IMG�75 (2)

jeśli chodzi o czas dobowej aktywności on lino stwio_r(,

/i) wiaźrj ci

tywnie, choriaż generalnie słabo z wszystkimi typami oczekiwań Możn ‘    ■^Poty

że im silniejsze oczekiwania optymalizacji i wzbogacenia relacji inte' ^POWif*^liy poznania i zbliżenia się do innych ludzi, tym dłuższy czas spędzany on-iin™ chociaż słabsze zależności dotyczą oczekiwań pragmatycznych i hedonistycz °^bni®-najsłabiej zarysowują się one w odniesieniu do oczekiwań kompensacyjnych -Oczekiwane efekty korzystania z internatu odpowiednio wiążą się z pozwał cymi je zrealizować formami aktywności internetowej. Oczekiwania interpersonaJ' ne wiążą się pozytywnie z wykorzystywaniem internetu w celu poszukiwania kon

taktów z innymi ludźmi, a tym samym z czatowaniem i uczestniczeniem w forach dyskusyjnych oraz w mniejszym stopniu z pisaniem blogów i graniem w gry z j_n. nymi użytkownikami. Szczególnie poszukiwanie kontaktów, ale również uczestniczenie w forach dyskusyjnych i pisanie blogów lepiej spełnia oczekiwania interpersonalne kobiet, niż mężczyzn. Oczekiwania pragmatyczne, niezależnie od płci internautów, powiązane są z przeglądaniem stron WWW wysyłaniem e-maili, robieniem zakupów, operacji finansowych czy handlem przez internet oraz ściąganiem oprogramowania. Z kolei oczekiwania hedonistyczne internautów i internau-t.ek najlepiej realizują się poprzez gry internetowe, szczególnie takie, które wymagają interakcji z innymi użytkownikami, oraz w uczestniczeniu w forach dyskusyjnych. Ten typ oczekiwań, silniej u kobiet niż u mężczyzn, spełnia też poszukiwanie kontaktów interpersonalnych, czatowanie i pisanie blogów. Przeglądanie stron o tematyce erotycznej lepiej, chociaż generalnie słabo, realizuje oczekiwania hedonistyczne mężczyzn. Ta forma aktywności internetowej również silniej wiążę się z oczekiwaniami kompensacyjnymi mężczyzn niż kobiet. Oczekiwania kompensacyjna związane są głównie z tymi aplikacjami, które pozwalają na komunikację synchroniczną, poszukiwanie kontaktów i swobodną autoekspresję oraz z grami

i erotyką. Najsilniej wiążą się one z poszukiwaniem kontaktów i komunikacją interaktywną. Przy czym ich znaczenie dla realizacji oczekiwań kompensacyjnych kobiet jest większe niż mężczyzn.

Głównym celem przeprowadzonych badań obok rozpoznania typów oczekiwanych efektów korzystania z internetu było określenie ich roli w determinowaniu problematycznego używania internetu. PUI najsilniej determinują oczekiwania kompensacyjne wraz z hedonistycznymi, przy niskich oczekiwaniach pragmatycznych i interpersonalnych. Problematyczni użytkownicy internetu to osoby, które korzystając z internetu oczekują transformacji i oswobodzenia własnej osoby od kompleksów i zahamowań oraz zmiany nastroju i rozrywki, co może spełniać funkcje dystraktora świadomości wobec własnych problemów życiowych (por. Young, 1997; 1998a, 1998b; 1999; Song, Larose, Eastin i Lin, 2004; Poprawa, 2006; Kaliszewska, 2007). Wpływ oczekiwań kompensacyjnych i hedonistycznych na symptomy PUI jest najsilniejszy u najmłodszych, nastoletnich i najmniej doświadczonych użytkowników. Wiele innych badań wskazuje, że największe zagrożenie rozwinięcia się PUI

dotyczy najmłodszych i najmniej doświadczonych użytkowników internetu, co potwierdzają nasze wyniki (por. Young, 1998a; 1998b; Kreut i in„ 1998; Griffiths, 2000; Widyanto i McMurran, 2004; Thatcher i Goolam, 2005). U tych młodych użytkowników dopiero kształtuje się tożsamość i zasoby radzenia sobie z wymaganiami własnego życia. Również najmocniej ryzykują PUI ci, niekoniecznie najmłodsi, którzy nie do końca akceptują własne Ja i mają wyraźne deficyty zasobów radzenia sobie z wymaganiami, z którymi przychodzi im się w życiu konfrontować. Bycie internautą i wchodzenie w anonimowy, wirtualny świat, w którym można bez obaw kształtować i wzmacniać własne Ja, daje wzmocnienia dla formowania się bardzo silnych nawyków i ryzyka ucieczki w wirtualny świat (por. Young, 1997; Song, Larose, Eastin i Lin 2004; Krejtz i Krejtz, 2006; Poprawa, 2006). Oczekiwania kompensacyjne i hedonistyczne osób problematycznie używających internetu silnie angażują ich w te aplikacje, które umożliwiają z jednej strony nawiązywanie kontaktów, swobodną autoekspresję i transformację własnej osoby, a z drugiej dostarczają silnej stymulacji i możliwości budowania własnego znaczenia oraz poczucia kontroli, jak np. w forach dyskusyjnych czy grach interaktywnych (por. Young, 1998b; 1999; Thatcher i Goolam, 2005; Poprawa, 2006; 2007). Jeśli chodzi o czas dobowej aktywności on-line to okazał się on w naszych badaniach słabo powiązany z najważniejszymi dla PUI typami oczekiwań, co potwierdziło wcześniejsze rezultaty Young (1998a), że jest on słabym wskaźnikiem problematycznego zaangażowania w używanie internetu. W świetle wyników omawianych badań można twierdzić, że dla PUI istotniejsze są znaczenia, jakie internetowa aktywność ma dla jednostki, niż czas przez nią spędzany w intemecie.

Podsumowując można powiedzieć, że poznanie oczekiwań wobec efektów korzystania z Internetu może być dobrym predyktorem i wskaźnikiem jego problematycznego używania. Przeprowadzone badania potwierdzają kompensacyjny mechanizm problematycznego wikłania się w używanie niektórych funkcji internetu (por. Young, 1997; Song i in., 2004; Morahan-Martin, 2005; Poprawa, 2006). Dalszych badań szczególnie wymaga największa grupa zagrożonych PUI, najmłodszych, nastoletnich użytkowników. Wciąż otwartych jest wiele pytań. Czy mamy tu do czynienia z społecznie dostępną, atrakcyjną i promowaną formą aktywności (przeciwnie niż hazard czy narkotyki), która pozwala na dyskretne zamanifestowanie się poważnych problemów osobowościowych niektórych użytkowników internetu? Czy nadmierne zaangażowanie w internet i oczekiwania kompensacji deficytów są tylko iluzją rozwiązywania problemów, jeszcze bardziej je pogłębiającą? A może dla pewnej części młodych, niewprawnych i niedojrzałych użytkowników to tylko przejściowy etap nadmiernej fascynacji i zaangażowania, który wraz ze zdobywaniem kompetencji i korzystaniem z bogatych zasobów internetu zaowocuje zrównoważonym i pragmatycznym jego wykorzystywaniem, oraz rozwojem osobistych zasobów?