Obraz1 (14)

4. Naczynia i przyrządy do rozrabiania gliny

GJłnę zawierającą dużo kamieni możemy od nich uwolnić przez rozrobienie po namoczeniu z dużą ilością wody na rzadką masę

Rys. I. Urządzenie dp rozrabiania (firny

o gęstości śmietany. Masę puszczamy przez sito o

Rys. 2. Skrzynia do rozrabiania gliny na małej budowie

taką po jednodniowym odstaniu prze-oczkach wielkości 5 mm lub wylewamy na lekko pochyloną długą rynnę; wówczas cięższe cząstki (kamienie) opadają na ąpód i pozostają na rynnie, zaś rzadka glina spływa do innej skrzyni lub dołu o śaianach zabezpieczonych deskami. Rysunek 1 przedstawia urządzenie do rozrabiania gliny.

Rzadką, ale wolną od kamieni glinę, jeżeli jest tłusta, zagęszczamy przez dodanie suchego piasku. Jeśli glina jest dostatecznie chuda, zostawiamy ją na jakiś czas. Wtedy cząstki gliny opadną na dno, na wierzchu zaś zbiera się nadmiar wody, który możemy usunąć. Jeśli mimo to masa jest jeszcze zbyt rzadka, rozrzucamy ją cienką warstwą na płaszczyźnie 4 dosuszamy przez częste przerzucanie łopatą.

Rys. 3 Drąg drewniany do rozgniatania gliny

Bez względu na sposób przyrządzania gliny ostateczne przygotowanie zaprawy następuje przed samym jej utyciem przez dokładne wyrobienie ręką i doprowadzenie do stanu zupełnej jednolitości. Zostają przy tym usunięte resztki drobnych kamieni, rozdrobnione mniejsze ' grudki gliny, a przez dodanie odpowiedniej ilości wody zaprawę doprowadza się do gęstości potrzebnej w danej chwili.

Do rozrabiania gliny na małej budowie używamy skrzyni wykonanej z desek sosnowych lub świerkowych (rys. 2). Skrzynia ma rączki ułatwiające jej przenoszenie. Powinna być zbita szczelnie i mocno.

Brzegi krótszych boków należy obić taśmą żelazną (bednarką) w celu wzmocnienia połączeń.

iSpód skrzyni powinien być zrobiony z desek najmniej 30 mm grubości, b o k i z desek 25 mm grubości. Rączki nąleży wyrobić w górnej bocznej desce, jak to przedstawiono na rys. 2. Rączki przybijane do skrzyni w postaci listew dość często się łamią.

Najdogodniejsze wymiary skrzyni są: długość 50-7-60 om szerokość u góry ok. 45 cm, u spodu nieco mniejsza, aby dłuższe ściany były lekko rozchylone ku górze. Głębokość skrzyni 45 -i- 50 cm. Skrzynia taka mieści w sobie 5 H- 7 wiader gotowej zaprawy.

Zaprawę miesza się łopatą lub gracą. Grudki gliny po rozmoczeniu najlepiej rozgniatać krótkim drągiem drewnianym zaopatrzonym w uchwyt (rys. 3).

Ćwiczenia

1.    Porównajcie próbki gliny tłustej i chudej.

2.    Zaobserwujcie różnicą w wyglądała gliny zwykłej i ogniotrwałej.

3.    Porównajcie wygląd zaprawy zduńskiej wysuszonej dobrze a tle przyrządzonej.

13