Magazyn67701

473

KUBA — KUCHARZEWSKI JAN

nuje w prawodawstwie, polityce i finansach, bo też od tej monokultury K. jeszcze bardziej jest zależna, niż Egipt od bawełny. Fabrykacja stoi na wysokim poziomie technicznym. Kapitaliści amerykańscy wybudo-

Produkcja cukru 1786—1936 Średnie 10-letnie w tysiącach tonn.

I 786—90	12.5	1869—80	654
91—00	22	81—90	606
I 801—10	37	91-OO	614
II-20	37	I 9OI-IO	1086
21—30	65	II-20	2 770
31—40	IO4	21—30	4 494
41—50	193	31—36	2 641
51—60	334	1935	2477
64—68	432	1936	2 825

wali wielkie cukrownie urządzone najbardziej nowocześnie. Na 176 czynnych cukrowni (1929) było 60 amerykańskich, z czego 36 na wschodzie wyspy. Z powodu stałej nadprodukcji cukru rząd w 1926 r. ustanowił Narodowy urząd ochrony cukru i równocześnie wydał ustawę o ograniczeniu produkcji. Dalsze jej obniżenie nastąpiło z powodu kryzysu światowego tak, że dzisiaj K. produkuje 10% ogólnej ilości cukru na świecie, a 15,6%. cukru trzcinowego. Ważną kwestją jest brak rąk roboczych w czasie zbiorów trzciny, to też techników kubańskich zajmuje żywo wynalazek maszyny do sprzętu.

Pod znakiem cukru stoi również handel republiki:'cukier razem z melasą i rumem stanowi do 85 wartości wywozu (podobnie jak bawełna w Egipcie). K. dostarcza 25—30% cukru będącego w obrocie światowym, a największym portem cukrowym na świecie jest Matanzas. Odbiorcą cukru kubańskiego są Stany Zjednoczone, mające na K. preferencje celne

K. aż do końca XVIII w. była prawie bezludna (170 tys. mieszk.) i stała daleko w tyle poza wyspą Haiti (600 tys. mieszk.). Zaburzenia rewolucyjne na Haiti spowodowały w latach 1791—1803 wielką emigrację białych do K. Po odpadnięciu kolonij hiszpańskich od macierzy, była ona ostatnią placówką Hiszpanów w Nowym Świecie. Około K. obraca się głównie polityka zagraniczna Stanów Zjedn. w XIX w. Obawa, aby nie wzięła jej Francja lub An-glja, były motorem orędzia Monroego (1823). Z powodu najazdu amerykańskich ochotników zażądały (1852    r.) Anglja,

Francja i Hiszpanja od Stanów rękojmi, że K. „tak obecnie, jak w przyszłości zostanie w nienaruszonem posiadaniu Hiszpa-nji“. 1868 — 78 trwał bunt na K., 1895 r. wybuchło nowe powitanie, które doprowadziło do wojny hiszpańsko-amerykańskiej (1898 r.) i ogłoszenia niepodległości K. (1902 r.). Z powodu kluczowego położenia K. względem dorzecza Missisipi i przesmyków środkowo amerykańskich, Stany Zjedn. żądały wyspy Isla de Pinos. Spór zakończył się 1925 r. układrm, w którym za zaniechanie pretensji Stany Zjedn. otrzymały zagwarantowane stacje węglowe na K. — Dziś stanowi ona komunikacyjną całość z Florydą, skąd prowadzi prom kolejowy do Hawany. Dobrze rozbudowana komunikacja lotnicza spaja K. ze Stanami Zjedno-czonemi, Meksykiem, Antylami i Ameryką Południową.

Literatura: Annuano Estadistico da Cuba. Havana. — Bernie*. Geographic aspects of Cuban soil. „Geographic Review“. 1928. — FreiUchz Koncentracja w przemyśle cukrowniczym wszechświatowym. Warszawa 1929. — fFMtbecJt; Geographical relations in the development of Cuban agriculture. „Geographical Review“. 1922. — Whittemey: Geographic factors in the relations of U.S.A. and Cuba. _tjGeographical Reniew" 1922.

Józef Hallczer.

Kucharzewski Jan.

K., historyk i polityk polski, urodził się 27 maja 1876 r. w Wysokiem Mazowieckiem. Po skończeniu gimnazjum w Łomży, wstąpił na wydział prawny uniwersytetu warszawskiego, który ukończył w 1898 r. Studja uzupełniające ekonomji politycznej i socjologji odbył w Berlinie. Po powrocie do kraju, pracował czas jakiś w Prokura-torji Królestwa Polskiego oraz prowadził wykłady prawa, ekonomji, historji ustroju i historji doktryn ekonomicznych na Wyższych Kursach Naukowych i Wyższych Kursach Handlowych. Był również współpracownikiem szeregu pism polskich, kwartalnika „Ekonomista", miesięcznika „Przegląd Narodowy", tygodnika „Myśl Polska" i t. d. Politycznie działał w szeregach stronnictwa narodowo-demokratycznego, z którego wystąpił po zjeździe wszechsłowiań-skim w Pradze w 1909 r., nie mogąc się zgodzić na akcję neosławistyczną, prowadzoną pod egidą i w interesie Rosji, i na taktykę, zbyt ugodową, na terenie Dumy. W 1912 r., przy wyborach na posła miasta Warszawy do Dumy, został wysunięty przez szereg stronnictw polskich jako kontrkandydat Romana Dmowskiego. Skutkiem

Encyklopedja nauk politycznych. 31