61323 P1190804 (2)

152

153

mogiłowego a kulturą pól popielnicowych, jot datowana na Brąz D 1 mai fasą Riegsee. Pasa ta jot reprezentowana głównie w południowej części zasięgu omawianej kultury. Na terenie Nadrenii środkowej w tya osaaia wyróżnia się fasę oeraaiki lekko Żłobkowanej, która wiąZe się jeszcze ze schyłkiem kultury typu mogiłowego. Faza starsza jest datowana na Hallstatt A. Był to okres rozkwitu południowoniemie-okiej kultury pól popielnico wy eh. V obrębie tej fazy wyróżnia się jeszcze stopnie: Bart /Hallstatt 1^/ i Unteraohing albo Langengele-ling /Hallstatt A^/. Fasa młodsza jest datowana w nasadzie na Hallstatt B i rozdzielana na stopnie Kelheim I - HI. U schyłku tej fasy /stopień Mauera/ następują stopniowy zanik południowoniemiedcieJ kultury pól popielnicowych i wykształcenie się saohodniego odłamu kultury halsztackiej. ¥ trakoie przemian, które doprowadziły do wykształcenia się kultury halsztackiej, niały miejsce ruchy grup ludności w obrębie omawianej tu kultury. ¥ ich wynika przesunęły się ku północy nieduże grapy ludności kultury pól popielnicowy oh. Przykładom aoZe być pojawienie eię w dolinie Solawy, po północnej stronie Lasu Turyńsklego, grapy stanowisk schyłkowej fazy kultury pól popielnicowych, datowanych JuZ na Hallstatt C 1 określanych mianem grupy Brei-tssoh.

Ludność południ owoniemiecklej kultury pół popi sini oowych zajmowała się uprawą ziemi i hodowlą bydła. Zamieszkiwano przeważnie osady otwarte. Na terenach wyżynny oh spotyka aię osady wzniesione w miejscach z natury obronnych, być może - pio rwo tnie także ufortyfikowano. Znane są też grody z dobrze zachowanymi, pokaźnymi konstrukcjami obronnymi. V południowej części zasięgu omawianej kultury, nad Jeziorami południowoniemieckimi 1 aswajoarekimi wznoszono osiedla nawodna. V osiedlach tych budynki mieszkalne budowano na palaoh wbitych w podmokły teren przyJeziorny lub na płyolznaoh przybrzeżnych. V osadach wznoszono budynki mieszkalne prostokątne, zbudowane w konstrukcji słupowej lub zrębowej. ¥ starszej fazie osady w Buchau na terenie Wirtembergii odkryto ponad trzydzieści małych domów jodnownętrzo-wyoh. Natomiast w młodszej fazie tej osady występowało Już tylko dziewięć duży oh gospodarstw, w obrębie których można było wyróżnić budynki mieszkalne 1 gospodarcze. Przypuszcza się, żo to zmiany wiązały #ię ze zmianami w sposobie użytkowania ziemi, Jakie zachodziły w ciągu trwania omawianoJ kultury, oraz z postępującym zróżnicowaniem społecznym wśród ludności*

V obrębie po łudniowoni ©olecki ej kultury pól popielnicowy oh, zwłasz-oza w Jej części południowej, wytworzył się poważny ośrodek metalurgiczny, bazujący na al po jakich złożach miedzi /tabl. XXXIV/ • Rozwój

produkojl metalurgicznej i kontaktów handlowych związany oh ze zbytem wyrobów metalowych spowodował znaczny wzrost zamożnośel ozęśoi apołe-ozeńatwa w południowy oh grupach 1 przyczynił się do postępu jąoego zróżnicowania społecznego. V młodszej fazie omawianej kultury na teren południowych Niemiec dotarła od wschodu fala wpływów wywodzą-oyoh aię z południowo-ws oho dniej Europy, określana jako horyzont kino ryj a ki . V wynika tych oddziaływań przenikających z dorzecza Dunaju na zaohód, aż do Europy zachodniej, pojawiły aię wyroby metalowe, zwłaszcza broń i części rzędu końskiego w typie wschodnim, a także pierwszo wyroby żelazne.

Ludność po ludni owonl cml eokie J kultury pól popislnioowyoh stosowała ciałopalny obrządok pogrzebowy. Z reguły na cmentarzyskach występowały płaskie groby ciałopalne, przeważnie popielnicowe. Przez oały jednak czas spotyka etę nieliczne pochówki szkieletowe. ¥ okresie hal-sztaoklm A można nawet wyróżnić rozproszoną grapę szkieletowych pochówków bog&olej wyposażonych w wyroby metalowe. ¥śród tych pochówków groby toężozyzn były wyposażone w mi e o ze brązowe. Znane są również podwójne groby zawlerająoe niospalone zwłoki mężczyzny i kobioty. Obok lioz-nle reprezentowanych płaskich cmentarzysk, także przez cały ozas występowały pochówki podkurhonowe • Groby pod kurhanami szczególnie licznie są reprezentowane w zachodniej części zasięgu omawianej kultury, na terenie Nadrenii, gdzie najsilniejsze były tradycjo kultury mogiłowej. ¥ grobach nakrytych nasypami ziemnymi stosunkowo częściej składano zwłoki bogato wyposażonych osób, należących do nadrzędnej warstwy społeczneJ•

V obrębie południowonlemleokiej kultury pól popielnicowych możemy wyróżnić cały szereg grup lokalnych, w pewnym stopniu różnlącyoh się od siobie. Ve wschodniej części zasięgu omawianej kultury, na terenie Bawarii wyróżnia się dwie grupy lokalna. Południową Bawarię zajmowała grupa gómobawarska, ze skupieniem osadnictwa w okolicy Monachium. Natomiast Bawarię północną zajmowała grupa dolnobawarska, zwana toż grupą norymberską • Na terenie Bawarii występowały niemal wyłącznie pochówki ciałopalne na płaskich omontorsyskaoh. Przeważnie były to groby popielnioowe, w których popielnica była uetawiona albo wprost w ziemi, albo w obrębie obstawy kamiennej, lub nawet w skrzyni zbudowanej z płyt kamiennych* Ceramika charakterystyczna dla terenu Bawarii to głównie duże naozynla wazowete, baniaste lub dwustożko-wate o wyodrębnionych oylindyoznych szyjach * rozohylonym brzegiem. Podobno naozynla małyoh rozmiarów, ezerokootworowe naczynia mlsowats nieraz dosyć ostro profilowano, misy, kuliki i czerpaki towarzyszyły popielnicom. Na terenie północnej Bawarii, pod wpływem kultury knowi-