P1100556

96 l ora*) r>ab

Funkcjonowanie wymienionych specjalisiycznych instytucji-pośredników ^ na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu papierami wartościowymi a ochronę interesów spółck-emitentów oraz inwestorów, głównie indywidualny^ z małym doświadczeniem. Jest to ważne, ponieważ rynek kapitałowy charaktery^ je się większym ryzykiem niż inne rynki. Ponadto występują na nim duże walumi_a koniunktury (hossa, bessa), a spekulacja będąca ważnym atrybutem transakcji gj^, dowych jest właściwie legalna w aspekcie obowiązujących norm prawnych.

Inwestorzy na rynku kapitałowym to osoby fizyczne lub prawne, które są nabywcami papierów wartościowych o charakterze lokacyjnym. Oferują oni swój kapitał podmiotom poszukującym kapitału, oczekując w zamian krótko- lub długo, terminowych korzyści Finansowych i to większych niż w porównaniu do konkurencyjnych form inwestowania.

Inwestorzy indy widualni, dysponujący stosunkowo małymi wolnymi środkami pieniężnymi (oszczędnościami), preferują głównie papiery wartościowe o stabilnym dochodzie (stopie zysku) i małym ryzyku. Są to zatem walory, które gwaran. tują określoną rentę kapitałową (obligacje). Wynika to z braku profesjonalizmu w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych oraz braku czasu niezbędnego na analizę koniunktury giełdowej i kondycję spółek giełdowych. Portfel papierów wartościowych tych inwestorów charakteryzuje się małym udziałem akcji należących do ry-zykownych instrumentów finansowych. Natomiast inwestorzy indywidualni, mają. cy w dyspozycji stosunkowo duży kapitał, preferują papiery wartościowe dające szansę wyższego dochodu przy wyższym ryzyku. Są oni bardziej aktywni i bardziej zorientowani w sytuacji na rynku papierów wartościowych, a w inwestowaniu m tym rynku upatrują szans osiągnięcia większych dochodów w krótkim lub długim horyzoncie czasu. Inwestorzy ci. niezależnie od samodzielnego zarządzania swoimi portfelami inwestycyjnymi, często korzystają z usług profesjonalnych instytucji zajmujących się doradztwem w inwestowaniu na rynku kapitałowym (banki inwestycyjne. firmy finansowo-consultingowe).

Główne znaczenie na rynku kapitałowym mają inwestorzy instytucjonalni którzy dysponują bardzo dużymi kapitałami oraz wiedzą i doświadczeniem, dzięki zatrudnianiu specjalistów do zarządzania inwestycjami kapitałowymi. Podstawi funkcjonowania tych inwestorów są profesjonalne strategie inwestowania zależne od ustawodawcy i polityki lokacyjnej oraz wyspecjalizowane struktury organizacyjne i baza elektronicznych systemów informatycznych. Inwestorzy instytucjonala krajowi i zagraniczni, z uwagi na wielkość i częstotliwość transakcji, mają nadrzędne znaczenie dla rozwoju rynków kapitałowych. Wśród nich należy wymienić: banki (komercyjne, inwestycyjne), fundusze inwestycyjne i emerytalne, towarzystw ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa produkcyjno-usługowe, Skarb Państwa, donn maklerskie i in.

jniyfcKp lynftu bętuloMfi 57

3.2. Instytucje rynku kapitałowego

Wśród instytucji '/.wiązanych z rynkiem kapitałowym należy wymienić dwie grupy- instytucje organizujące rynek i obrót papierami wartościowymi oraz instytucje finansowe prowadzące działalność inwestycyjną (lokacyjną) na rynku kapitałowym, W Polsce do pierwszej grupy należą;

•    instytucje organizujące publiczny (regulowany) obrót papierami wartościowymi: giełdowy, czyli Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, i pozagiełdowy, czyli Centralna Tabela Ofert;

•    instytucja kontrolno-regułująca rynek kapitałowy, czyli Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, oraz instytucja rozliczająco-nadzomjąca rynek papierów wartościowych, czyli Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych;

•    instytucje finansowe pośredniczące w obrocie papierami wartościowymi, czyli biura i domy maklerskie, maklerzy, doradcy do spraw inwestowania w papiery wartościowe.

W drugiej grupie znajdują się finansowe instytucje prowadzące bardzo aktywną działalność inwestycyjną na rynku kapitałowym i będące zarazem dużymi inwestorami instytucjonalnymi na tym rynku. Są to: banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe i in. W funkcjonowaniu tych instytucji rynek kapitałowy pełni bardzo ważną rolę z punktu widzenia możliwości dopływu i pomnażania kapitału. Występują one bowiem na giełdzie nie tylko w roli kapitalobiorców, czyli podmiotów poszukujących kapitału (emisje papierów wartościowych). lecz także w roli kapitałodawców, tzn, podmiotów lokujących swoją nadwyżkę kapitału na giełdzie.

Giełda Papierów Wartościowych to regularnie odbywające się w określonym miejscu i czasie, podporządkowane ustalonym zasadom i mechanizmom postępowania, spotkania osób chcących zawrzeć transakcje kupna-sprzedaży papierów wartościowych oraz osób pośredniczących w przeprowadzaniu łych transakcji. Ceny papierów wartościowych, będące rynkową wyceną ich wartości, zależą od zmagania się sil podaży i popytu. Zmiany tych cen informują o koniunkturze i dekoniunkturze na giełdzie oraz w sektorze emitenta i gospodarce narodowej. Zasady i mechanizmy funkcjonowania giełd mogą być różne na różnych giełdach.

W ujęciu operacyjno-prawnym zgodnie z ustawą „... giełda papierów wartościowych jest to zespół osób, urządzeń i środków technicznych, zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów wartościowych wszyscy uczestnicy rynku mają jednakowy dostęp do informacji rynkowej, w tym samym czasie, przy zachowaniu jednakowych warunków zbywania i nabywania praw" [81]. W Polsce do realizacji tych przedsięwzięć powołano Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, dla której podsiawą prawną działań są: Ustawa — Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi: 21 sierpnia 1997 r.