P1190809

popielnicowych % kontynentu, najpmdopodobnitj > dolaćJ Nadrenii. Ludność ta zajmowała elf oprawą ziemi 1 hodowlą zwierząt. Osiedla okładały iif z donostw i zabudować gospodarczych, wzniesionych na planie kola, w kona trakcji słupowej. Zabudowania ta grupowały się w niswislkis skupienia, otoczone rowem lub palisadą. Z osiedlami sąsiadowały pola prostokątne, porozdzielane norkami z kamieni ozy pasmami narzuconych kamieni, które zbierano z pól podczas uprawy. Zarysy tych pól na niektórych terenach są jeszcze widoczne do działaj i bywają określone jako "pola celtyckie". Pola uprawiano za pomocą radia, któryż ryto bruzdy krzyżujące sif pod kątom prostym, ślady takiej właśni* orki udoje się niekiedy zidentyfikować. Zmarłych składano spalonych, na dosyć dużych cmentarzyskach, 1 łożący oh nawet do stu grobów popielni oowych.

V kulturze Dewsrell-Rimbury pojawiły się na południu Anglii wyroby brązowe wywodzące się z północnej 1 środkowej Europy. Wytworzył się tu także ośrodek produkcji metalurgicznaj, produkujący wyroby brązowe w innym stylu niż pracownie metalurgiczne środkowej i północnej Anglii, Szkocji czy Irlandii. Ceramika na ogół nie była zbyt zróżnicowana oo dc formy. Występują najczęściej naczynia baozalkowate 1 jajowate, zdobione listwami karbowanymi lab naoinoztynml, umieszczonymi poniżej brzegu. Przy krawędzi naczyń niekiedy zrobione były dziurki. Znane też są naczynia wężowata z uszkami, zdobiona poziomymi żłobkami, nakłuciami 1 rytym ornamentom, nawiązująoe formą 1 dekoracją do form pospolitych w kulturze pól popielnicowych na kontynencie.

1J. MŁODSZY OKRES EPOKI BR£ZU MA PÓŁWYSPIE APENIŃSKIM

V ciągu Uli wieku p.n.e. na terenie północnej Italii zaczęły się pojawiać brązowe importy % obszarów pólnocnoalpo jskich. Obok wyrobów metalowych przenikały też na teren północnych Włooh silne wpływy ze strony formujących się w tym ozasie środkowoeuropejskich kultur pól poplelnloowyoh. Początkowo wyraźne kontakty nawiązano z wczesną, fazą kultury południowoniealeokloh pól poplelnloowyoh /w fazie Riegsee/.

V osiedlach palafltowyoh i typu terramare północnych Ylooh pojawiały się wyroby brązowe /mlecze, szpile/ typowe dla kultur pól popielnicowych. Rozpowszechniało się także ciał opaleni© wśród miejscowej ludności. Zaczęto częściej chować zmarłych w płaskich grobaoh o lało palny oh popielni oowych. Sądzi się, że od połowy XUI wieku p.n.e. 1 w stuleciu następnym nastąpiła wędrówka na południe niektórych grup ludnośol o kulturze typu pól poplelnloowyoh. Między innymi także na teren północnej Italii zaosęły napływać wówozas grupy ludno śol wywodzące się ze środowiska środkowoduna jsklej kultury pól popielnieo— wy oh. Przybysze dostawali się na taran Włooh albo poprzez teren Choz^ waojl i Słowenii do północno-wschodniej Italii, albo też przedostawali się w górę doliny Innu, a następnie poprzez przełęcz Brennar do północnej Italii. Od strony półnoono-zaohodnieJ do Piemontu przedostawały się grupy ludnośoi poludnlowonienleokiej kultury pól popielnicowych, które przechodziły poprzez Szwajcarię i przełęoze alpejskie.

V tym też ozasie lub nieco później na teren północny oh Włooh wkroczyły też grupy ludnośoi pochodząoaj z terenów nadcls&ńakloh, z obrębu kultury gawsklej. Napływ ludnośoi kultur pól popi sini o owy oh, jak taż ludnośoi kultury gawsklej na teren północnych Włooh jest poświadczony przez pojawienie się nowych form naozyń, wyrobów metalowy oh 1 typów grobów. Nastąpiło zmieszanie się ludnośoi miejscowej z przybyszami i dotychczas dozy6 Jednolita w charakterze kultura północnej Italii zaczęła się różnloowaó w zależności od stopnia nasyoenla obcym elementem kulturowym, V rozwoju kultury młodszej opoki brązu na terenach położonych na półnoo od pasma Apeninów wyróżnia alf trzy fazy: Faza Monza - datowana na UU wiek p.n.e., fosa Feschiera-Forli -

-    datowana na lata 1200 - 1050 p.n.e. oraz faza Bismantova-Pontanella

-    datowana na lata IO5O - 900 p.n.e.

V ciągu XX wieku p.n.e. na terenie półnoonyoh Włoch uformowały się trzy nowe kultury. V północno-wschodnich Włoszech powstała kultura Es te. V północnej częśol Niziny Nadpadańskie J, w Lombardii 1 Pioraonoie uformowała się kultura Golaseoca. ¥ południowej częśol tej niziny, na południe od Padu, powstała kultura YillanoTZ, która swymi wpływami sięgała aż po środkowe Włochy. Do kultur tych dodać Jeszcze należy wykształconą w przybliżeniu w tym samym czasie kulturę Melaan, która powstała w północnej, alpejskiej częśol Włooh, na terenie południowego Tyrolu i była powiązana z półno cno tyrolską kulturą pól poplelnloowyoh /kulturą Hótting/. Ye wszystkich tych kulturach zmarłych chowano w płaskich grobaoh ciałopalnych, najczęściej popielnicowy oh, wyposażonych w wyroby brązowe: miecze, noże, brzytwy, zapinki e łukowatym kabłąku. Wśród form ooramioznych pojawiają się wozy typu VUlanowa, powiązane genetycznie ze wschodnią ozęścią Kotliny Karpackiej, z kulturą gaweką. Kultury Beto, Golaseoca 1 VI11 anova rozwijały się następnie w głąb wczesnej epoki żelaza.

V środkowych Włoszech w przybliżeniu współozośnle kształtowała się grupa kultur określonych łącznia Jako kultura protoetruską. Grupy: Orottnf oratta, Terał, Tarąulnla - zajmująoo obszary położone na południe od pasma Apeninów, na teronio Toskanii, Umbrii 1 Laojtsm,