Dodatkowe wyjaśnienia. Opieka nacechowana troską o zdrowie i dobre samopoczucie drugiego człowieka (grupy ludzi) wymaga profesjonalnego zaangażowania. Wyraża się to w postawie zawodowej, skierowanej na i obejmującej całą osobę ludzką oraz to, co jest jej szczególnie bliskie, co ją otacza w zdrowiu i chorobie.
Zapamiętaj:
Troskliwa pielęgniarka to taka, która okazuje troskę, troszczy się, dba o podmiot opieki, stara się dać mu to, co jest dla niego najważniejsze, najistotniejsze. To doradca i rzecznik pacjenta, to ktoś bliski mu w zdrowiu lub chorobie.
• Troszczenie się to określona postawa pielęgniarki i zespół profesjonalnych umiejętności i działań specyficznych dla tego zawodu. To szacunek dla osoby ludzkiej, to świadome i celowe bycie z nią, przyjazne, otwarte podejście, akceptujące pacjenta takim, jaki jest, a nie takim, jakim chcielibyśmy go widzieć.
• Troska to wyrozumiałość dla wartości i przekonań pacjenta, dla jego zachowania w zdrowiu i chorobie. To pocieszanie, ale i informowanie, to uczenie, ale i sprawdzanie, ile zapamiętał, nauczył się i wykorzystuje w codziennym życiu.
• Troska to szeroko rozumiane pomaganie (wspieranie). To mówienie do, ale i słuchanie, okazywanie zrozumienia, bliskości. Zawodowe otwarcie się na potrzeby, problemy i przeżycia pacjenta.
Siostra Roach uważa, że sama troska jest fenomenem, a dla jej urzeczywistnienia konieczne jest:
- „wczucie i empatia,
- kompetencja i znajomość fachu, zawodu,
- posiadanie pewności siebie, zaufania,
- zobowiązanie i zaangażowanie się,
- sumienność i uczciwość” (Roach, za: Brykczyńską, 1993).
Do listy tej można dodać kolejne:
- otwarcie na drugiego człowieka (zdrowego, chorego),
- otwarcie na siebie; zaufanie do samego siebie,
- świadome zaangażowanie się w opiekę, w bycie troskliwym,
- komunikowanie otoczeniu (pacjentowi, własnej grupie zawodowej, zespołowi terapeutycznemu itp.), że z natury i zawodowo jest się troskliwym.
Uwaga. W niektórych przypadkach, celowe milczenie może być przejawem głębokiej troski o stan pacjenta.
Zapamiętąj:
Troska, troszczenie się wymaga wejścia w bliski kontakt z drugą osobą, w określoną relację, w przypadku pielęgniarki — przede wszystkim zawodową.
Dodatkowe wyjaśnienia. Ciekawe jest to, że w dobie daleko posuniętej technizacji, realnej i wirtualnej rzeczywistości troska (troskliwość) przedstawiana jest jako „zadanie dla pielęgniarstwa XXT wieku” (Dolata. 2002). Dlatego nie powinno być obaw o to, że jakieś roboty zastąpią kiedyś pielęgniarki.
Dzisiejsze pielęgniarstwo coraz częściej określane jest jako dyscyplina praktyczna. Praktyka pielęgniarska, inaczej wykonywanie dość jednoznacznie określonych j opisanych zadań i działań, wymaga dysponowania możliwościami powoływania się na przyjęte założenia teoretyczne i sprawdzone rozwiązania praktyczne.
Zapamiętaj:
Pielęgniarstwo jako dyscyplina praktyczna ma między innymi własne:
- pojęcia (zbiór specyficznych, istotnych pojęć; dynamiczny, zmieniający się; podlegający zmianom ilościowym i jakościowym),
- hipotezy (najczęściej w formie pytań, które zakłada zweryfikować, przyjąć lub odrzucić; pytania dotyczą: praktyki jako całości, poszczególnych elementów składowych, przypadków jednostkowych; teorii — całość, poszczególne składowe).
- twierdzenia wyrażające to, co już zostało dowiedzione, udowodnione od strony praktycznej i(lub) teoretycznej; wynik uogólnienia.
- teorie (opracowane przez teoretyków pielęgniarstwa; przyjęte w danym kraju, regionie, instytucji ochrony zdrowia — do wiadomości i(lub) rozwiązań praktycznych; analizowane pod kątem spełniania wymogów, jakie opracowaniom tego rodzaju stawia nauka).
Pielęgniarstwo dba o to, aby dysponować (dla potrzeb praktycznych i teoretycznych) opracowanymi i udokumentowanymi danymi dotyczącymi m.in.:
• celów i założeń (ogólne — podstawowe i szczegółowe),
• metod pracy, badań,
• przyjętych rozwiązań i spodziewanych wyników.
Współczesne pielęgniarstwo otwarte jest na:
• promowanie osiągnięć własnych i asymilowanic tego, co pochodzi z innych obszarów wiedzy, a jest istotne dla rozwoju praktyki i teorii,
• wymianę doświadczeń (w skali mikro — np. instytucji ochrony zdrowia, i makro — np. kraju, również świata) dla podnoszenia jakości szeroko rozumianej opieki,
• współpracę i współdziałanie dla własnego rozwoju, jak również do czynienia wkładu w naukę.
Uwaga. Istota współczesnego pielęgniarstwa to temat stosunkowo szeroki, przy czym treść prezentacji (jej zakres i charakter) uzależniona jest od wielu czynników, a za podstawowy należy przyjąć punkt widzenia osoby prezentującej temat.
Dla celów tego opracowania założono omówienie trzech zagadnień, które przyjęto za podstawowe:
• autonomii pielęgniarstwa,
• zdrowia w pielęgniarstwie,
• komunikowania w pielęgniarstwie.
25