Mikrobiologia8

194 Zakażenia grzybicze u zwierząt

Leczenie

Zalecenia do efektywnej terapii aspergilozy ciągle są modyfikowane. W dostępnej weterynaryjnej literaturze naukowej najwięcej jest prac zarówno kazuistycznych, jak i eksperymentalnych dotyczących leczenia aspergilozy jamy nosowej u psów. Wielu autorów zaleca stosowanie leczenia miejscowego w postaci wlewów imidazoli do jamy nosowej, wspieranego poprzez podawanie leków przeciwgrzybiczych również ogólnie. Można tu wyróżnić metody inwazyjne, polegające na chirurgicznym wprowadzaniu drenów do zatoki czołowej i jamy nosowej, poprzez które wykonuje się wlewy klotrimazolu bądź enilkonazolu 2 razy na dobę przez 1 -2 tygodnie.

Techniki nieinwazyjne polegają na niechirurgicznym umieszczeniu kate-terów do wlewów w jamie nosowej i zatoce czołowej w narkozie, po uprzednim zabezpieczeniu nosogardzieli za pomocą tak zwanych kateterów Foleya. Następnie podaje się imidazole (1-procentowy enilkonazol), które powinny pozostawać w miejscu infuzji przez godzinę. Nawet po jednorazowym zabiegu skuteczność metody kształtuje się w okolicach 50%, po następnych wlewach zdecydowanie odsetek wyleczeń wzrasta. Zabiegi można też wykonywać, monitorując ich przebieg pod kontrolą tomografu (CT).

W leczeniu aspergilozy rozsianej stosuje się leki przeciwgrzybicze podawane ogólnie: tiabendazol - 10 mg 2 razy dziennie przez 6-8 tygodni, ketokona-zol - 5 mg 2 razy dziennie przez 6-8 tygodni, lub flukonazol - 2,5 mg 2 razy dziennie, i itrakonazol - 5 mg 2 razy dziennie, oba przez minimum 10 tygodni. Efektywność wyleczeń maksymalnie wynosi około 50% u psów, a leczonych itra-konazolem nawet do 70%, ale ogólnie rokowanie w rozsianej postaci aspergilozy jest niepomyślne. Grzybniak kropidlakowy podlega leczeniu chirurgicznemu.

3.2.2. Fikomikoza lub mukormikoza

(ficomycosis s. mucormycosis, s. zygomycosis)

Grzyby z rodzajów Mucor sp. (np. M. mucedo i M. racemosus) oraz Absidia (np. A. corymbifera) są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. Stwierdza się ich obecność w glebie, nawozie i gnijącym materiale roślinnym. Można wyizolować jc z paszy, na przykład siana po tak zwanym samozagrzaniu się. Zakażenie tymi pospolitymi pleśniami następuje przez drogi oddechowe lub przewód pokarmowy. Zwykle jest to zakażenie wtórne, wikłające toczące się już procesy chorobowe, na przykład choroby układu oddechowego. Choroba ma przebieg chroniczny.

Grzyby zwykle osiedlają się w węzłach chłonnych, układzie oddechowym lub pokarmowym. Powstają zmiany ziarniniakowe lub wrzoclziejące, z reguły ograni czone, lecz mogą się uogólniać. Węzły chłonne są stwardniałe, mogą ulec zwłóknieniu lub lcalcyfikacji. Odnotowano występowanie wrzodów żołądka i jelit. U świń mogą występować zmiany w jelicie środkowym i węzłach podżuchwo-wych i guzy przypominające nowotwory w wątrobie i płucach. U cieląt i bydła zmiany mogą powstawać w oskrzelach, węzłach chłonnych, jelicie środkowym, a także w jamie nosowej. Występują ronienia na tle grzybiczym - w łożysku często stwierdza się strzępki grzybów. U innych zwierząt choroba występuje rzadko.

Fotografia 101. Hodowla Mucor sp. na podłożu Sabourauda

Gatunki izolowane z przypadków klinicznych to należące do Zygomycota (fot. 101 i 102) grzyby szeroko rozpowszechnione w przyrodzie: Mucor tir-cinnelloides, Absidia corymbifera, Rhizopus arhizus, R. microsporus, R. rhizo-padoformis, Mortierella wolfi - odpowiedzialna za ronienia bydła - mycotic placentitis i ostrą postać zapalenia płuc.

Diagnostyka

infekcje te często są stwierdzane dopiero w czasie sekcji, podczas której w preparatach histopatologicznych z narządów stwierdza się krótką, niesep-towaną grzybnię (fot. 103).