2.2.1.1. ZASADA DZIAŁANIA POMP TŁOKOWYCH
Na rysunku 2.6 przedstawiono szkic pompy tłokowej jednostronnego działania. Tłok l znajduje się w swoim dolnym, skrajnym położeniu, jego przesuwanie się ku górze powoduje spadek ciśnienia w przestrzeni podtłokowej. Jeżeli wartość
spadku będzie wyższa od sumy wartości słupa cieczy między poziomami zbiornika dolnego i gniazda zaworu ssawnego 2 oraz oporu przepływu przez rurociąg ssawny A i zawór 2, to wystąpi różnica ciśnień, która spowoduje
U ,3 uniesienie się zaworu 2. Ciecz z dolnego zbiornika dosta-
-TT / —U— nie się do komory nad zaworem ssawnym 2 i wypełni
—— 1~ - przestrzeń pod tłokiem 1. Proces wypełniania się tej przes-
'-' trzeni potrwa dopóty, dopóki tłok 1 będzie przesuwał się
ku górze.
Z chwilą rozpoczęcia się ruchu tłoka w dół nacisk jego /s. na ciecz zawartą w przestrzeni podtłokowej spowoduje
Rys. 2.6. Pompa tłokowa jednostronnego działania 1 - tłok, 2 - zawór ssawny, 3 - zawór tłoczny.
wzrost jej ciśnienia i w konsekwencji nastąpi zamknięcie zaworu ssawnego 2 przy jednoczesnym otwarciu zaworu tłocznego 3. Ciecz, w ilości równej objętości skokowej pompy, zacznie przepływać przez zawór ssawny 3 do rurociągu tłocznego i dalej do zbiornika. Proces ten zakończy się wraz z dojściem tłoka do skrajnego dolnego położenia. W taki sposób zamknie się jeden cykl pracy pompy i w czasie podwójnego suwu zostanie przetłoczona dawka cieczy równa objętości skokowej pompy.
Rysunek 2.7 przedstawia schemat pompy tłokowej dwustronnego działania. Podczas suwu tłoka 1 ku górze ciecz, poprzez otwarty zawór ssawny 2, podlega zasysaniu do dolnej przestrzeni cylindra. Jednocześnie z górnej jego przestrzeni, poprzez
Rys. 2.7. Pompa tłokowa dwustronnego działania.
1 - tłok, 2 - zawór ssawny dolnej części cylindra.
3 - zawór ssawny górnej części cylindra, 4 - zawór tłoczny dolnej części cylindra, 5 - zawór tłoczny górnej części cylindra.
zawór 5, wytłaczana jest dawka cieczy zassana tam uprzednio. Przy zmianie ruchu tłoka ciecz z dolnej przestrzeni cylindra wytłaczana zostaje przez zawór 4, natomiast do górnej przestrzeni, poprzez zawór 3, zasysana jest kolej na dawka cieczy.
W ciągu zatem dwóch suwów tłoka 1 przez pompę przetłaczane są dwie dawki cieczy. Wydajność pompy o tych samych wymiarach i tej samej liczbie podwójnych suwów w jednostce czasu zwiększa się prawie dwukrotnie.
Objętość skokowa górnej przestrzeni cylindra jest mniejsza od dolnej o objętość trzonu tłoka, co powoduje w rzeczywistości nieco mniejsze niż dwukrotne zwiększenie wydajności pompy dwustronnego działania w stosunku do pompy jednostronnego działania o identycznych wartościach średnicy cylindra i skoku tłoka.
42