Obraz0 (21)

'•'.U v\ • . 10]

ru¹ (wchodzenie i wychodzenie bezuderzeniówe), natomiast w dolnym położeniu łopatki osiągał wartósć'około 90°Y Budowę i zasadę działania takiego koła łopatkowego wyjaśnia ryś. 4.5. Łopatki (jest ich od 6 do 12) połączone sztywno z jarżmem zamocowane są obrotowo (punkt A) do wieńca^ koła w jednakowych odstępach. Do końców jarzem przegubowo

* i W h >ł

o    •

>3onw&*iqą    o .i'oej

	0	0' /			V
V V					^1-

Rys. 4.5. Budowa i zasada działania koła łopatkowemu ■:>} j ■< (:    .!• t* v}[

(punkt B) zamocowane są drążki sterujące, których drugie końce (punkt C) zamocowane są także przegubowo na obwodzie tarczy mimośrodu. Tylko jeden drążek, zwany nastawnikiem, zamocowany jest do tarczy mimośrodu sztywno. Dzięki temu ruch obrotowy wieńca koła powoduje ruch obrotowy tarczy mimośrodu i odpowiednie prowadzenie pozostałych drążków. Wypadkowy ruch osi łopatki A składa się z ruchu postępowego okrętu i obrotowego wieńca koła, jest więc ruchem cykloidalnym. Na poruszającą się w wodzie z prędkością V_Ri łopatkę i działa siła hydrodynamiczna Fi której składowa T_t na kierunek ruchu okrętu jest naporem łopatki. Suma chwilowych naporów wszystkich łopatek daje napór koła, a suma momentów względem osi koła sił hydrodynamicznych wszystkich łopatek — moment koła łopatkowego, któiy obciąża silnik napędowy.

Koło łopatkowe umieszcza się po burtach lub na rufie okrętu. Koło łopatkowe jest konstrukcją bardzo skomplikowaną, kłopotliwą w montażu i w obsłudze, dużą i ciężką. Jest bardzo czułe na zmiany zanurzenia, na kołysania boczne i falowanie, dlatego nie nadaje się do napędu okrętów morskich. Dobrze zaprojektowane koło łopatkowe osiąga sprawność śruby okrętowej, a na wodzie płytkiej znacznie ją przewyższa, dlatego bywa stosowane na szerokich i płytkich wodach śródlądowych. Inną wadą koła łopatkowego jest bardzo mała liczba obrotów, ćo zmusza do zastosowania wielostopniowej przekładni.

T —

\

146