IMG97

rak ter wieloczyrcnikowy. Pamiętać należy o tym szczególnie podczas omawiania przyczyn biopsychicznych, które wyrażają się najczęściej tylko w formie pewnych predyspozycji (Skłonności lub tzw. zadatków), których realizacja zależy przede wszystkim od otoczenia i warunków, w jakich znajduje się jednostka oraz zadań, jakie ma ona do spełnienia.

Omawiane niżej przyczyny biopsychiczne obejmują: czynniki genetyczne, uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, obniżony poziom sprawności umysłowej i zaburzenia somatyczne.

Czynniki genetyczne. Czynniki te stanowią przede wszystkim wszelkiego rodzaju predyspozycje jednostki uwarunkowane dziedzicznie, tj. przechodzące na nią z pokolenia na pokolenie. Zjawisko dziedziczności owych predyspozycji od dawna było przedmiotem zainteresowań wielu uczonych. Do tej pory jednak nauka nie jest w stanie dokładnie ocenić, w jakim zakresie i stopniu predyspozycje te warunkują zachowanie człowieka, w tym także nieprzystosowanie społeczne. Wiemy tylko, iż każda z poznanych predyspozycji nie zawsze jest i me musi być wyłącznie skutkiem dziedziczności; może być także nabyta w procesie rozwoju ontogenetycznego (czyli osobniczego organizmu) — a więc niekoniecznie wynikiem rozwoju filogenetycznego (rodowego). Najczęściej — jak się zdaje — współdziała ona jednocześnie z wieloma innymi skłonnościami nabytymi i wrodzonymi oraz różnymi czynnikami pochodzenia zewnętrzego (środowiskowego).

Wielkie nadzieje, co do rozwikłania problemu zewnętrznego uwarunkowania zaburzeń w zachowaniu człowieka, pokładano w realnych możliwościach badania składu i podziału chromosomów, tj. stałych i typowych dla każdego gatunku składników jądra komórkowego — nosicieli dziedziczności. Nadzieje te były tym większe, te nienormalność składu i podziału chromosomów daje «ię> ustalić jeszcze przed narodzeniem dziecka.

W wyniku badań okazało się, że każdy człowiek posiada 23 pary chromosomów, w tym 22 pary autosomów i jedną parę chromosomów płciowych, przy czym kobiety mają dwa jednakowe chromosomy płciowe (XX), a mężczyźni dwa chromosomy niejednakowe (XV). Występujące anomalie w obrębie chromosomów polepi ją na zakłóceniu ogólnej ich liczby, parzystości

64