Obraz5 (9)

nościza solidarność (integrację jej członków). W męskiej roli typu instrumentalno-przystosowawczego akcentuje się odpowiedzialność za bezpieczeństwo systemu, jakim jest rodzina, i osiąganie celów. Umiejętność odsłaniania „ja” w stosunkach z ludźmi nie ma takiego znaczenia.

Szczęśliwe pary małżeńskie stosują styl komunikacji charakteryzujący się otwartością. Osoby wysoko oceniające otwartość własną i współmałżonka oceniają swoje małżeństwo jako bardziej satysfakcjonujące niż pary o niskiej otwartości. Brak wzajemnej otwartości prowadzi do negatywnych skutków. Konsekwencją ujawniania informacji intymnych jest bowiem dostarczenie partnerowi danych o potrzebach jednostki. Przyczynia się to do tworzenia trafnych oczekiwań, optymalizacji czynności wykonywanych przez partnerów. Otrzymanie informacji zwrotnych sprzyja rozładowaniu napięć towarzyszących przeżyciom emocjonalnym. Istnieje pozytywna korelacja między liczbą informacji ujawnianych wobec partnera a sympatią do niego.

W toku komunikacji interpersonalnej człowiek formułuje stwierdzenia wyrażające stosunek do własnej osoby i innych ludzi. Komunikaty od innych osób akceptują lub odrzucają te stwierdzenia. Uzyskiwanie i przekazywanie takich informacji jest kluczowym procesem w komunikacji interpersonalnej. Częstym zjawiskiem jest poszukiwanie przez jednostkę wsparcia dla pozytywnych aspektów pojęcia Ja”. Poznańska wyodrębniła cztery sposoby potwierdzania odbioru komunikatów:

-    pozytywne potwierdzenie - ma miejsce, kiedy odbiorca dostrzega intencję komunikatu nadawcy i zgadza się z jej treścią

-    negatywne potwierdzenie - odbiorca dostrzega intencję nadawcy, ale nie zgadza się z jej treścią

-    potwierdzenia wieloznaczne - występują wówczas, kiedy w komunikacie odbiorcy wyróżnić można treści psychologicznie sprzeczne, np. pozytywne na poziomie werbalnym i negatywne na niewerbalnym

- brak potwierdzenia odbioru komunikatu - odbiorca w żaden

zewnętrznie postrzegalny sposób nie reaguje na komunikat

przekazany przez nadawcę.

W przypadku dwu pierwszych rodzajów potwierdzeń reakcja odbiorcy jest adekwatna pod względem treści do komunikatu nadawcy. W tym sensie traktuje się je jako nagradzające dla nadawcy. Potwierdzenie odbioru komunikatu jest wyrazem obdarzania nadawcy zainteresowaniem. Nadawcy przypisana jest potrzeba zyskiwania informacji, że jest on uważnie słuchany. Informacje zwrotne wyrażające odczucia wobec nadawcy uzyskiwane w kontaktach z ludźmi (zwłaszcza podczas psychoterapii) traktowane są jako czynnik leczniczy, sprzyjają bowiem redukcji dysfunkcjonalnych zachowań; ułatwiają też wgląd w to, jak zachowania jednostki wpływają na innych ludzi. W zdrowych związkach interpersonalnych nieakceptowanie pewnych zachowań partnera może stać się punktem wyjścia do efektywnych zmian w funkcjonowaniu jednostki. Potwierdzenie odbioru komunikatów - także negatywnych - umożliwia bowiem korygowanie błędów interpretacji przekazów, stanowiąc przez to ważne doświadczenie interpersonalne. Dwie ostatnie kategorie potwierdzania odbioru komunikatu są ujmowane jako frustrujące nadawcę. Wieloznaczne potwierdzenia mogą u nadawcy wywołać niepokój, zaburzać przebieg interakcji społecznej. Brak reakcji ze strony odbiorcy jest sygnałem odrzucania nadawcy czy niemal zakwestionowania jego istnienia.

Ponieważ uczestnicy procesu komunikowania wiedzą, jak wiele zależy od tego, jakie postawy będą wobec nich miały inne osoby, wobec tego starają się takie właśnie pozytywne postawy wytworzyć u partnerów komunikowania. Istnieje wiele technik kształtowania pozytywnych postaw partnerów interakcji. Jedną z nich jest stosowanie silnych nagród i słabych kar. Istniejąjed-nak także strategie, które są stosowane świadomie po to, żeby w nieuprawniony sposób podnieść swoją własną atrakcyjność w oczach partnera komunikowania się (wytworzyć u niego pozy-

243