P1020924 (2)

Jeremy Rifkin

Opinię publiczny raczy się mówieniem o lepszych czasach, zaś ludzie ani rusz me mogą pojąć, cóż to takiego owo „ożywienie gospodarcze bez nowych miejsc pracy". Codziennie międzynarodowe korporacje ogłaszają. Ze staja się cora2 bardziej konkurencyjne w skali globalnej. Mówię nam, że zyski stale rosnę. Jednak w tym samym czasie zapowiadane są masowe zwolnienia Tylko w styczniu 1994 r. największe spółki amerykańskie zwolniły ponad 108 tysięcy pracowników'. Większość cięć miała miejsce w sektorze usługowym, w którym restrukturyzacja oraz nowe technologie zastępujące ludzką siłę roboczą przynoszą wyższą wydajność, większe zyski i mniej stanowisk pracy¹.

Wkraczamy w nową fazę w historii świata, w której potrzeba coraz mniej pracowników do wyprodukowania dóbr i usług dla całej ludności Ta książka analizuje działanie postępu technicznego oraz sił wolnorynkowych, w wyniku których podążamy do świata prawie pozbawionego robotników. Zbadamy obietnice i zagrożenia związane z trzecią rewolucją przemysłową oraz przyjrzymy się skomplikowanym problemom towarzyszącym przejściu do ery post-rynkowej. W części I, zatytułowanej Dwie twarze technologii, przedstawimy współczesną rewolucję technologiczną chcąc zrozumieć jej wpływ na zatrudnienie i światową gospodarkę. Aby lepiej ocenić zarówno wpływ, jak i możliwe skutki trzeciej rewolucji przemysłowej, zbadamy dwie konkurencyjne wizje postępu technicznego, który przyśpieszył pęd do zautomatyzowanego społeczeństwa i zapytamy, jak każda z nich może wpłynąć na obranie drogi do globalnej wioski zaawansowanych technologii.

Aby rzucić trochę światła na aktualną debatę o technologii i zatrudnieniu, zobaczymy w części II, zatytułowanej Trzecia rewolucja przemysłowa, jak pierwsze jaskółki automatyzacji wpłynęły na życie czarnoskórych robotników i związkowców. Ich doświadczenia mogą być zwiastunem przyszłości milionów pracowników sektora usług i białych pracowników umysłowych, jak również coraz większej liczby zatrudnionych na średnich szczeblach zarządzania oraz specjalistów na całym świecie. Część tę zakończy analiza rewolucyjnych zmian dokonujących się w strukturach organizacyjnych korporacji

Koniec pracy

1 w metodach zarządzania, które stanowią reakcję na wymagania nowych zaawansowanych technologii XXI w.

Wp rzeszłości, gdy w danym sektorze gospodarki nowa technologia wypierała zatrudnionych, zawsze pojawiały su,* nowe sektory, które wchłaniały zwolnionych robotników. Dziś wszystkie trzy tradycyjne sektory gospodarki - rolnictwo, przemysł i usługi - doświadczają zmian technologicznych i skazują miliony ludzi na bezrobocie, Jedynym nowo powstałym sektorem jest sektor naukowo-techniczny, złożony z nielicznej elity przedsiębiorców, naukowców, techników, programistów, specjalistów, instruktorów i konsultantów. Choć rozwija się, nie można oczekiwać, by zatrudnił więcej ni/, tylko ułamek spośród setek milionów ludzi, których wyeliminuje przez następne lata rewolucyjny postęp w informatyce i telekomunikacji. W części III, zatytułowanej Schyłek siły roboczej na świecie, zbadamy dokładnie ogromne zmiany technologiczne i organizacyjne zachodzące w rolnictwie, przemyśle i usługach, które powodują spadek liczby zatrudnionych niezbędnej do wyprodukowania dóbr i usług na całym świecie.

Restrukturyzacja procesów produkcyjnych i trwałe zastąpienie robotników maszynami zaczęły już zbierać tragiczne żniwo ofiar milionów robotników. W części IV, zatytułowanej Cena postępu, przyjrzymy się bliżej temu, jak trzecia rewolucja przemysłowa wpływa na globalną siłę roboczą. Technologie informatyczne i telekomunikacyjne oraz globalne siły rynkowe w szybkim tempie polaryzują ludność świata na dwie nieprzejednane i potencjalnie wojujące siły: nową kosmopolityczną elitę profesjonalistów, którzy kontrolują technologie i siły produkcji oraz coraz liczniejszą rzeszę bezrobotnych pozbawionych nadziei i szans zatrudnienia w nowej globalnej gospodarce zaawansowanych technologii. Ocenimy wpływ nowej rewolucji technologicznej na kraje uprzemysłowione i rozwijające się. Szczególną uwagę poświęcimy niepokojącej relacji między wzrostem bezrobocia technologicznego a wzrostem liczby przestępstw i przemocy na świecie. Tuż obok nowej światowej wioski nowoczesnej technologii żyje coraz więcej nędzarzy i ludzi zdesperowanych, z których wielu staje się przestępcami i tworzy nową subkulturę kryminalną. Owa kultura wyrzutków społecznych zaczyna stanowić bardzo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa obywateli, gdyż rządy państw nie są w stanie utrzymać porządku i zapewnić ładu społecznego. Przyjrzymy się dokładnie temu nowemu zjawisku

13

1

Retooling Lives: Technological Gains Are Cutting Costs, and Jobs, in Seruices, „Wall Street ]oumal" 24.02.1994 9 Al.