P1260059

166

Heasumu jąć, należy podkreślić, że na postać ludzką składają się wyłącznie trzy elementy: dołki, kółka 1 kreski. Poszczególne figury ludzkie złożone aąi a/ z głowy, tułowia, rąk i nóg| b/ z głowy, tułowia 1 rąk| o/ z głowy, tułowia 1 nóg; d/ z tułowia, rąk 1 nóg. Przedstawiono je więc w rozmaity sposób, a różnice polegają na większym lub mniejszym stopniu scbematyzacjl, czyli upraszczaniu, zmlarzająoym aż do symbolu. Poszczególne figury ludzkie są odmiennie ukształtowane nie tylko na różnych, ale 1 na tych aamyoh popielnicach w obrębie stanowiących całość scen zbiorowych /Gdynia-Oksywiei piśzanowo) Ostróżki/. Przedstawienia ludzi wykonane w stylu jodełkowym są bardziej staranne 1 najczęściej inkrustowane.

Głowy zaznaczano za pomocą dołka, szeregu nacięć, czy punktów, two-rząoyoh kolisty kształt. Ha popielnicy z Dąbrówki, pow. Starogard Gd. /Tabl.XVIX,14y w miejscu głowy znajduje się trójkąt z trzaoh punktów. W dwóch przypadkach brak jest głów /Bukowiec, pow. Oborniki j Klerwałd, pow. (Dozew/. Tułów tworzy pionowa jodełka /Tabl.Iłll, 2/. Ręoe w postaci krótkich gałązek jodełek wybiegają od tułowia ukośnie no boki /Tabl.XVII,5/. Ha popielnioy z Wróblewa, pow. Szamotuły , gdzie tułów tworzy jodełka o czterech parach odgałęzień bocznych, nie można stwierdzić wyraźnych rąk, a postać z Bukowca, pow. Oborniki, ma zaznaczoną tylko jedną rękę. Dogi zawsze ukośnie rozchodzą się na boki od końca tułowia. Figura ludzka na popielnicy z Wróblewa posiada u dołu tułowia poprzeczną kreskę z dwoma pionowymi naoięcismi na obu końcach, skierowanych ku dołowi. Ha brzuścu urny z Koziej Góry, pow. Wyrzysk, umieszczonych jest kilka stylizowanych postaci ludzkich. Głowy ich stanowią kółka, tułów jest czworokątny, w środku podzielony dwiema krzyżującymi się pod kątem prostym kreskami. Nogi składają się z kresek pojedyńczych, ręoe zaś z potrójnych, wybiegającyob z miejsca, w którym tułów łączy się z głową.

Na omówienie zasługuje postać z popielnicy ze Starogardu Gd., która utworzona jest z połączonych odmian jodełek typu X A 1 II A. Głowa

wyryta joat w postaci kolistego znaku, posiadającego w środku kółko z zaznaczonym środkiem. Od motywu tego biegną ku dołowi dwie gałązki wygięte przy końcu na zewnątrz. W miejscu wygięcia poprowadzona just pozioma, Jednostronno Jodełka. Do przedstawienie tego brak Jest analogii i możno Jedynie przypuszczać, że chodziło tu o wyobrażenie figury antropomorficznej.

Wyobrażania zwierząt. Większość figur zwierząt wykonywano prostą metodą linearną. CharakteryzuJe Je - poza dużym schematyzmem -dość znaczne podobieństwo do siebie, tek, że trudno określić. Jęki gatunek zwierzęcia zamierzano przedstawić. Tułów oddawano przeważnie ze pomocą pojedynczej, poziomej kreski, rzadziej - głęboko rytego żłobka /ok. Gdańska i Józefów, pow. Szamotuły/, iia popielnicy z Niestępowa, pow. Kartuzy Aobl. XIX, 13/> tułów każdego ze zwierząt utworzony jest z kąta ostrego, otwartego z tyłu. (I kliku przypadkach uformowany on jest z wydłużonego prostokąta Aabl.XXIII,25/. który może być ukośnie zskreskowany. Na popielnicach z Bukowca, pow. Oborniki i z Ma szewka, pow. Lębprk tułów każdego zwierzęcia me kształt wrzecionowaty; w drugim z wymienionych przykładów wypełniony jest punk turni. Od tułowia biegnie najczęściej do góry, ukośna kreska /szyja/ i poprzeczna do niej, rozwidlona w górze rysa, przedstawiająca głowę wraz z uszami Aobl.XXXI,1a/. Inny sposób wyobrażania uszu polega na umieszczeniu dwóch równoległyoh, pionowych nacięć w miejscu, w którym szyja łączy się z głową Aabl.XVII ,13/. Niektóre zwierzęta nie mają w ogóle zaznaczonej szyi /Łublszewo, pow. Tczew/ lub jest one Jakby przedłużeniem poziomej kreski, sts-nowiące j tułów /Łapino, pow.Gdańsk/. Brak przedstawień uszu obserwujemy u niektórych zwierząt dwunożnych /Olszsnowo i Rządkowo/, ale czasami i u czworonożnych /Tabl.XXIXI,26/. Ciekawe wyobrażenia spo-tykomy no popielnicach zOlszanowa i wymyślona, ną których u pewnych zwierząI; zamiast uszu wyryto są obok siebie dwie dośó długie