lastscan13 (16)

fi . METODA CBR-CALI KORNI A BEARING RAT 10 (KALIFORNIJSKI WSKAŹNIK

NOŚNOŚCI)

5,1. Wprowadzenie

Metoda CBR służy zarówno do -wymiarowania nowych jak również do wzmocnienia istniejących nawierzchni drogowych, przy wykorzystaniu kalifornijskiego wskaźnika nośności gruntu CBR, Metoda ta została opracowana w latach sześćdziesiątych na podstawie badań przeprowadzonych przez AASHO oraz opracowań Instytutu Asfaltowego.

'Wykonane prace badawcze pozwoliły na ustalenie zależności pomiędzy grubością konstrukcji nawierzchni podatnej a liczbą przyjęć pojazdów o określonym ciężarze, oraz od wartości liczbowej kalifornijskiego wskaźnika nośności CBR podłoża gruntowego.

Innymi słowy, grubość konstrukcji podatnej w tej metodzie zależy od:

a)    nośności gruntu podłoża charakteryzowanego wskaźnikiem CBR,

b)    obciążenia nawierzchni ruchem w przeliczeniu na tzw. pojazdy porównawcze,

c)    projektowanych materiałów na poszczególne warstwy konstrukcji nawierzchni,

d)    okresu eksploatacji nawierzchni bez remontu kapitalnego.

Kalifornijski wskaźnik nośności

CBR jest to procentowy stosunek obciążenia jednostkowego p, które trzeba zastosować, aby trzpień w kształcie wydłużonego bolca o średnicy 3 cm i przekroju 20 cm^ wcisnąć w odpowiednio przygotowaną próbkę gruntu do określonej głębokości (2,5 mm albo 5,0 ram) z prędkością znormalizowaną 1,25 mm/rainutę do obciążenia jednostkowego standardowego^ , które jest wartością stałą i odpowiada ciśnieniu, jakie było potrzebne, aby taki sam trzpień, z taką samą prędkością oraz na taką samą głębokość wcisnąć w materiał wzorcowy, którym jest tłuczeń standardowo zagęszczony.

Wartość liczbową CBR podłoża gruntowego możemy określić za pomocą wzoru

CBR ■ -g- • 100,    (5.1)

gdzie: p - ciśnienie, jakie jest potrzebne, aby zagłębić trzpień ze znormalizowaną prędkością (1,25 ram/min) w odpowiednio przygotowaną próbkę gruntu na głębokość 2,5 lub 5,0 mm,

p_s - ciśnienie standardowe, które wynosi: przy wgłębieniu

trzpienia na 2,5 mm - 7,0 HPa, a przy wgłębieniu trzpienia na 5,0 ram — 10,0 MPa. Orientacyjne wartości liczbowe CBR podłoża gruntowego zestawiono w tabl. 5.1. Wartość liczbową wskaźnika CBR gruntu podłoża nawierzchni należy ustalić laboratoryjnie, zqodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie, a w przypadku braku odpowiedniej aparatury wartość liczbową CBR gruntu można przyjąć z tabl

5.1.

Tablica S.l

Orientacyjne miarodajne wartości CBR podłoża gruntowego

Lp.	Nazwa i pochodzenie gruntu	CBR w t
1	Pospółki i żwiry oraz rumosze skaliste sypkie o wskaźniku piaskowym IVP > 30	> 15
2	Piaski gruboziarniste o IVP > 30	13 t 14
3	Piaski średnioziarniste o fVP > 30	12 r 13
4	Piaski drobnoziarniste o WP >30	10 + 11
5	Piaski pylaste o NP > 25	9 r 10
6	Rumosze gliniaste, żwiry gliniaste i pospółki gliniaste zawierające 5 r 10% ziarn mniejszych od 0,02 mm	1 r 9
7	Piaski pylaste, piaski gliniaste, pyły piaszczyste itp., zawierające 5 r 10% ziarn mniejśzych od 0,02 mm	5 r 7
8	Mineralne pyły, pyły piaszczyste, piaski gliniaste, gliny i iły zawierające >10% cząstek mniejszych od 0,02 mm o głębokim zaleganiu zwierciadła wody gruntowej s 0,2 mm i przy dobrym odwodnieniu	3 r 5
9	Mineralne pyły, pyły piaszczyste, piaski gliniaste, gliny i iły zawierające > 10% cząstek mniejszych od 0,02 mm o głębokości zalegania zwierciadła wody ^ 2,0 m	2 9 3
10	Grunty organiczne	42,0

5.1.1. Obciążenie nawierzchni ruchem

Przez pojazd porównawczy rozumie się pojazd ciężarowy o obciążeniu na tylnią oś (o kołach bliźniaczych) 80 kN lub na dwie tylne osie 145 kN. Zastępczy ślad koła samochodu porównawczego ma powierz-

2

chnię 700 cm ,

Pojazdy rzeczywiste o różnym obciążeniu na oś przelicza się na pojazdy porównawcze za pomocą nomogramu przedstawionego na rys. 3,5 oraz wzoru (4.4).

Klasyfikacja ruchu ze względu na obciążenie i pracę konstrukcji nawierzchni drogowej jest następująca:

ruch bardzo lekki /V    < 12 pojazdów/dobę na 1 pas ruchu,

por •

ruch lekki 12 <    < 35 pojazdów/ dobę na 1 pas ruchu,

ruch lekko średni 35 < W <    70 po jazdów/dobę na 1 pas ruchu,    P⁰ *

ruch średni 70 < N _    <- 200 pojazdów/na dobę na 1 pas ruchu,    ^p '

^ ruch ciężki 200 < '^p_or < 1000 pojazdów/dobę na 1 pas ruchu, ruch bardzo ciężki N^_or > 1000 pojazdów/dobę na 1 pas ruchu.

\