P1080167 resize

Siekierka (HK- 2.13,23) należy do typowych form wczesnego okresu H aetasnego, wywodzących się ze smukłych siekierek brytyjsko-tryjaklch.¹¹ J £- Sprockhoff zaliczy! siekierki o sześciobocznym przekroju ciosu do form kręgu północnego w młodszej epoce brązu, ale okazy zbliżone do naszego ten sam badać z umieszcza także na samym początku wczesnej epoki żelaza.*² W sąsiedniej Wiełkopolsce mało. gładkie siekierki o szećciobocznych przekrojach ciosów są datowane na schyłek epoki brązu i początek wczesnej epoki żelaza.¹⁹ Z powyższego wynika, że omawianą siekierką należy odnosić na schyłek epoki brązu i początek epoki Żelazn.

Wyrobem typowo ..łużyckim *' jest taśmowa la bransoleta spiralna zachowana we f i agmentach (ryc. 1.23, 8—15 i 20). W nieco innej formie pojawiły się one Już w IV okresie epoki brązu, ale plaski korpus przechodzący w drut zakończony spiczasto lub zgięty w kółko był Już charakterystyczny dla V okresu tej epoki, podobnie Jak zygzakowaty ornament.¹*

Z ujęcia kartograficznego opracowanego przez G. Sprockhoffa wynika, że omawiane bransolety grupują się prawie wyłącznie na Pomorzu, co upoważnia do uznania ich za typową formą dla tego regionu.*^r* Do tego zestawienia trzeba dodać Jeszcze jeden egzemplarz z nowo odkrytego skarbu z Silnowa w woj. koszalińskim.** Niektórzy badacze za cechą bransolet V okresu uznają dużą ilość zwojów.¹⁷ Reasumując, omawianą bransoletą należy datować na V okres epoki brązu.

W skarbie znajdował się także mały fragment naszyjnika skośnie żłobkowanego (ryc. 1.23, 21). Brak nam niestety u niego takich cech. jak ilość zmian skrętów i rodzaju zakończeń, które są niezmiernie przydatne do określenia chronologii. Można tylko powiedzieć, że posiadał długie skręty i że jego grubość była nieco większa niż u typowych okazów młodszobrą-rowych. Należy wyjaśnić, że w V okresie epoki brązu typowe były naszyjniki cienkie z jednorazową zmianą kierunku zwojów.¹⁸ natomiast dla

i» J. Kostrzewcie i. KtUZura łużycka na Pomorzu, Poznań 1958. e. 149 1 195. ta e. Sprodcboff. Jimpbroiuaialilicha llortfundc der Sfldzona des nordischcn Krmimmm CPwłode V>. t. 1. Malnz 1956. a. 91. ryc. 17.9 i tegoż. Do* Loutłlwr Tfillenbell. „Prfthtotorłacfae Zeitzchrilfc”. XXXłV/V. 1949/50. s. 115. ryc. 35. 13.

ao w. Szafrański. Skarby brązowe z epoki wapdtooty pierwotnej (IV i V okres epoki brązowej} w Wiełkopolsce, Warszawa—Wrocław 1955. a. 110. rys. 126.

m yy.    Skarby brązowe__ op. cłt.. a. 66—67. E. Sprockhoff. Junobrow-

aeSUdtc W ort fundę_, op. cłt . z. 174 a. J- Koitrzcwskl. Kultara łużycka.... op. cli..

m b. Sprockhoff. Janpbrwurzelłlk4«-. op. cłt.. »- 176. mapa 34.

m jp_ w    Skarb brązowy z Stlaowa. pow. Szczecinek. ..Materiały Znchod-

nłopomorskSe”. t- XII. IMS. *■ 87—89. ryc. 5a.

0 Darczewskl. Skarby halaztacklc z Wtelkopołaki. .Priagląd Archeologiczny”,

t. 13. 1960. s. 90. ryc. 68. 3 -4-

m _Ł    Fomrnlcreiir der junperen flronzezeit «n Worddcultchland. (w:)

Sch___acher FeetschrŁft. Malnz 1930, a. 126. tegoż. Nied<-r aach atsch «• Depotfunde der

okresu halsztackiego charakterystyczne jest tordownnic wielokierunkowe l długie skręty o ostrych krawędziach.^w Należy jednak dodać, te ta ostatnia cecha występuje Jut w V okresie.^{1 2 31} Wydaje się. te nas² egzemplarz pochodził Jut z wczesnej epoki żelaza.

Drugi. Identyczny okaz naszyjnika, ale jeszcze tkwiący w glinianej formie odlewniczej, znaleziono w wykopie 1/67 w Jamie nr 2/68 (ryc. 1.8,1). Egzemplarz z Jamy 2/68 dowodzi, że omawiane naszyjniki były wyrabiane na miejscu.

Znalezione w naszym skarbie r6tnego rodzaju kółka z brązu sprawiają duto kłopotów jeśli chodzi o ustalanie ich funkcji i chronologii. Wydaje się, te rację ma D. Durczcwski uznając Je za przedmioty wielofunkcyjne.™ Okazy mało (ryc. 1.13,3—7) mogły być utywane Jako pierścionki.”

Podobnie trudno określić funkcję zwojów cienkiego drutu (ryc. 1.13,17). Podobne są znano od IV okresu epoki brązu do okresu halsztackiego D.^B

Za surowiec brązowy nalety uznać kowalki pogiętych sztabek (ryc. 1.13,19) lub kółok (ryc. 1.13.1—2,16 i 22) i ułamek drugie) siekierki oraz kawałek blitej nic określonego naczynia z brązu (ryc. 1.13,24 i 21). Złom i surowiec brązowy wystąpiły w wielu skarbach V okresu epoki brązu i wczesnej epoki żelazo.™ J. Kostrzewski uważa, to zostały one zakopane przez odlewców.²⁵

Skoro tyle miejsca poświęciliśmy analizie skarbu to parę słów nalety się naczyniu, w którym go zdeponowano. Z powodu braku części przybrzeżnej można tylko przypuszczać, te mogła to być amforka, dzbanek czy naczynie Jajowate (ryc. 1.12,6). Ornamentację w postaci grupy ukośnych żłobków zachowaną w dolnej części brzuśca spotykamy najczęściej we wczesnym okresie żelaza, także na innych naczyniach omawianego stano-

33

1

Jtingcrcn BronzezeU, Hlldesheim—Łelpzig 1032. s. 07 t tegoż, JunpbronrezeltUche For-menkreisc om der unteren Oder md mima WlicMd. -Biatter fOr deuteche Voc-geschlclito", 8. 1031, s. 18 n.. tegoż, Junpbronsczcltliche Hortfand²-., op. clt, s. 1²16,

J. Kostrzewskt, Kultura łużycka..., op. Cit.. s. 138—138 i W. Szafrański. Skarby brąao-ufe..., op. cit., h. 71-

” Zob. D, Durczewzkl, op. cit, s. 04 n, W. Szafrański, op. cit. a. 72.

2

E. Sprockhoff, JungbronzezettUchc Kort fundę—, op. clt. ². 146, ryc 40.3.

3

D. Durczcwski. op. cit, s. 100.

⁰ Podobne występują często w znacznej Ilości w skarbach z młodszej epoki brązu I okresu halsztackiego (por. F. Lachowic², op. cit. a. 97—00. ryc. 11. e—f) i W. Szafrański, op. cit, S. 53—83.

•• Zob. W. Szafrański, op. cit, s. 74 orne E. Sprockhoff, Junpbroarezeiiltche flort-Junde..,, op. cit, s. 178. tabl. 74.18.

»• Wymienimy tylko najbliższe w Buku koło Szczecina i w Brzesku kolo Pyrzyc U. Kostrzewskt Wytwórczość metalurg tema « Polsce, -Przegląd Archeologiczny¹², t IX. 1050—1053. s. 101—300.

• J.w.. s. 208.