obraz9 (37)

logiczne zwyczaje odkryto w ubiegłym wieku w niektórych regionach Kaukazu. Przy okazji zbiorów kobiety łapały mężczyzn i uwalniały ich dopiero w zamian za pewną sumę pieniędzy. W kilku wioskach Dagestanu rozbierały mężczyzn i po rozjątrzeniu ich pragnienia płciowego chłostały ich męskie członki pokrzywami⁶⁶.

Jak sugeruje Evel Gasparini, rytuały takie wyjaśniałyby, dlaczego zarzucano bachantkom rozwiązłość seksualną, choć zebrania były wyłącznie kobiece⁶⁷. Legendy greckie mówiły o mężczyznach, którzy stawali się ofiarami furii bachantek, a u Setuków pokazywano groby kobiet, które znalazły śmierć w czasie swych frenetycznych wypraw⁶⁸. Zeznanie zarejestrowane przez Looritsa relacjonuje, że kobiety Setuków były podczas swych ceremonii „opętane nienawiścią do mężczyzn” - a podobne zachowania poświadczone są w Serbii⁶⁹. Wspomnieliśmy już o napięciu, jakie istnieje między grupami dziewcząt i młodych kobiet, zajmujących się specyficznym rzemiosłem tkackim, a grupami młodzieńców, którzy je atakują i starają się zniszczyć ich narzędzia. (Ostatecznie napięcie leży zawsze między dwoma rodzajami świętości, które ustanawiają dwa biegunowo różne Weltanschauungen: męski i kobiecy.yio właśnie w tej specyfice kobiecego doświadczenia religijnego leży pierwotny motyw krystalizacji tajemnych grup, zarezerwowanych dla kobiet. Kobiece doświadczenie, religijne, w całym tego słowa znaczeniu, jest doświadczenieng^świetości Życia oraz mfeterium płodzenia i powszechnej płodnośck-Kultowe stowarzyszenia kobiet mają na celu zapewnienie pełnego i nieograniczonego uczestnictwa w tej kosmicznej świętości, a inicjacja kobieca jest w całym tego słowa znaczeniu wprowadzeniem w misterium rodzenia - pierwotny symbol duchowej odnowy.

Napięcie między dwoma rodzajami świętości implikuje ich antagonizm i zarazem wzajemne^przyciąganie. Wiadomo, że^twłaszcza na archaicznych poziomach kulturowych mężczyźni są zafascynowani „tajemnicami kobiety” i vice versa.^Psychologowie przypisali wielkie znaczenie faktowi, że ludy prymitywne są zazdrosne o „misteria kobiet”, przede wszystkim o men--struację i zdolność płodzenia, ale zaniedbali ukazania zjawiska komplementarnego: zazdrości kobiet w odniesieniu do magii i wiedzy męskiej (magia łowów, tajemna gnoza dotycząca Istot najwyższych, szamanizm i techniki wriiebowstępowania, związki ze zmarłymi itp.). Jeśli mężczyźni używali w swych obrzędach tajemnych symboli i zachowań związanych z kondycją

⁶⁶    Por. R. Bleichsteiner, Masken und Festnachtsbrduche bei den Vólkem des Kaukasus („Oesterr. Zeitschrift fur Volkskunde”, N. S. VI, 1952, s. 3-76), s. 64 nn.

⁶⁷    Evel Gasparini, La civiltd matriarcale degh Slavi (Venezia 1956), s. 82.

“ O. Loorits, Das sogenannte Weiberfest, s. 45-46.

⁴⁹ Por. E. Gasparini, op. cit., s. 80.

117