P1520611

Krwinki czerwone, krążąc m.in. w naczyniach włosowatych o małej średnicy, są narażone na urazy. O zużywaniu się krwinek czerwonych decyduje także stopniowe zmniejszanie się aktywności enzymów w nich zawartych, które nie mogą być odnowione ze względu na brak struktur odpowiedzialnych za biosyntezę białka (jąder i rybosomów). Starzejące się krwinki czerwone są wycofywane 7, krążenia i ulegają rozkładowi (hemolizie) w układzie siateczkowo-śród-błonkowym, głównie śledziony. Hemoglobina jest rozkładana na część białkową i hem, który po odłączeniu atomu żelaza jest w wątrobie przekształcany w bilirubinę, wydalaną razem z żółcią do przewodu pokarmowego.

Ilemoliza krwinki czerwonej może nastąpić również na skutek uszkodzenia błony komórkowej przez czynniki o charakterze mechanicznym, chemicznym (eter, alkohol) lub fizycznym (niska temperatura, roztwory hipotonicz-ne). Optymalnym środowiskiem dla krwinki czerwonej jest osocze, którego ciśnienie osmotyczne jest równe ciśnieniu panującemu w jej wnętrzu i odpowiada 0,9-procentowemu roztworowi NaCl (roztwór izotoniczny). Roztwory o niższym ciśnieniu osmotycznym, tzw. hipotoniczne, zmuszają krwinkę czerwoną do pobierania wody z otoczenia w celu wyrównania ciśnień osmo-tycznych (tab. 3.3). W takich warunkach krwinka czerwona pęcznieje, a jeśli zostanie przekroczona wytrzymałość jej błony komórkowej, czyli tzw. oporność osmotyczna, ulega hemolizie.

Tabela 3.3. Rodząje roztworów w zależności od ich ciśnienia osmotycznego i zachowanie się w nich krwinek czerwonych

Rodząj roztworu	Ciśnienie osmotyczne w porównaniu z:		Reakcja krwinek czerwonych
	osoczem mosm/1	roztworem NaCl %
Izotoniczny	= 290 (tj. równe ciśnieniu osmotycznemu osocza)	= 0,9	brak
Hipotoniczny	<290	<0,9	pochłanianie wody, pęcznienie i po przekroczeniu wytrzymałości błony komórkowej - hemoliza
Hipertoniczny	>290	>0,9	utrata wody i obkurczanie

3.3.2. Wytwarzanie krwinek białych

Granulocyty powstają w procesie granulopoezy z ukierunkowanych komórek prekursorowych CFU-G, wywodzących się z wielopotencjalnej komórki macierzystej CFU-s. Na podstawie zmian morfotycznych, którym podlegają komórki CFU-G, wyróżnia się następujące formy rozwojowe granulocytów: mieloblast, promielocyt oraz granulocyty pałeczkowate i segmentowane (rys. 3.3). Podczas

81