P1070958

raj owego Programu Zapobiegania Zakażeniom HI V i Opieki nad ^z    i Ołorymi na AIDS.    ^

^ każdym z tych dokumentów znajdują się dyspozycje zobowiązując^ edukacji do realizacji bardzo konkretnych zadań. Nakładają na szkołą obo^ N^ przekazywania uczniom pełnej i rzetelnej informacji, zgodnej ze stanem dolnej od stereotypów i uprzedzeń. Wiedza ta dotyczy alkoholu, narkotyi^y chorób przenoszonych drogą płciową. HTWAIDS, przemocy, tytoniu itd. OboJ^H kiem nauczycieli jest dostosowanie treści i metod pracy z klasą do wieku uc2,. \ ich poziomu rozwoju i wrażliwości.

Stosowne zapisy dotyczące zadań resortu edukacji znajdują się również ^

_ Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi-

_ Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii.

Oba dokumenty' wskazują na konieczność prowadzenia w szkołach działaj ści wychowawczej i zapobiegawczej. Jesteśmy również zobowiązani do moą-¹⁰* rowania problemu alkoholizmu i narkomanii, rozwijania i popierania działaj^⁰' i ści informacyjnej oraz tworzenia systemu doskonalenia nauczycieli.

W aktualnie zmienionym Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sjw tu z 15 stycznia 2001 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psych * logiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach sf₀ mułowane są m.in. zadania pedagoga. Do jego zadań należy w szczególności;

_ wspieranie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z p_ro> gramu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, w stosunku do uczniów z udziałem rodziców i nauczycieli;

—    podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z pro. gramu wychowawczego i programu profilaktyki.

Znaczący dla szkolnego programu profilaktyki jest też zapis rozporządzenia, który mówi, że zadania, o których mowa są realizowane we współpracy z podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

Szkoła zobowiązana jest m.in. do:

—    podejmowania działań uprzedzających pojawienie się problemów;

—    angażowania całej społeczności;

—    korzystania z tego, czym już dysponują (trzeba więc „zinwentaryzować” własne umiejętności, kompetencje, programy);

—    wypracowywania autorskich rozwiązań i programów;

—    niedziałania w próżni, szukania sojuszników i współpracowników (należy an- j gazować ich zgodnie z ich kompetencjami, a więc znać je);

—    dysponowania aktualną listą adresową organizacji i instytucji;

—    dbałości o przepływ informacji;

—    dzielenia się doświadczeniami;

—    w miarę możliwości wspólnych szkoleń z innymi organizacjami.

Szkoła powinna wypracować:

spójną polityką wobec niepożądanych zachowań dzieci i młodzieży, przełożoną na jasne, wszystkim znane zapisy w statucie szkoły, określone normy i zasady;

* procedury postępowania interwencyjnego oraz

postępować konsekwentnie, przestrzegać jednakowego traktowania uczniów; ^ wyeliminować wzory nieprawidłowych zachowań wśród nauczycieli.

Zarówno szkolne programy wychowawcze, jak i realizowane w ich ramach szkolne programy profilaktyczne podlegają wewnątrzszkolnej ocenie, głównie w zakresie ich skuteczności. Ocenianie kojarzy nam się głównie z procesem dydaktycznym, ze standardami edukacyjnymi oraz ocenianiem ucznia w kontekście jakości kształcenia. Tymczasem wewnątrzszkolnemu ocenianiu, podobnie jak procesy dydaktyczne, powinny podlegać również procesy wychowawcze, chociażby z tej racji, że programy nauczania i wychowania są integralne.

7.2. Kryteria oceny skuteczności programów profilaktycznych

Szkolne programy profilaktyczne mogą być oceniane na podstawie różnych kryteriów. Proponuje się, aby w ocenianiu skuteczności programów brać pod uwagę między innymi: proces planowania programu, głównie pod kątem poprawności jego struktury, etapowość wdrażania wraz z ewaluacją.

Wewnątrzszkolna ocena skuteczności programów profilaktycznych jest problemem bardzo złożonym, związanym nie tylko z procesem planowania, wdrażania i ewaluacji, ale także z innymi czynnikami dotyczącymi warunków, w jakich programy te są realizowane. Ocena skuteczności wynika również i z tego, że programy te bywają wieloletnie, a efekty są odłożone i nie zawsze mierzalne w toku ich realizacji. Ponadto odmienne kryteria oceny będą dotyczyć programów ukierunkowanych na różne formy zachowań patologicznych dzieci i młodzieży w zakresie uzależnień na przykład od narkotyków, alkoholu, nikotyny, hazardu czy też komputera. Inna będzie również skuteczność programów realizowanych w szkołach w dużych aglomeracjach, a inna w małych miejscowościach, a jeszcze inna w szkołach na wsi. Należy zatem w ocenie przyjąć szeroki kontekst społeczny i uwzględnić zintegrowany charakter wszelkich działań, które tworzą system pracy interdyscyplinarny, wielopłaszczyznowy i wielopoziomowy. Taka metodologia oceny jest zasadna, dużą bowiem skuteczność wykazują tzw. wszechstronne programy profilaktyczne (na co wskazują badania w USA i Włoszech), które ograniczają wzrost spożycia środków uzależniających nawet do 30% w okresie od 7 do 30 dni, a niektóre z nich oddziałują nawet do 3 lat. Czas oddziaływania jest uzależniony między innymi od stopnia zaangażowania w ich realizację rodziców.

93