Obraz6 7

Dodatkowe wyjaśnienia. We współczesnym pielęgniarstwie (w tym pielęg niu), zgodnie z ogólnie panującymi trendami, dość powszechnie przyjmuje się,_?e

•    pacjent to byt świadomy samego siebie i wolny.

Już to wskazuje na konieczność stawiania w pielęgnowaniu (tak jak ma to i

sec w życiu) na samodzielność pacjentów rozumianą jako:

•    możliwość dokonywania racjonalnych wyborów.

Przyjmuje się, że to powinno zagwarantować pacjentowi możliwość panować nad własnym stanem i sytuacją, w jakiej się znajduje (Hall, 1992).

Uwaga. Istnieje powszechna zgoda co do tego, że nasze życie należy do i i mamy „pełne i niezbywalne prawo do samego siebie, czyli (...) prawo własn względem siebie jako osoby ” (Nowacka, 2003).

Jako jednostki ludzkie wiosnę życie „możemy (...) kształtować według własn preferencji i wyborów" (Bauchamp, Chidrcss, 1996).

Zapamiętaj:

Człowiek (pacjent; podmiot opieki) autonomiczny, to człowiek wolny, | mujący decyzje dotyczące samego siebie.

Nie można mówić o wolności osoby ludzkiej, jeśli nie uwzględnia się możł krytycznego myślenia i takiego samego działania.

W pielęgnowaniu należy postawić na

•    umożliwianie pacjentowi osiągnięcia takiego stanu, w którym kształti krytycznego myślenia (i podobnego działania) będzie nie tylko możliwe,] także rozwijane.

Zapamiętaj:

Autonomia oznacza określone prawa, przy czym do podstawowych zalicz takie, jak:

-    decydowanie o sobie samym, w tym: o swoim życiu, losie, zdrowiu,

-wybieranie najlepszych sposobów postępowania.

Dodatkowe wyjaśnienia. Współczesny pacjent (pojedynczy, grupa osób) i gwarantowane określone prawa, a pracownicy placówek ochrony zdrowia i obowiązek przestrzegania ich. Nie jest to nic niezwykłego, bowiem prawa pa są składową praw człowieka.

W wielu opracowaniach podkreśla się, że w USA początek działań na rze rżenia i przestrzegania praw pacjenta przypada na początek lat 60. XX a w 1973 r. sformułowano i przyjęto pierwszą kartę praw pacjenta. Było to jed znaczne z:

-    opowiedzeniem się przedstawicieli wszystkich grup zawodowych, odp nych (bezpośrednio lub pośrednio) za zdrowie społeczeństwa, za autonon

W Europie prawa pacjenta utrwalone są w takich dokumentach jak np.:» racja Praw Pacjenta. Europejska Karta Praw Pacjenta; w Polsce — w Karcie I Pacjenta, dokumencie opracowanym przez Ministerstwo Zdrowia i przyjęty! obowiązujący (Bronikowski!, Wdowiak, 2003).

Uwaga. Wejście człowieka (zdrowego, narażonego na zachorowanie, chor w system opieki zdrowotnej, nie może pozbawiać go:

-    możliwości decydowania o wszystkim tym, co dotyczy jego osoby, a maj sce w szpitalu czy innej placówce, do której trafia z powodu problemów i wotnych (Bevis, 1979).

rymacza to, że nikt nie może narzucić pacjentowi tego. jaką decyzję ma podjąć. . jdadzic się nacisk na wykluczenie obecności takich czynników, jak:

^Stą_ zastraszanie.

_ manipulowanie,

_ wywieranie nacisku psychicznego,

- pozbawianie dostępu do informacji (niezbędnych do podjęcia właściwej decyzji) (Bjórkóe. 1997).

Dodatkowe wyjaśnienia. Za wyjątkowo ciekawe należy uznać stwierdzenie mówiące o tym. że „promocja autonomii pacjenta dokonuje się już przez samo pozostawienie określenia »pacjent« w zamian za »klienl« i podopieczny” (Niebrój, XX12). Autor wyjaśnia, że „termin »podopieczny« nie mówi, kim jest ten, który jest tak nazywany (zc względu na siebie samego), lecz raczej kim on jest ze względu na inne osoby, z którymi wchodzi w relacje (...)” (Niebrój, 2002).

2.5

Istota dziatalności praktycznej

Wprowadzając w to zagadnienie, należy przyjąć za S. Poznańską, że: „pielęgnowanie zdrowia w powszechnym rozumieniu jest jedną z bardziej fundamentalnych aktywności człowieka, bez której niemożliwe byłoby utrzymanie życia i zachowanie zdrowia. Aktywność tę człowiek podejmuje w stosunku do siebie i w stosunku do swoich bliskich. Szczególnie ważną rolę w świadczeniu jej w stosunku do innych spełniają kobiety [...]” (Poznańska, 1989).

W cytowanym fragmencie definicji S. Poznańska ukazuje pielęgnowanie w bardzo ogólnym rozumieniu. Nie mówi w nim jeszcze o zawodowym (a tym bardziej profesjonal nym) piclęgnowan iu.

Pomimo to w cytowanej definicji znajdują się takie prawdy , które stanowią istotną wartość dla współczesnego pielęgniarstwa i pielęgnowania (samoopieka, «»mopie|ęgnowanie).

. bpgatym pod względem wyrażeń języ ku polskim działalność praktyczna pielęgniarki skierowana na podmiot opieki określana jest jako pielęgnowanie.

Zapamiętaj:

ków°rw- ^rc*^ZUm'^ane jest pojęcie pielęgnowanie, uzależnione jest od wielu czynni-. “° Podstawowych można zaliczyć:

, 'radyeję zawodową.

a tak?l>^r.'‘^,erencj^e zawodowe pielęgniarek,

* n<xi ^m°^{Zna 0}*^Łreślie jako

Przek    * uciiiiiljc icgu pnjycia. itn aumr/.y usiiują wyra/iL (mc-

(tab. 2.1) °^nav* ezym wg nich jest pielęgnowanie (lub czym na pewno nie jest)

często ro>ne^St^^ne^ *'^,eralurze pielęgniarskiej (choć nic tylko) można napotkać kiedy ^e °*^t*eślcnia i definicje tego pojęcia. Ich autorzy usiłują wyrazić (nic-

79