stwierdzeniu uszkodzenia słuchu, indywidualnych aparatów ahldf Okres życia dziecka do 3 roku powinien I w domu rodzinnym. W bezpośrednim kontakcie z obojgiem szczególnie z matką, a także z rodzeństwem niesłyszącego

¹¹ Koordination und Rationalisierung bei der Fruherkemmmm, i)on H&rstdrungen bei Kmdem m der ersten Lebensjahren. -Stiftwig, Band 3, 1981, s. 35.

12*