P1070858

20

436, 437 436—37); wnęka z rozetami w podłuczu, dekoracją rolwerko-

360    wą w archiwolcie i personifikacjami Wiary (fig. 360) i Spra-

364

365

363

362,

361    wiedliwości (fig. 361) w przyłuczach, ujęta w prostopadle ustawione wolutowe spływy wspierające belkowanie (fig. 364); w zwieńczeniu kartusz z herbem Poraj, ujęty dekoracją akantową, w cokole odtworzona 1954 tablica fundacyjna w rolwerkowym obramowaniu między dwiema płycinami z dekoracją groteskowo-kandelabrową (fig. 365); po bokach nad cokołem tryton i syrena (fig. 362—63) z ogonami formującymi woluty (tu ślady polichromii), wyżej w bocznych niszach

462

I

464

368, 369

470

366, 367 śś. Piotr (fig. 366) i Paweł (fig. 367); 2. Wawrzyńca Kierskie-go, kantora poznańskiego i archidiakona sandomierskiego 460 (zm. 1595) (fig. 460), renesansowy, z piaskowca, z płaskorzeźbioną płytą z postacią leżącą, z herbami w narożach: Jastrzębiec, Leliwa, Łodzią d Pobóg, w obramowaniu dwu wolutowych esownic wspierających gzyms, z płytą inskrypcyjną w cokole; 3. Michała Sławińskiego, kanonika, wikariusza ge-457 neralnego i oficjała poznańskiego (zm. 1605) (fig. 457), renesansowy, z piaskowca; płaskorzeźbiona płyta z postacią leżącą, wspartą na lewym ramieniu, z herbami w narożach: Jastrzębiec, Nałęcz, Bróg, Jastrzębiec; 4. bpa Adama Nowodworskiego (zm. 1634) (fig. 462), wyk. w Gdańsku w warsztacie Wilhelma Richtera, pierwotnie w kaplicy mansjonarskiej, 1703 przeniesiony do obejścia, naprawiany m.i. 1815 i 1886; wczesnobarokowy, z białego, czerwonego i czarnego marmuru i stiuku; architektoniczny, trójdzielny, z flankowaną kolumnami, płytką, rozglifioną, półkoliście zamkniętą wnęką, na tle której na sarkofagu postać zmarłego (fig. 464) pod (kapowanym baldachimem; na ościeżu wnęki rozety w kasetonach, w bocznych niszach (zagłębionych w ścianie) rzeźby śś. Piotra (fig. 368) i Pawła (fig. 369), w zwieńczeniu flankowanym parą obelisków płaskorzeźbiona scena Zmartwychwstania, w cokole płyta inskrypcyjną. — Epitafia: 1. Wojciecha Trach Gnińskiego, kantora poznańskiego, gnieźnieńskiego i wolbor-skiego, kanonika włocławskiego (zm. 1651) (fig. 470), fundowane przez bratanka Jana starostę gnieźnieńskiego, wyk. 1662, pierwotnie w kaplicy Szołdrskich, 1950 przeniesione do nawy pd.; wczesnobarokowę, z białego, brunatnego i czarnego marmuru, z tablicą inskrypcyjną w obramowaniu małżowinowo-473 -chrząstkowym z dwoma geniuszami (fig. 473), w zwieńczeniu 475 w konsze popiersie zmarłego (fig. 475) między symbolami śmierci: czaszką d klepsydrą, powyżej a po bokach herby Pomian, Samson i Nadelnicz, u dołu w kartuszu małżowino-wo-chrząstkowym herb Trach; 2. Franciszka Wolińskiego, kanonika poznańskiego d archidiakona śremskiego (zm. 1752)

(fig. 479), rokokowe, ze stiuku, z tablicą inskrypcyjną w obra- 479 mowaniu ornamentalnym, w zwieńczeniu owalny portret zmarłego podtrzymywany przez anioła; 3. arbpa Juliusza Din-dera (zm. 1890) (fig. 486), fundowane przez arbpa Floriana 486 Stablewskiego, wyk. 1893, sygn. W [łady sław] Marcinkowski, odlane w firmie Schdffer u. Wallker w Berlinie; pierwotnie pod lukiem tęczowym, w czasie odbudowy katedry przeniesione bez ramy architektonicznej do kaplicy Św. Trójcy, od 1957 w kaplicy św. Józefa, od 1964 w nawie pd.; neobaro-kowe, brązowe, z półplasty czną postacią zmarłego klęczącego na tumbie; 4. fragment epitafium nieznanego kanonika (fig.

456), renesansowy, koniec w. XVI, piaskowcowy, z postacią 456 zmarłego klęczącego przed krucyfiksem, z częścią inskrypcji;

5. fragment epitafium Marcina Moręskiego, kanonika poznańskiego (zm. 1649), przeniesiony na powrót z wirydarza Akademii Lubrańskiego, piaskowcowy, z gmerkiem zmarłego i częścią inskrypcji. Tablica inskrypcyjną dotycząca odnowienia kaplicy królewskiej przez Jakuba Brzeźnickiego, bpa eneńs-kiegq i sufragana poznańskiego, ok. 1600, przeniesiona na powrót z wirydarza Akademii Lubrańskiego, kamienna. — Portrety duchownych katedralnych, trumienne; 1. nieokreślonego duchownego (fig. 270) ok. 1670; 2. Ignacego Zakrzews- 270 kiego (fig. 271), kanclerza kapituły (zm. 1674), z literami 271 IWD ZZ CP SRMS i herbem Wyskota; 3. nieokreślonego duchownego (fig. 274), ok. 1675; 4. nieokreślonego duchownego 274 (fig. 275), ok. 1680; 5. nieokreślonego duchownego (fig. 278), 275, ok. 1680; 6. nieokreślonego duchownego (fig. 280), ok. 1690; 280 7. nieokreślonego duchownego (fig. 281), ok. 1690; 8. Kazimie- 281 rza Ossowskiego (fig. 282), kanonika poznańskiego (zm. 1695), 282 z literami CO i herbem Prus I; 9. nieokreślonego duchownego (fig. 284), ok. 1760; 10. nieokreślonego duchownego (fig. 285), 284, ok. 1760; 11. Jana Iwańskiego (fig. 286), kanclerza kapituły 286 poznańskiej (zm. 1761), z literami X II K P i herbem Jastrzębiec; 12. nieokreślonego duchownego, ok. 1790; — epitafijne:

13.    nieokreślonego duchownego, owalny na blasze, w. XVIII;

14.    Wojciecha Strzeleckiego (fig. 287), kanonika poznańskiego 287 (zm. 1794), owalny na płótnie.

KAPLICE Z DEKORACJĄ I WYPOSAŻENIEM WNĘTRZ WRAZ Z OBRAZAMI I RZEŹBAMI. Źródłowo potwierdzone bezpośrednio przeważnie dopiero w. XV, jednak z kilkoma z nich związane starsze altarie z w. XIV. Wzdłuż obejścia prezbiterium od nowa wzniesione pocz. w. XV, ze skąpymi śladami i tradycją kaplic starszych, przy braku bliższych danych o rozwiązaniu otoczenia prezbiterium z poi.