p1080009 (6)

Technika swobodnych icksiów i gazetki szkolnej wiąże mc ściśle ze szczególną formą pracy szkoły frcinciowskig - z korespondencją międ/.y-szkolną. Składa «ę na mą wymiana listów (zbiorowych lub indywidualnych), różnorodnych prac dzieci, albumów tematycznych i okolicznościowych, a przede wszystkim wymiana garnek szkolnych. Fremet uważa, że sama wymiana listów miedzy dziećmi nie stanowi jeszcze metody wychowawczej wf pełni wartościowej. Rolę taką spełnia dopiero wymiana gazetki szkolnej, którą wykonują wszyscy uczniowie i która jest wyrazem żyda klasy. Korespondencja międzyszkolna stanowi nie tylko naturalną motywację do zbierania informacji dla korespondentów i układania dla nich ciekawych opowiadań. Jej wartość jest znacznie głębsza, służy bowiem nawiązaniu kontaktów i przyjaźni między dziećmi różnych okolic, a nawet odległych krajów; uczy szacunku dla obyczajów i zainteresowań innych niż własne. Korespondencję międzyszkolną wykorzystuje się na lekcjach prawic wszystkich przedmiotów, które dzięki temu stają się bliższe życiu, bardziej proste i zrozumiale.

Gazetka wychowawcza zawiera trzy rubryki:

KRYTYKUJEMY WINSZUJEMY ŻYCZYMY SOBIE

W ciągu tygodnia dzieci podchodzą do gazetki i wpisują - według uznania - do wybranej rubryki swoje uwagi. Dotyczą one zauważonych błędów i uchybień w postępowaniu własnym lub kolegów, wyrażają zadowolenie z jakiejś pracy, mówią o osiągnięciach poszczególnych uczniów, przedstawiają pomysły i życzenia pod adresem zarządu „Spółdzielni Szkolnej", poszczególnych jej członków. całej klasy, a nawet nauczyciela. Każda notatka wpisana do gazetki musi być podpisana pełnym imieniem i nazwiskiem. Kształci to poczucie odpowiedzialności za wyrażony sąd. zapobiega posądzeniu o donosiciclstwo i niewątpliwie przyczynia się do wyrabiania odwagi cywilnej.

Wpisy dokonywane w ciągu tygodnia odczytuje się na zebraniu spółdzielni klasowej. Ten. kto wpisał uwagę krytyczną, wstaje i wyjaśnia motywację swej skargi. Obwiniony z kolei tłumaczy swoje postępowanie, przyznaje się do winy. Zdarza się. że występują obrońcy, świadkowie, a dyskusja przybiera bardzo żywą formę. Nie ma jednak mowy o żadnych wyrokach czy sankcjach, poza naprawieniem wyrządzonych strat i publicznym przyznaniem się do popełnionego błędu. Zapisy w rubryce „Winszujemy" są również, dyskutowane i nagradzane oklaskami.

W sposób szczególny traktuje się dyskusję nad życzeniami dzieci - cała klasa zastanawia się nad możliwością ich realizacji. Jeśli nie mogą być spełnione, nauczyciel powinien podać przyczyny. Najbardziej cennym elementem cotygodniowych zebrań spółdzielni klasowej, poświęconych dyskusji nad ga/etką. jest oddziaływanie kolektywu.

Swobodna ekspresja ma na celu wprowadzić dziecko w atmosferę sprzyjającą wyrażaniu własnych przeżyć i uwrażliwić go na piękno. Zarówno

Freinet, jak i jego żona, E. Freincl. uważają, żc stworzenie dziecku dogodnych warunków do swobodnej ekspresji jest podstawowym zadaniem nowoczesnej szkoły. Dziecko odczuwa potrzebę wyrażania siebie, informowaniu otoczenia

0    swowh przeżyciach Ta głęboka potrzeba w zakresie uzewnętrzniania myśli

1    uczuć zaspokajana jest w klasach franci owakich na zajęciach typu artystycznego. Dzieci wybierają według własnego uznania technikę, jaka jest im potrzebna do wykonania zaplanowanego przez siebie ..dzielą”. Rola nauczyciela ogranicza się do zapewnienia im odpowiednich warunków materialnych. Czasem dzieci pracują w zespołach nad większym obrazem czy haftem. Czasem cała klasa maluje, rysuje czy też. modeluje w glinie. Ale i wtedy można zobaczyć jednego czy dwóch uczniów, którzy robią coś zupełnie innego, np. rzeźbią w drewnie, wykonują ilustracje na kawałku linoleum itp.

Zainteresowanie pedagogiką Frcincta nic ogranicza się do wspomnianych technik, najistotniejsze bowiem w tym systemie wychowawczym jest zespolenie ekspresji osobistej uczniu z różnymi formami pracy indywidualnej i zespołowej. Dziecko nic może być (i nic jest) pozostawione samo sobie Tworzenie ma niewątpliwie charakter indywidualny, ale prezentacja wyników pracy odbywa się w grupie. Reakcja rówieśników zachęca do dalszych poszukiwań. W koncepcji pedagogicznej Frcincta działanie najważniejszych technik jest ściśle związane z organizacją i funkcjonowaniem grupy rówieśniczej (Marck-Ruka 1989. s. 121).

Nauczanie całościowe było reakcją przeciw widoprzcdmiotowoici. prowadzącej do gromadzenia przez ucznia wiadomości nie powiązanych ze sobą. poszufladkowanych i dlatego często mało użytecznych.

Nauka całościowa była jednym z kierunków znacznie szerszego prądu psychologiczno-pedagogicznego pierwszej połowy XX wieku, który określany jest takimi terminami, jak nowe wychowanie (progresy wizm pedagogiczny) czy szkoła aktywna Był to nurt zapoczątkowany przez Deweya i rozwijany później przez widu innych pedagogów. Charakteryzował się on przede wszystkim uzależnieniem zasad doboru treści kształcenia od właściwości psychicznych dziecka, jego potrzeb i zainteresowań

Różne kierunki nauki całościowej odegrały istotną rolę w- odnowie metod nauczania. Inspiratorzy nowego wychowania, zarzucając dawnej szkole brak znajomości dziecka, zwrócili przede wszystkim uwagę na zmianę metod nauczania i wychowania. Podkreślali zwłaszcza wartość tych sposobów i środków, które pobudzają myślenie i stwarzają okazjędo spontanicznej i samodzielnej pracy dziecka.

Tematy ośrodkowe, w których poruszano problemy związane z. danym fragmentem rzeczywistości, zachęcały do wielostronnej działalności w szkole. Możność scalania treści w warunkach naturalnych, tak adekwatna pod wieloma względami do właściwości psychologicznych dziecka, przysporzyła licznych sukcesów nauczaniu całościowemu. Podkreślanie roli obserwacji i działania praktycznego, wychowania estetycznego i fizycznego we wszystkich koncepcjach

19