53714 P1190780

105

rak ter fasy przejściowej poslfdty kol tarą typu mogiłowego a kulturą typa pól popielnicowych. Niektóra z kultur omy (grup lokalnych jut w tym ouiii mieniły swój oberek tar i przekaztałolły cif w kultury typa pól popielałooiryoh. Niektóre grupy bardziej konserwatywne Jeasoae v tya eaeele »echowały oharektar kultury typu mogiłowego •

Vepólaą cechą dla aesyetkloh ludów wląosanych w obrąb kultur mogiłowych był wyewj wuussiii nasypów nagrobny oh. V zasadzie ludno óó kultur mogiłowy oh chowała owych auarlyoh nieep&lonych. Zwyczaj tej doóó poweseehale po—wal w etarsaej fasie tej kultury* Natomiast ped wpływ— kontaktów a ludami samlasskająoyul w doreoceu środkowa go Dunaju, gdzie jud od początków opoki brązu stosowano olałopelenle, w alaktóryoh grupach mogiłowy cdi obok szkieletowego pojawił alf takda ciałopalny obrządek pogrzebowy. Ciałopalenia rozpowszechniło elf najszybciej we woahnikilij ozęści zasięgu kultur mogrlłowyoh. Natomiast w połasi zachodni aj dłudej otrzymywał elf stary asklslstowy obrządek pogrzebowy.

frzzwsZaiz mzarlege, shrenego w odświętny strój, przybrany ozdobami brązowymi _f okładane de grobu w pozycji wyprootcwanej. V nlaktó— ryoh gnąieoh zwłoki azarlzgo ekl zdano do trumny wykonanej z kłody drewnianej. Poszczególna groby były zazwyczaj bogato wyposażone w wyroby metalowe, przy czym odmiennie wyposażano kobiety /główni# w ozdoby 1 osęścl stroju/, a odmiennie eężosyzn, którym obok malej liczny oh ozdób gkłerta— de grobu bród 1 niekiedy ted narządzie metalowe. Czasem, zwłaszcza we wczesnej fasie, spotyka zlą w wyposażaniu grobowym krzewlenne grosiki strzał lub lane wyroby wykonane a kamienia. Niektóre groby wyposażano w naczynia gliniane, kle na ogół oeremlka miała tńaoznie malejące one ozenie w wypoeeZenlu grobowym ni* wyroby metalowe. Dotyczy te zwlazsese zachodnich grup kultury mogiłowej.

Draby nakrywane były kepoaal sypanymi a ziemi lub układanymi z kamico!. Oząeto tramie ze zwłokami była obstawiona kamieniami lub nakryta bruki— osy nasypem kamiennym, który tworzył Jądro kamienna wewnątrz kurhanu. Przeważnie na obwodzie kopoa nagrobnego znajdują zlą wieniec ustawionych lab ułożonych kamieni. V niektórych wypadkach •potyka alf wifoej koncentrycznych kręgów ulolonyoh z kamieni, przykrytych zasypem kurhanu, kręgi ta bywają niekiedy poląozona za sobą rzędami daty oh kamieni, rozchodzącymi się promieniście od środka kurhanu. ¥ obrąbie Jednego kopca spotykamy niekiedy dwa lub trzy pochówki. Znane są takie groby kultury mogiłowej wkopane w starsze kurhany neolityczne. Oeeutarzyeka ludności kultur mogiłowych zachowały zlą lepiej na tzrsueeh wy żyw 7 oh, zalesiony eh,-gdzie nasypy nagrobne nie alogly niwelacji na skutek pó śmiej esy oh prac rolnych. Kurhany te tworzą zwykle małe zgrupowanie ełotone z kilku lob kilkunastu kopoów. Zgrupowania takie rozrzucone są 00 kilkadziesiąt lub nawet oe kllka-sst metrów, tworząo Jedno wielkie cmentarzysko o powierzchni kilku ki los— trów kwadratowy oh /np. cmentarzysko w okolicy ulejsoowośol Schwarza w Turyngii/. V obrąbie takioh dużych cmentarzysk znajdowało etą nieraz ponad eto lub nawet kilkaset kurhanów różnej wielkości /np. Dy i Ina kolo Pilzna w Czechach/. Cmentarzyska des tarcza Ją asa podstawowego zasobu wiadomości w odniesieniu do kultur mogiłowy cdi. Nieliczne pozostałości osad Mają tu mniejsza znaczenie. Jest to niewątpliwie spowodowane przewagą hodowli zwierząt w gospodarce ludaośol, zwla-ssoze na terenach wyżynnych i podgórski oh.

V inwentarzu metalowym ludności kultur mogiłowy oh duże znaczenie odgrywały militaria. V użyolu były sztylety 1 krótkie poozątkowo mlecze brązowe z zaznaczonym żeberkiem na głowni, przymocowanej za pornooą nitów do rąkojeśol zazwyczaj wykonanej z surowców organiczny oh • V alod-•zej fazie kultur mogiłowych zacząły sią rozpowszechniać dłuższe ale-oze brązowe, bąd£ to nadal łączono tylko za pomocą nitów z rękojeścią, niekiedy odlewaną z brązu, bądś też zaopatrzone w sztabą do osadzenia rąkojeśol. Spotyka aią brązowe groty oszczepów ozy włóczni. Stosunkowo liozhe są siekierki brązowe, poozątkowo jeezoze płaskie z podniesionymi brzegami, potem Już różne odmiany siekierek z piętką. Służyć one mogły zarówno jako narzędzia, jak też mogły być używane w charakterze broni. We wschodnich grupach rozpowszechniły się ozekaay brązowe. Obok wykonanych z brązu spotyka się Jeezoze groty oszczepu 1 grodki strzał wykonane z krzemienia. Zestaw narządzi uzupełniają mniej liczne noże 1 sierpy brązowo. V grobach występują toż szozypozyki brązowe. Bardzo licznie w grobach spotyka sią ozdoby brązowa. Występują one przeważnie w pochówkach kobieoyoh. Niektóre ich rodzajo znamy też z grobów męskich. Wśród ozdób najliczniej występują szpile różnych typów. Obok niob spotyka aią bransolety 1 naramienniki, diademy z blachy brązowej, rozmai togo rodzaju tarczki, wisiorki czy guzki. Obok ozdób brązowy oh znano też są kolie z paciorków bursztynowych.

Ceramika po szczególnych grup Joet znacznie zróżnicowana. Do bar-dzloj powszoohnyoh form oeramloznyoh należą misy na pustych nóżkach. Spotyka się toż naozynia wazowato na dosyć wysokich, pustych nóżkach. Lloznlo występują różno kubki Ł dzbanki oraz misy. Wśród naozyd wazowa ty oh przeważają wazki o brzuśou baniastym 1 wyodrębnionej czyi, zaopatrzono w uszka umloszozono u nasady szyi lub na brzuścu. W zachod-nloh grupaoh rozpowszechniony byl ornament ryty ujęty w poziome strefy, nieraz przypominający toolmlką 1 zestawom motywów o mamon t wycinany na przedmiotach drowniunych. Spotyka eię toż głęboko wyoinany oraa-