modele

Z = 1,2 X, + 1,4 X, + 3.3 X, + 0,6 X₄ + 0,99 X,

gdzie:	Kapitał pracujący
X,= -	Aktywa ogółem
X, = -	Zysk zatrzymany
	Aktywa ogółem
	Zysk przed opodatkowaniem i spłatą odsetek (EBIT)
^xj	Aktyw a ogółem
	Wartość rynkowa kapitału w łasnego
^A4^3 "	Księgowa wartość zadłużenia
	Sprzedaż
^X5^3 "	Aktyw a ogółem

Altman określił wartość wskaźnika Z, która oddzielała spółki zbankrutowane od jednostek kontynuujących działalność. Graniczna wielkość Z (wyznaczająca podział na grupy) wynosiła Z = 2,675. Podmioty, w przypadku których wskaźnik Z-score przyjmow ał wartość w iększą lub równą 2.675, zaliczone były do grupy „niezbankrutow anych”. zaś firmy o wartości Z niższej od 2, 675 - do grupy przedsiębiorstw zagrożonych upadłością. Jeżeli wartość wskaźnika Altmana miała poziom wyższy niż 2,99, uznawano, że spółka znajduje się w dobrej kondycji. Gdy wartości Z była niższa niż 1,81. organizacja była szczególnie zagrożona bankructw em [Ross S.. Westerfield R.. Jaffe J., 2002, s. 869-871). Dla celów' dydaktycznych stosuje się następujące kryteria oceny podmiotów gospodarczych, które prezentuje zamieszczona tablica:

Tablica 1. Ocena spółek notowanych na giełdzie na podstawie wskaźnika Z-score

Wartość wskaźnika	Szanse upadku
1,8 lub mniej	bardzo wysokie
1,81 - 2,99	nieokreślone - tzw. szara strefa, należą do niej zarówno przedsiębiorstwa zagrożone, jak i niezagrożone upadłością
3,0 i więcej	niewielkie

Wskaźnik Altmana został utworzony dla przedsiębiorstw działających na rynku amery kańskim, więc jego przy datność w krajach o nieustabilizowanej gospodarce rynkowej polega głównie na interpretacji jego zmian w czasie. W Polsce model Z-score sprawdza się jako element uzupełniający analizę wskaźnikową i czynnik wczesnego ostrzegania w przypadku pogarszającej się sytuacji firmy, proponuje się, aby w naszych warunkach wartość wskaźnika poniżej I oznaczała możliwość wyraźnej utraty płynności. Prawdopodobieństwo upadku jednostki wzrasta w miarę wy dłużania się okresu, w jakim wskaźnik ten przyjmuje tak niską wartość (Zdyb M., 2000].

Model Altmana zyskał duże uznanie wśród prakty ków i teoretyków życia gospodarczego na całym świecie. Opracowany został dla gospodarki amery kańskiej, ale z powodzeniem stosowany był w innych krajach. Omów iony wcześniej pierw szy model w ielow ymiarowy Altmana mógł być stosow any jedynie dla spółek notowanych na giełdzie, ponieważ jeden ze wskaźników zaw ierał w liczniku wartość rynkową kapitału akcyjnego.

Pierw szy model Altmana nie jest już aktualny i nie pozw ala skutecznie przew i-dywać zdolności przedsiębiorstw do kontynuow ania działalności w Stanach Zjednoczonych ze względu na ewolucję amery kańskiej gospodarki i zmiany sy stemu sprawozdawczości finansowej, które miały miejsce od czasu powstania pierwszej funkcji Altmana. Może być jednak pomocny w ocenie sytuacji firmy. Analityk wylicza go dla danego przedsiębiorstwa za okres kilku lat i porównuje zmiany wartości w skaźnika Z-score w czasie.

W 1983 roku E.I. Altman zmodyfikow ał sw ój pierw omy model, aby stworzyć możliwość przewidywania upadku firm nienotowanych na giełdzie. Model przeznaczony do badania podmiotów, których akcje nie są przedmiotem publicznego obrotu miał następującą postać (Hołda A.. 2001, nr 5 (61), s. 62]:

Z = 0.717 X, + 0.847 X, + 3,107 X, + 0,420 X₄ + 0,998 X₅

W modelu tym rynkow a w artość kapitału akcyjnego - umieszczona w liczniku wskaźnika X4 - została zastąpiona w artością księgow ą akcji zwykłych i uprzywilejowanych:

Wartość księgowa akcji zwykłych i uprzywilejowanych

X. ⁼ -—-

Księgowa wartość zadłużenia

Pozostałe w skaźniki nie uległy zmianie. Wielkości graniczne dla nowego modelu oraz ich interpretację prezentuje je tablica 2. Model ten miał szersze zastosowania, za jego pomocą można było oceniać zarów no spółki giełdowe, jak i te nie-notow ane na giełdzie.