Za czyste oleje smarowe przyjęło się uważać oleje dostarczane na statek najczęściej w hermetycznie zamkniętych beczkach. Nie oznacza to wprawdzie, że są one całkowicie pozbawione zanieczyszczeń, jednakże ilość ich powinna być tak nieznaczna, aby nie przekraczała dopuszczalnych norm zanieczyszczenia. W przeciwieństwie do oleju opałowego lub pędnego olej smarowy pracuje w silniku w sposób ciągły wskutek czego ma możność wielokrotnego przepływu przez silnik. Podczas tego przepływu podlega on również wielokrotnie zmianom temperatury (faza podgrzewania w czasie przepływu przez silnik i chłodzenia w chłodnicy) oraz kontaktuje się z najrozmaitszymi elementami roboczymi silnika (łożyska, tuleje, kanały oleju smarowego itp.), pomp, chłodnic i instalacji.
Zanieczyszczenie oleju smarowego ma miejsce podczas obiegu w instalacji i silniku. W zależności od rodzaju, miejsca i sposobu jego powstawania lub przedostawania się do oleju można je podzielić na trzy grupy:
1) zanieczyszczenia, które powstają w oleju smarowym wskutek rozmaitych procesów chemicznych; w wyniku na przykład utleniania się w podwyższonej temperaturze pojawiają się w oleju różne żywice i asfalty;
2) zanieczyszczenia ciałami stałymi; mogą to być cząsteczki metalowe powstające wskutek tarcia lub drobnych uszkodzeń czy kruszenia się elementów silnika i instalacji, rdza, cząstki farby, piasek, kurz, popioły, koks i nagar ze źle spalającego się oleju napędowego lub częściowego spalania oleju smarowego;
3) zanieczyszczenia wodą (słoną lub słodką z przecieków w instalacjach, chłodnicach lub zbiornikach albo też wykraplającą się z powietrza) oraz olejem napędowym.
Wszystkie wymienione rodzaje zanieczyszczeń oleju smarowego obniżają jego wartość, pogarszają w istotny sposób pracę silnika oraz zmuszają do częstych, kosztownych wymian oleju w obiegu. W celu polepszenia pracy silnika oraz przedłużenia czasu używalności oleju smarowego stosuje się oczyszczanie ciągle lub okresowe.
Zanieczyszczeniem wody zasilającej kotły, szkodliwym dla pracy całego obiegu parowo - wodnego, szczególnie dla kotła, a możliwym do usunięcia metodanu opisanymi w dalszym ciągu tego rozdziału, jest przede wszystkim olej smarowy-Do obiegu parowo — wodnego dostaje się on w czasie kontaktu pary z powierzchniami gładzi cylindrów roboczych, smarowanych olejem cylindrowym.
Woda zasilająca może być również zanieczyszczona obcymi ciałami stałymi (kurz, ziarna piasku, rdza, zendra itp.).
292