modele

gdzie:

Kapitał obcy

X a

Kapitał całkowity

^    Majątek obrotowy - Zapasy

Zobow iązania bieżące

^__Zysk netto ze sprzedaży

Kapitał całkowity

^    Przychody ze sprzedaży

⁴ Koszty działalności operacyjnej

Jeżeli wartość Y jest mniejsza lub równa 0, firma jest zagrożona upadłością. Im wyższa wartość Y, tym lepsza kondycja spółki.

Opracow ane w^f Polsce modele są bardziej adekw atne dla celów oceny zagrożenia przedsiębiorstw bankructw em. Nie pow inny być jednak traktow ane jako niezawodna metoda predykcji bankructwa. Funkcje te zostały wyznaczone - głównie dla celów naukowych - przez pracow ników szkół wyższych, a ich autorzy wykorzystywali dane pochodzące ze stosunkowo krótkich okresów. Pow inny być jednak wykorzystywane w praktyce życia gospodarczego. Wyliczenie kilku różnych funkcji dyskryminacyjnych za okres kilku lat i porównanie ich wyników nie zajmuje przecież w iele czasu, a może uchronić przedsiębiorcę przed poniesieniem poważnych strat. Jeżeli wartości wskaźników dyskryminacyjnych klasyfikująjed-nostkę do grupy podmiotów zagrożonych upadłością, oznacza to, że należy poważnie liczyć się z jej bankructw em. Czasem różne funkcje dyskry minacyjne dają sprzeczne prognozy'. Jeden model pokazuje, że podmiot jest bankrutem, a funkcja opracowana przez innego autora klasyfikuje go do grupy zdolnych do kontynuowania działalności lub zalicza go do tzw. szarej strefy. Mamy wówczas ten sam dylemat, co w przypadku tradycyjnej analizy wskaźnikowej. Wartość niektórych mierników jest praw idłow a. a inne w skazują na pojaw iające się trudności.

Wy korzy stanie modeli dyskryminacyjnych w połączeniu z tradycyjną analizą wskaźnikową pozw ala ocenić firmę w sposób bardzo dokładny i kompleksowy. Choć czasem się zdarza, że wskazania poszczególny ch funkcji dyskryminacyjnych różnią się między sobą. to wyliczając kilka z nich, będziemy mieli do czynienia z sytuacją. gdy trzy lub cztery modele informują o zbliżającym się bankructw ie podmiotu, a jeden z nich ocenia firmę jako zdolną do kontynuow ania działalności. W takim przypadku nie pow inniśmy jednak mieć problemów z jej oceną. Przyczyny takiej sy-

tuacji mogą być bardzo różne. Polskie modele nie są tak doskonałe jak funkcje opracowane w Niemczech, ale metoda ta zyskuje coraz większą popularność. Powstaje w iele nowych modeli, które powinny być powszechnie wykorzystywane przez przedsiębiorców. Stosowanie analizy dyskryminacyjnej jest dużo prostsze niż np. sieci neuronowych, co dodatkowo przcmaw ia za stosow aniem tej metody.

6.6. Inne zastosowania wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej

\

Modele oparte na analizie dyskryminacyjnej cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony praktyków, jak i teoretyków życia gospodarczego. Funkcje dyskryminacyjne są w Polsce wykorzystywane nie tylko do prognozowania upadłości. Znalazły one zastosowanie m.in. w przewidywaniu zmian kursów akcji spółek notow anych na giełdzie.

M. Hamrol i W. Garstka opracowali model dyskryminacyjny na potrzeby doboru spółek do portfela inwestycyjnego. Za kryterium odróżniające spółki, których akcje warto nabyć od podmiotów, których papierów- nabywać nie należy - przyjęto relację stopy zwrotu z akcji do przeciętnej stopy zwrotu na danym rynku. Próby wykorzystania omawianego modelu w praktyce nie wypadły pomyślnie, jednak nie przesądza to o jego całkow itej bezużyteczności [por. Hamrol M., Garstka W., 2000, t. 1, s. 89-97].

Funkcję dyskryminacyjną służącą do prognozowania przyszły ch wahań kursów akcji przedsiębiorstw- zbudował również M. Czekała. Stworzony przez niego model pozw ala zakwalifikować analizowaną spółkę giełdową do grupy podmiotów. których akcje warto nabyć lub do przeciwstawnej im grupy firm niegodnych inwestowania [por. Czekała M., 1997, s. 165-175].

Pytania kontrolne

1.    Opisz przebieg cyklu życia przedsiębiorstw.

2.    Co oznacza pojęcie ..koszty bankructw a”?

3.    Wyjaśnij znaczenie terminu „koszty agencji”?

4.    Na czym polega teoria Modiglianiego i Millera?

5.    Dlaczego metody tradycyjnej analizy finansowej nie są w pełni adekwatne do celów prognozowania upadłości podmiotów gospodarczych?

6.    Omów nowoczesne metody oceny zagrożenia upadłością.

7.    Czym różnią się jednowymiarowe modele prognozowania bankructwa od w ielowymiarowych?

8.    Które z nich uważasz za bardziej użyteczne i dlaczego?

9.    Kto jako pierwszy zastosował wielowymiarową analizę dyskryminacyjną dla celów

prognozowania bankructwa przedsiębiorstw?    ,